Αύξηση των περιστατικών μιας νόσου που δεν είναι γνωστή στο ευρύ κοινό καταγράφει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC). Σύμφωνα με νεότερη έκθεση που εξέδωσε για την επίπτωση των μεταδιδόμενων νοσημάτων στην Ευρώπη την εβδομάδα 22-28 Οκτωβρίου 2023, αναφέρει ότι παρατηρείται αύξηση περιστατικών κρυπτοσποριδίωσης στην Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η αύξηση αφορά στο διάστημα από τα τέλη Αυγούστου 2023 και κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου 2023 και πιθανώς οφείλεται, σύμφωνα με τους ειδικούς του ECDC, στις ευνοϊκές περιβαλλοντικές συνθήκες (καύσωνες, έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες) στη νότια Ευρώπη, καθώς και στις καλοκαιρινές συνήθειες ταξιδιών στην περιοχή αυτή.
Ειδικότερα, στις 13 Οκτωβρίου 2023, το Κέντρο Εποπτείας Προστασίας της Υγείας (HPSC) της Ιρλανδίας δημοσίευσε δελτίο τύπου σχετικά με αύξηση των κρουσμάτων κρυπτοσποριδίωσης που αναφέρθηκαν τον τελευταίο μήνα μεταξύ Ιρλανδών τουριστών που επέστρεφαν από περιοχές της Ισπανίας, ιδίως από το Σαλού στην Καταλονία. Το HPSC συμβουλεύει τους κατοίκους να λαμβάνουν επιπλέον προφυλάξεις υγιεινής όταν ταξιδεύουν σε περιοχές που αναφέρουν αύξηση των κρουσμάτων κρυπτοσποριδίωσης.
Σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης που επικαλούνται τις υγειονομικές αρχές της Ιρλανδίας, εφέτος έχουν καταγραφεί στη χώρα 656 κρούσματα κρυπτοσποριδίωσης, με αξιοσημείωτη αύξηση από τα τέλη Αυγούστου 2023, συμπεριλαμβανομένων 51 κρουσμάτων (37 εκ των οποίων επιβεβαιώθηκαν) που σχετίζονται με ιστορικό ταξιδιού στο Σαλού.
Αύξηση των κρουσμάτων κρυπτοσποριδίωσης έχει επίσης αναφερθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο (Eurosurveillance). Συγκεκριμένα, μεταξύ των εβδομάδων επιτήρησης 33 και 39 του 2023, υπήρξαν 2.411 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα κρυπτοσποριδίωσης στο Ηνωμένο Βασίλειο, εκ των οποίων 2.032 αναφέρθηκαν στην Αγγλία.
Επιπλέον, παρατηρήθηκε ασυνήθιστη αύξηση των εργαστηριακών αναφορών κρουσμάτων κρυπτοσποριδίωσης στο Λουξεμβούργο και στην Ολλανδία τον Σεπτέμβριο του 2023. Στην Ολλανδία, εντοπίστηκαν 129 κρούσματα από ένα υποσύνολο εργαστηρίων αναφοράς τον Σεπτέμβριο του 2023, σε σύγκριση με τον μέσο όρο των 72 κρουσμάτων κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου για την περίοδο 2016 έως 2019. Στο Λουξεμβούργο, υπήρξαν 97 εργαστηριακά επιβεβαιωμένες μολύνσεις μεταξύ της εβδομάδας 34 και της εβδομάδας 41 το 2023, σε σύγκριση με 21 κοινοποιήσεις το 2022 κατά την ίδια περίοδο.
Πώς εκδηλώνεται η νόσος
Το κρυπτοσπορίδιο (Cryptosporidium) είναι ένα ενδοκυτταρικό παράσιτο της συνομοταξίας των Apicomplexa που μολύνει τον άνθρωπο, τα βοοειδή, τα πουλιά, τα ψάρια και τα ερπετά. Ολοκληρώνει τον κύκλο ζωής του εντός του ξενιστή, δημιουργώντας κύστεις που απεκκρίνονται στα κόπρανα, μολύνοντας κατά αυτόν τον τρόπο νέους ξενιστές. Παρότι έχουν περιγραφεί 22 είδη κρυπτοσποριδίου, ο ΕΟΔΥ αναφέρει ότι σχεδόν το 90% των κρουσμάτων κρυπτοσποριδίωσης στους ανθρώπους αποδίδεται σε δύο μόνο είδη, το C. hominis (προηγουμένως γνωστό ως C. parvum γονοτύπου 1) και το C. parvum. Τα κρυπτοσπορίδια C. meleagridis, C. canis, C. felis, C. suis, C. muris, C. fayeri, C. ubiquitum και C. cuniculus προκαλούν σπανιότερα νόσηση στον άνθρωπο.
Παρότι η κρυπτοσποριδίωση δεν αποτελεί νέο νόσημα, η ιδιότητα του να προκαλεί νόσηση στους ανθρώπους αναγνωρίστηκε πρώτη φορά το 1976. Ενοχοποιείται τόσο για σποραδικά κρούσματα, όσο και για μεγάλες υδατογενείς επιδημίες με χαρακτηριστική εκείνη του 1993 στο Milwaukee των ΗΠΑ με 403.000 κρούσματα. Η κλινική εικόνα του νοσήματος περιλαμβάνει κυρίως έντονες υδαρείς διάρροιες, κοιλιακό άλγος και κοιλιακές κράμπες, απώλεια όρεξης, πυρετό, ναυτία, έμετο και αφυδάτωση. Στα άτομα με φυσιολογικό ανοσοποιητικό σύστημα η λοίμωξη είναι είτε ασυμπτωματική είτε εκδηλώνεται με οξέα διαρροϊκά επεισόδια, ενώ ένα μικρό ποσοστό ατόμων εμφανίζει εμμένουσα διάρροια διάρκειας μερικών εβδομάδων.
Ο αριθμός των ωοκύστεων που χρειάζεται για να νοσήσει ένα υγιές άτομο (λοιμογόνος δόση) είναι χαμηλός. Έχει περιγραφεί εμφάνιση κρυπτοσποριδίωσης, σε κατά τα άλλα υγιή άτομα, μετά από κατάποση 10-30 ωοκύστεων. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, μία και μόνο βουτιά ενός μολυσμένου ατόμου αρκεί για να μολυνθεί μία πισίνα. Τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα, τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι είναι πιθανό να εμφανίσουν σοβαρή μορφή κρυπτοσποριδίωσης που χαρακτηρίζεται από διάρροιες όπως της χολέρας, σοβαρή δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών, ηλεκτρολυτικές διαταραχές και απώλεια έως και 10% του σωματικού τους βάρους. Τα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς αυτές ομάδες είναι πιθανό να γίνουν χρόνιοι φορείς του νοσήματος και τα συμπτώματα να επιστρέψουν σε περίπτωση που επιδεινωθεί η ανοσολογική κατάσταση τους. Η θνητότητα του νοσήματος στα δηλωθέντα κρούσματα με εργαστηριακή επιβεβαίωση είναι της τάξης του 0,6%. Μεγαλύτερη θνητότητα παρατηρείται στους ηλικιωμένους.
