Μελετώντας πειραματόζωα στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα τραυματικά βιώματα αλλάζουν τη λειτουργία πολύ περισσότερων γονιδίων στον εγκέφαλο από ό,τι ένα χτύπημα στο κεφάλι.
Οι ερευνητές απομάκρυναν προσωρινά νεογέννητους αρουραίους από τις μητέρες τους για 14 ημέρες για να προκαλέσουν στρες που μιμείται τις επιπτώσεις των δυσμενών παιδικών εμπειριών.
Οι άνθρωποι που έχουν υποστεί ψυχικά τραύματα «μπορεί να παίρνουν περισσότερα ρίσκα αργότερα στη ζωή τους»
Την 15η ημέρα, οπότε οι αρουραίοι είναι αναπτυξιακά ισοδύναμοι με ένα μικρό παιδί, προκλήθηκε σε κάποιους αρουραίους που είχαν βιώσει στρες και σε αρουραίους χωρίς στρες ένα τραύμα στο κεφάλι υπό αναισθησία. Έτσι μελετήθηκαν τρεις συνθήκες: μόνο στρες, μόνο τραυματισμός στο κεφάλι ή στρες σε συνδυασμό με τραυματισμό στο κεφάλι. Επίσης, έγινε σύγκρισή με μη τραυματισμένους και μη στρεσαρισμένους αρουραίους.
«Βρήκαμε ότι πολύ περισσότερα γονίδια εκφράστηκαν διαφορετικά ως αποτέλεσμα του χειρισμού του στρες στην πρώιμη ζωή από ό,τι ως αποτέλεσμα της τραυματικής εγκεφαλικής βλάβης» εξήγησε η Κάθριν Λενζ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο.
«Το στρες είναι πραγματικά ισχυρό και δεν πρέπει να υποτιμούμε τον αντίκτυπό του στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Είναι κάτι που συχνά παραβλέπουμε, πρόκειται όμως για απίστευτα σημαντικό θέμα δημόσιας υγείας» υποστήριξε.
Η μελέτη παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Εταιρείας για τις Νευροεπιστήμες «Neuroscience 2023».
Αυξημένο ρίσκο
Η Μικαέλα Μπριτς, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο εργαστήριο της Λενζ και πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης, εξέτασε τις μεταβολές της γονιδιακής έκφρασης στην περιοχή του ιππόκαμπου του εγκέφαλου κατά την περίοδο της νεανικής ηλικίας.
Το άγχος μόνο του και το άγχος σε συνδυασμό με τραυματική εγκεφαλική βλάβη παρήγαν αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Μεταξύ άλλων, και οι δύο συνθήκες επηρέασαν νευρωνικά μονοπάτια σχετίζονται με την πλαστικότητα του εγκεφάλου, δηλαδή την ικανότητά του να προσαρμόζεται σε κάθε είδους αλλαγές.
Επιπλέον, σε συμπεριφορικές δοκιμές σε αρουραίους που είχαν ενηλικιωθεί, διαπιστώθηκε ότι μόνο τα ζώα που βίωσαν άγχος στην αρχή της ζωής τους ήταν επιρρεπή στο να εισέρχονται σε μια τοποθεσία που τα κάνει ευάλωτα στα αρπακτικά.
«Συνολικά, αυτό υποδηλώνει ότι μπορεί να παίρνουν περισσότερα ρίσκα αργότερα στη ζωή τους, γεγονός που συνάδει με τα ανθρώπινα δεδομένα που δείχνουν ότι το στρες στην πρώιμη ζωή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για ορισμένες καταστάσεις, όπως η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), που μπορεί να χαρακτηρίζεται από συμπεριφορές ροπής προς τον κίνδυνο ή διαταραχές χρήσης ουσιών», σημειώνει η Μπριτς.
