Η ζωή είναι γεμάτη ασύνδετα γεγονότα και η μνήμη μάς επιτρέπει να συνδέσουμε αυτά τα γεγονότα (εμπειρίες) και να κατασκευάσουμε τις ιστορίες μας.
Οι αναμνήσεις μας αποτελούν αυτό που είμαστε (τι μας συνέβη στο παρελθόν) και μας βοηθούν να φανταστούμε πιθανά μελλοντικά σενάρια.
Πώς σχηματίζουμε, όμως, καινούργιες αναμνήσεις;
Οι ακόλουθες αρχές θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε τη μνήμη σας ακμαία σε οποιαδήποτε ηλικία.
1. Προσωρινή μνήμη
Για να μεταφερθούν νέες πληροφορίες στη μακροπρόθεσμη μνήμη, πρέπει να περάσουν από την προσωρινή. Το περιεχόμενο της προσωρινής μνήμης εξασθενεί γρήγορα και χάνεται αν δεν την εξασκούμε. Περισσότερη εξάσκηση σημαίνει μεγαλύτερη προσοχή. Η επανάληψη ενισχύει τη μνήμη. Οι νέες πληροφορίες επιλέγονται λόγω της καινοτομίας τους και της σχέσης τους με τους στόχους, τις αξίες μας κλπ. Μαθαίνουμε να αγνοούμε ό,τι είναι οικείο και ασήμαντο. Αποκτούμε νέες γνώσεις συνδέοντάς τις με αυτό που ήδη καταλαβαίνουμε. Η θεμελιώδης γνώση που υπάρχει μπορεί να κάνει πολύ πιο εύκολη την εκμάθηση νέων πληροφοριών. Πρέπει πάντα να χτίζουμε πάνω σε αυτά που γνωρίζουμε.
2. Δώστε προσοχή
Η προσοχή είναι απαραίτητη για την αποθήκευση οποιασδήποτε πληροφορίας στη μνήμη μας. Θυμόμαστε τι προσέχουμε. Τα κενά μνήμης συμβαίνουν συνήθως επειδή δεν δώσαμε προσοχή ή όταν η προσοχή μας είναι διασπασμένη (όταν κάνουμε, για παράδειγμα, πολλά πράγματα ταυτόχρονα).
Έχουμε την τάση να δίνουμε προσοχή (και να θυμόμαστε) ό,τι βρίσκουμε ενδιαφέρον, σημαντικό, νέο, εκπληκτικό και συναισθηματικό. Τίποτα δεν συγκεντρώνει το μυαλό όσο η έκπληξη. Για παράδειγμα, αν και μπορεί κανείς να απολαύσει πλήρως μια συγκεκριμένη συνομιλία, η ίδια συζήτηση για δεύτερη φορά θα ήταν βαρετή.
3. Η κατάτμηση ως επέκταση της μνήμης
Η τεχνική της κατάτμησης (ή της ομαδοποίησης μικρότερων τμημάτων πληροφοριών) χρησιμοποιείται συνήθως για να αντισταθμίσει τους περιορισμούς της χωρητικότητας της μνήμης. Τα στοιχεία εκείνα που μπορούν να συσχετιστούν μεταξύ τους μπορούν να γίνουν ένα κομμάτι. Θυμόμαστε το σύνολο με το να θυμόμαστε τα μέρη. Για παράδειγμα, μια ακολουθία τηλεφωνικών αριθμών 7-5-4-1-4-2-5 θα σπάσει σε 754-1425. Αυτό διευκολύνει τη διατήρηση και την ανάκληση πληροφοριών.
4. Επανάλειψη
Μπορούμε να ανακαλέσουμε καλύτερα πληροφορίες και έννοιες εάν τις μάθουμε σε επαναλαμβανόμενες συνεδρίες με απόσταση η μία από την άλλη. Το να ξεχνάμε όσο μαθαίνουμε βελτιώνει τη μνήμη. Όσο περισσότερο απέχουν μεταξύ τους οι ώρες μελέτης τόσο περισσότερη προσπάθεια απαιτείται για τη μνήμη και αυτό οδηγεί σε καλύτερη μακροπρόθεσμη μνήμη. Για παράδειγμα, μία ώρα μελέτης απόψε, μία ώρα το Σαββατοκύριακο και άλλη μία ώρα μία εβδομάδα από τώρα. Ιδανικά, αφιερώστε το ενδιάμεσο στην ξεκούραση. Ο επαρκής ύπνος θα μπορούσε να είναι το πιο σημαντικό μέρος στη διαδικασία απομνημόνευσης.
5. Συναισθηματική σημασία
Η εμπειρία του συναισθήματος ενισχύει τις αναμνήσεις μας. Το συναίσθημα λειτουργεί σαν μαρκαδόρος επισήμανσης που δίνει έμφαση σε ορισμένες πτυχές των εμπειριών για να ξεχνιούνται δυσκολότερα. Για παράδειγμα, τα soundtracks των ταινιών και της τηλεόρασης ενισχύουν το συναισθηματικό δράμα της ιστορίας. Συναισθηματικά φορτισμένα γεγονότα (επιτυχίες, ταπείνωση, αποτυχίες) τα θυμόμαστε καλύτερα από ουδέτερα συναισθηματικά γεγονότα. Γεγονότα και πληροφορίες που προκαλούν έντονα συναισθήματα τείνουν επίσης να έχουν σημασία για εμάς. Δεν θα ξεχάσετε ποτέ κάποια γεγονότα, όπως τη χαρά της γέννησης του πρώτου σας παιδιού ή την ημέρα του γάμου σας. Για να ενισχύσουμε τη μνήμη μας, βοηθάει να προσδίδουμε συναισθηματική σημασία στα αντικείμενα και τις πράξεις που βιώνουμε. Ωστόσο, οι αναμνήσεις τείνουν να γίνονται λιγότερο ζωντανές με την πάροδο του χρόνου. Καθώς περνά ο καιρός, οι αναμνήσεις μας μετατοπίζονται από την αποθήκευση των ιδιαιτεροτήτων του τι συνέβη στην αποθήκευση του γενικού νοήματος του συμβάντος. Όπως λέει και η παροιμία «ο χρόνος γιατρεύει τις πληγές».
6. Το άγχος μπορεί να μειώσει τη μάθηση
Το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε ελλείμματα μνήμης, όπως η κοινή εμπειρία να ξεχνάμε αίφνης τα πάντα κατά τη διάρκεια μίας εξέτασης ή συνέντευξης υψηλής πίεσης. Έτσι, το να ανησυχείτε για το πώς θα αποδώσετε σε ένα τεστ μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη επίδοση. Όταν είστε αγχωμένοι ή στρεσαρισμένοι, σκέφτεστε και σας απασχολεί ό,τι σας αγχώνει ή σας στρεσάρει. Οι ενοχλητικές αυτές σκέψεις θα μειώσουν την ικανότητά σας να μαθαίνετε νέες πληροφορίες και να ανακαλείτε προηγούμενες πληροφορίες. Ο καλός βραδινός ύπνος παίζει κρίσιμο ρόλο στον σχηματισμό και την αποθήκευση μακροχρόνιων αναμνήσεων.
Εν ολίγοις, η ανάμνηση απαιτεί προσοχή, έκπληξη, νόημα, συναίσθημα και επανάληψη. Πρέπει να πάνε πολλά σωστά για να πετύχει η μνήμη.
Πηγή: iatropedia
