Ζητήματα ονομασίας, διασποράς και Ουκρανικό κάνουν την τοπική Εκκλησία των Σκοπίων να απομακρύνεται από τις αρχικές της δεσμεύσεις ακολουθώντας τον βηματισμό της νέας πολιτικής ηγεσίας.
Συγκεκριμένα ως “απαράδεκτους” χαρακτηρίζει ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος κ. Στέφανος τους όρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Αρχιεπισκοπή του προκειμένου η τοπική Εκκλησία της γειτονικής χώρας να λάβει τον τόμο Αυτοκεφαλίας από την Πρωτόθρονη Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης. Ακριβέστερα δύο χρόνια μετά την ιστορική απόφαση της Μητέρας Εκκλησίας να δεχθεί σε ευχαριστιακή κοινωνία την μέχρι τότε σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων, ο επικεφαλής της Εκκλησίας της γειτονικής χώρας κάνει πισωγύρισμα στις προσπάθειες που εδώ και αρκετό καιρό έχουν “παγώσει” καθώς η εκκλησιαστική ηγεσία και ιεράρχες της γειτονικής χώρας ακροβατούν μεταξύ Μόσχας και Βελιγραδίου.
Μάλιστα το γεγονός της μη συμμόρφωσης με τα όσα έχει θέσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο έρχεται να επιβεβαιώσει η πρόσφατη δήλωση του Αρχιεπισκόπου Στεφάνου σε Σκοπιανό μέσο. Το γεγονός, μάλιστα, ότι η δήλωση έρχεται λίγες ημέρες μόνο μετά την αλλαγή στην πολιτική ηγεσία της χώρας, εντείνει τις ανησυχίες για την πορεία των εξελίξεων στις σχέσεις Σκοπίων-Φαναρίου. Ειδικότερα όταν ο κ. Στέφανος ρωτήθηκε από δημοσιογράφο του τηλεοπτικού σταθμού του Στιπ “TV Star”, για το αν έχουν προχωρήσει οι εργασίες για την χορήγηση του Τόμου Αυτοκεφαλίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείου και πότε θα έρθει η ώρα για να γίνει αυτό απάντησε πως “Ο χρόνος δεν μπορεί να προβλεφθεί. Μπορεί να είναι αύριο, μπορεί να είναι μεθαύριο. Θα γίνει όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου όπως λέει ο απόστολος Παύλος. Εμείς προσπαθούμε να χτίζουμε τις σχέσεις μας με τις άλλες τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες”.
Παράλληλα οι προθέσεις και η στάση του Αρχιεπισκόπου κ. Στεφάνου για το γιατί οι διεργασίες έχουν παγώσει, ήταν όταν ρωτήθηκε τι έχει απαιτηθεί από την Εκκλησία των Σκοπίων από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. “Αν μας δώσει έναν τόμο, θα τον δεχθούμε, αλλά οι όροι που μας τίθενται είναι απαράδεκτοι για εμάς. Μας ζητείται να εγκαταλείψουμε το όνομα Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία, να εγκαταλείψουμε τη μακεδονική διασπορά και να αναγνωρίσουμε την ουκρανική εκκλησία που αναγνωρίστηκε από την Κωνσταντινούπολη”, τόνισε υπογραμμίζοντας ότι ορισμένα αιτήματα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως δύσκολα θα απαντηθούν θετικά και θα υλοποιηθούν, ειδικά αυτά που σχετίζονται με το όνομα και τη διασπορά. Ακολούθως ο Αρχιεπίσκοπος κ. Στέφανος αναφέρθηκε στο μεγάλο “αγκάθι” της ονομασίας της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος, επιμένοντας στην χρήση του όρου “Μακεδονική”. “Έχουμε το δικό μας όνομα, αυτό το όνομα δεν ανήκει σε κανέναν άλλον, και επομένως κανείς δεν πρέπει να μας ζητήσει να εγκαταλείψουμε το όνομά μας, και το όνομα της εκκλησίας μας είναι Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία – Αρχιεπισκοπής Οχρίδας, γι’ αυτό και τα δύο ονόματα συμπεριλαμβάνονται στο όνομα της εκκλησίας μας”.
