Πώς καθιερώθηκε η Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών – Η ανισότητα σε αριθμούς

Σαν σήμερα, 8 Μαρτίου του 1857 οι εργάτριες της κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, βγήκαν στους δρόμους, ντυμένες στα λευκά, διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας και καλύτερους μισθούς. Την εποχή εκείνη οι γυναίκες εργαζόταν τουλάχιστον 16 ώρες ημερησίως, με τους μισθούς τους, δε, να είναι σημαντικά χαμηλότεροι από εκείνους των ανδρών.

Οι Αρχές κατέστειλαν βίαια τη διαδήλωση, βάφοντάς την στο αίμα, ενώ ακολούθησαν οι μαζικές απολύσεις των συμμετεχουσών στην πορεία αυτή.

Οι εξελίξεις, όμως, αυτές ανέδειξαν ένα σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα και αποτέλεσαν την απαρχή της αλλαγής του καθεστώτος εργασίας των γυναικών.

Ωστόσο, χρειάστηκαν αρκετά χρόνια μέχρι η 8η Μάρτη να καθιερωθεί επίσημα ως Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών.

Ιστορικό

Η πρώτη Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας υιοθετήθηκε το 1909 με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ και υιοθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα από τη Σοσιαλιστική Διεθνή.

Ενώ η πρώτη τήρηση της Ημέρας της Γυναίκας πραγματοποιήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στη Νέα Υόρκη, η 8η Μαρτίου προτάθηκε από τη Διεθνή Διάσκεψη Γυναικών του 1910 ώστε να καθιερωθεί μια «Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας».

Αφού οι γυναίκες κέρδισαν το δικαίωμα ψήφου στη Σοβιετική Ρωσία το 1917, η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε ως εθνική αργία εκεί.

Από τα Ηνωμένα Έθνη υιοθετήθηκε το 1975.

Περισσότερο από ενάμιση αιώνα αργότερα η Παγκόσμια αυτή Ημέρα, έρχεται κάθε χρόνο να υπενθυμίσει πως η αναγκαιότητα ύπαρξής της εξακολουθεί να υφίσταται.

Και θα συνεχίζει να υπάρχει έως ότου οι γυναίκες να μην χρειάζεται να περπατάνε το βράδυ στο δρόμο με τα κλειδιά ανάμεσα στα δάχτυλά τους, έως ότου να λαμβάνουν ίσες απολαβές με εκείνες των ανδρών, έως ότου να πάψουν να επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος της ανατροφής των παιδιών.

Η αναγκαιότητα αυτή αναδεικνύεται από μια σειρά στοιχείων που καταγράφουν την ανισότητα σε αριθμούς.

Ενδεικτικό είναι το ποσοστό ανεργίας μεταξύ γυναικών και ανδρών στην Ελλάδα, όπως καταγράφηκε στην έρευνα του εργατικού δυναμικού από την ΕΛΣΤΑΤ την τελευταία πενταετία.

Ειδικότερα, από το 2018 έως και το 2023 η ανεργία στο γυναικείο πληθυσμό είναι σταθερά μεγαλύτερη απ’ ό,τι στον ανδρικό.

Σε έρευνα που δημοσίευσε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ η ισότητα στην ένταξη στην αγορά εργασίας βρίσκεται στο δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό από το 2006.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα που έδωσε στην δημοσιότητα η Κομισιόν το 2021, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 10,4%.

Και ενώ η ανισότητα στην εργασία καταγράφεται ποικιλοτρόπως από τους δείκτες απασχόλησης των γυναικών και των μισθολογικών τους απολαβών, αντίστοιχη είναι η ανισότητα που καταγράφεται στην «ιδιωτική σφαίρα».

Οι γυναίκες εξακολουθούν να επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος της φροντίδας των παιδιών, ενώ η απλήρωτη εργασία στο σπίτι αποτελεί κανόνα. «Αν συνδυάσουμε τον χρόνο που αφιερώνεται στην απλήρωτη εργασία (οικιακές υποχρεώσεις), συνολικά, οι γυναίκες εργάζονται περισσότερο» αναφέρει η Κομισιόν.

Τα στοιχεία

Παρόλο που οι γυναίκες εργάζονται περισσότερο, καθώς συμπληρώνουν περισσότερες ώρες άμισθης εργασίας σε σχέση με τους άντρες, αμείβονται λιγότερο.

Σύμφωνα με στοιχεία του 2022, σχεδόν το ένα τρίτο των γυναικών (28%) εργάζεται με μερική απασχόληση συγκριτικά με το αντίστοιχο 8% των ανδρών.

Ταυτόχρονα, οι γυναίκες είναι, επίσης, πολύ πιθανότερο να διακόψουν την καριέρα τους, καθώς σε σύγκριση με τους άνδρες ορισμένες από τις επαγγελματικές τους επιλογές σχετίζονται άμεσα από τις ευθύνες φροντίδας και οικογενειακής μέριμνας.

Οι αριθμοί «μιλούν» από μόνοι τους: Το 2018, το ένα τρίτο των εργαζόμενων γυναικών στην ΕΕ διέκοψαν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία για να φροντίσουν τα παιδιά τους, την ώρα που ποσοστό μόλις 1,3% των ανδρών πήρε μια τέτοια απόφαση.

Άδεια μητρότητας και πατρότητας

Στο ίδιο πλαίσιο, οι σχέσεις ανισότητας αποτυπώνονται, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, και στο επίπεδο της φροντίδας των παιδιών.

Η διάρκεια της άδειας μητρότητας ορίζεται στις 17 εβδομάδες για τις εργαζόμενες σε οποιονδήποτε εργοδότη με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου. Από αυτές, τις οκτώ εβδομάδες πρέπει να πάρει η εργαζόμενη πριν από τον τοκετό και τις υπόλοιπες εννέα μετά.

Από την άλλη, ένας εργαζόμενος πατέρας δικαιούται άδεια πατρότητας μόλις 14 εργάσιμων ημερών. Τα στοιχεία αυτά είναι συνιστούν μόνο την «κορυφή του παγόβουνου» σχετικά με τις ανισότητες μεταξύ των γυναικών και των ανδρών.

Στις οικονομικές ανισότητες έρχονται να προστεθούν η ενδοοικογενειακή βία, η σεξουαλική κακοποίηση και οι γυναικοκτονίες. Περιστατικά που σκιαγραφούν με τα πιο μελανά χρώματα τις κοινωνίες μας. Περιστατικά που καταδεικνύουν τους λόγους για τους οποίους η Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών δεν είναι μέρα «γιορτής» για το «ωραίο φύλο», αλλά μέρα μνήμης και επιμονής για όσα ακόμα χρειάζεται να γίνουν έως ότου η ημέρα αυτή δεν χρειάζεται πια να υπάρχει.