Τον Οκτώβριο του 1916 ο 38χρονος τότε Ζοζέφ Πιγκασού ξεμπαρκάρει στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και κατευθύνεται στο γαλλικό στρατιωτικό νοσοκομείο, Hopital Temporaire N. 4 στην οδό Γραβιάς. Μαζί του, εκτός από την ιατρική του τσάντα, έχει και τη φωτογραφική του μηχανή.
Μέχρι τον Αύγουστο του 1917 θα περιθάλψει εκατοντάδες ασθενείς από τα μέτωπα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και θα διασώσει εικόνες ενός κόσμου που πολύ σύντομα θα άλλαζε για πάντα. Λίγο αργότερα ο πόλεμος θα τελείωνε, η μεγάλη πυρκαγιά θα κατέστρεφε τη μισή Θεσσαλονίκη, oι πρόσφυγες της μικρασιατικής καταστροφής και η ανταλλαγή των πληθυσμών, η κατοχή, ο εκτοπισμός και η εξολόθρευση των Εβραίων από τους Ναζί, θα άλλαζαν οριστικά την εικόνα της πόλης, όπως αναφέρει η Μηχανή του Χρόνου. H Θεσσαλονίκη μόλις που είχε συμπληρώσει τέσσερα χρόνια υπό ελληνική διοίκηση και η Ελλάδα ζούσε στο πετσί της τον εθνικό διχασμό μεταξύ βενιζελικών και βασιλοφρόνων. Στο πολυφυλετικό χαρμάνι του ντόπιου πληθυσμού της πόλης είχε προστεθεί και η πολυεθνική Στρατιά της Ανατολής. Μέρος αυτής ήταν και ο Ζοζέφ Πιγκασού. Όταν δεν δούλευε στο νοσοκομείο, περιπλανιόταν στους δρόμους της πόλης και φωτογράφιζε.Αυτός ο θησαυρός έμεινε “θαμμένος” ακόμα και μετά το θάνατο του Πιγκασού, το 1961. Πολύ αργότερα, ο εγγονός του Μπερνάρ Μορίς θα ανακάλυπτε την κληρονομιά του παππού, σε ένα συρτάρι όπου κρατούσε φιλμ και φωτογραφικές πλάκες. “Ο παππούς μου πάντα ήθελε να γίνει ζωγράφος, αλλά οι γονείς του τον είχαν αποθαρρύνει και έτσι έγινε γιατρός. Στην οικογένεια ήταν γνωστό ότι πολύ παλιά είχε ασχοληθεί με τη φωτογραφία αλλά ξέραμε κυρίως τους πίνακές του, ακουαρέλες και λάδια” λέει ο κ. Μπερνάρ Μορίς.
Το τζαμί του Πίντι Χασάν (του «φιλάργυρου») βρισκόταν στη γωνία της Κασσάνδρου με την Αγ. Σοφίας. Ο χαρακτηριστικός κοντός μιναρές του διακρίνεται –έστω με δυσκολία– σε αρκετές πανοραμικές φωτογραφίες της πόλης. Ο Πιγκασού μας έδωσε ίσως την μόνη κοντινή φωτογραφία του. Και, μαζί του, μια εξαιρετική εικόνα του δρόμου. Ο μιναρές πίσω είναι του Αλατζά Ιμαρέτ.
Η μαρμάρινη αποβάθρα στην προκυμαία, στο ύψος της οδού Βενιζέλου, με τα δυο χαρακτηριστικά κιόσκια της.
H δημόσια κρήνη έξω από το τζαμί Ικί Σεριφέ (την εκκλησία Ταξιαρχών) από την πλευρά της οδού Μουσών.
Η Αγίας Σοφίας με τον φωτογράφο να στέκεται σχεδόν στη γωνία της με την οδό Βλαχάβα. Μαγαζάτορες και περαστικοί, στο βάθος, ο μιναρές του Πίντι Χασάν. Aρόδο, πλοία του συμμαχικού στόλου.
Πλανόδιος πωλητής λαδιού σε κάποιον άγνωστο δρόμο.
Πανόραμα της πόλης από την οδό Μπουμπουλίνας λίγο πριν τη συμβολή της με την Επιμενίδου. Πρώτος, διακρίνεται ο μιναρές του Αλατζά Ιμαρέτ – ο «πολύχρωμος» μιναρές. Στο βάθος, τα συμμαχικά πλοία.
Έχοντας παππού καπετάνιο, ο Πιγκασού είχε μεγάλη αδυναμία στη θάλασσα, για αυτό και έβγαλε πολλές φωτογραφίες με καϊκια, μεγάλα ιστιοφόρα, αλλά και μικρές ψαρόβαρκες. Απαθανάτισε επίσης σπάνιες σκηνές γύρω απ’ όλη τη διαδικασία του ψαρέματος. Εδώ, γυναίκες και παιδιά, μαζεύουν δολώματα..
Η παραλία μπροστά από τον Λευκό Πύργο
Η συναγωγή Beth Saul, έργο του ιταλού αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι, στην οδό Καλιδοπούλου με Β. Ολγας
Δρόμος στην Ανω Πόλη της Θεσσαλονίκης
Γυναίκες πρόσφυγες από τη Σερβία σε αναζήτηση τροφής, 1915
Σύνταγμα σπαχήδων, ελαφρύ ιππικό του γαλλικού στρατού στρατολογημένο από Μαρόκο, Αλγερία και Τυνησία, παρελαύνει μπροστά απο τον στρατηγό Σαράιγ
Η οδός Εγνατία και η Καμάρα στο βάθος
Ναυτεργάτες ξεφορτώνουν καρπούζια στο λιμάνι, 1916
Ανδρας κουβαλάει τα υπάρχοντα του μετά την πυρκαγιά του 1917