Συνεπώς οι θέσεις του Αρχιεπισκόπου Αχρίδος κ. Στεφάνου έρχονται σε αντίθεση με τις πρώτες ενέργειές του απέναντι στο Οικουμενικό Πατριαρχείο καθώς μετά την απόφαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου για την αποκατάσταση της ευχαριστιακής σχέσης, ο ίδιος είχε μεταβεί στο Φανάρι ανήμερα την Πεντηκοστή του 2022 όπου έλαβε από τα χέρια του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη με την οποία επικυρωνόταν η νέα αρχή για αυτή την Τοπική Εκκλησία μετά την απόφαση της 9ης Μαϊου 2022. Μετά την απόφαση αυτή υπήρξε θετικό κλίμα στις εξελίξεις με την Αρχιεπικσοπή Αχρίδος. Ακολούθησε μία περίοδος αποδοχής της νέας εκκλησιαστικής κατάστασης στα Σκόπια με τις περισσότερες Εκκλησίες να έχουν χαιρετίσει την απόφαση για την αποκατάσταση της ευχαριστιακής σχέσης. Ωστόσο, για ορισμένες Εκκλησίες, όπως αυτή της Ελλάδος και της Βουλγαρίας αγκάθι παραμένει το όνομα.
Τα πράγματα έγιναν περίπλοκα όταν η Εκκλησία της Σερβίας εμφανίστηκε να χορηγεί “αυτοκέφαλο” στην Εκκλησία των Σκοπίων. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύτηκε η Μόσχα με το Πατριαρχείο να σπεύδει να “χαιρετίζει το αυτοκέφαλο της Μακεδονικής Εκκλησίας”. Ωστόσο, δεν επρόκειτο τίποτα περισσότερο από μία κίνηση εντυπωσιασμού και προσπάθειας ανατροπής των δικαίων από τους Ιερούς Κανόνες της Εκκλησίας στο δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου να χορηγεί Αυτοκεφαλία στις νεότερες Εκκλησίες. Σε συνέντευξή του σε σκοπιανό μέσο πριν το Πάσχα ο Μητροπολίτης Ίμβρου και Τενέδου κ. Κύριλλος είχε χαρακτηρίσει ως ντροπή για την Εκκλησία “την αυτοκεφαλία” στην Αρχιεπισκοπή Αχρίδος από τον Πατριάρχη Πορφύριο και ως ψευτο-Τόμο την ενέργεια η οποία δεν έχει καμία ισχύ. Οι δηλώσεις συνδέονται και με τις εξελίξεις στο πολιτικό σκηνικό των Σκοπίων μετά την επικράτηση του VMRO στις πρόσφατες εκλογές. Η πρόεδρος Σιλιάνοφσκα με το “καλημέρα” χαρακτήρισε τη χώρα της “Μακεδονία” παραβιάζοντας το σύνταγμα της χώρας και φυσικά τη Συμφωνία των Πρεσπών την οποία τόσο η ίδια όσο και ο πρωθυπουργός Μιτσκόσκι είχε προαναγγείλει ότι δεν θα τηρήσουν. Ήδη τόσο από τη χώρα μας όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από τις ΗΠΑ η ηγεσία των Σκοπίων έχει κληθεί να επανέλθει στην τάξη, αλλά οι κινήσεις συνεχίζουν να δείχνουν το αντίθετο. Στην ίδια γραμμή φαίνεται ότι κινείται και το εκκλησιαστικό τοπίο στη χώρα. Μάλιστα, αν λάβουμε υπόψη και τα όσα είχε γράψει στο Πασχάλιο μήνυμά του ο Αρχιεπίσκοπος κ. Στέφανος, δύσκολο είναι να ξεφύγει από τα γρανάζια του εθνικισμού η Εκκλησία.
