Εως το τέλος Ιανουαρίου περιμένουν οι ειδικοί να κορυφωθεί το επιδημικό κύμα κορωνοϊού, του πιο ισχυρού για τη χώρα μας εδώ και ενάμιση χρόνο. Ενας πολύ μεγάλος αριθμός κρουσμάτων που οδηγεί σε σημαντική αύξηση νοσηλειών και παράλληλα η έντονη κυκλοφορία των ιών της εποχικής γρίπης καθώς και άλλων λοιμώξεων, όπως είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), προκαλούν ένα εκρηκτικό χειμερινό κοκτέιλ. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Υγείας και ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) απευθύνουν ισχυρή σύσταση για χρήση μάσκας σε δομές Υγείας και χώρους με συγχρωτισμό, εμβολιασμό για όσους πολίτες είναι άνω των 60 ετών και ευπαθείς, καθώς και τήρηση των ατομικών μέτρων υγιεινής και αυτοέλεγχο μέσω τεστ.
Κάθε κύκλος υψηλής έντασης του COVID-19 ολοκληρώνεται το πολύ σε δύο μήνες, όπως έχει φανεί τα τελευταία τρία χρόνια. Η διάρκεια της κάθε έξαρσης, βέβαια, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Με δεδομένο λοιπόν ότι το τωρινό επιδημικό κύμα ξεκίνησε περί τα μέσα Νοεμβρίου εκτιμάται ότι θα κορυφωθεί έως το τέλος του τρέχοντος μήνα, για να αρχίσει μετά να μειώνεται η επίδραση του κορωνοϊού στην κοινότητα.
Μέχρι να έρθει, όμως, το peak και να ακολουθήσει η μείωση της κυκλοφορίας, ο COVID-19 θα συνεχίσει να μολύνει, με τις επόμενες ημέρες να κρίνονται δύσκολες και να χρειάζονται αυξημένη προσοχή. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας Γκίκα Μαγιορκίνη, αναμένεται επιπλέον αύξηση των κρουσμάτων κατά 20%.
«Δεν εφαρμόζονται μέτρα όπως σε άλλες φάσεις για να μπορούμε να εκτιμήσουμε πότε θα τελειώσει το κύμα. Οταν λαμβάνονται μέτρα, αυτό που γίνεται είναι να πέφτει ο ενεργός ρυθμός αναπαραγωγής και να προκαλείται επιπέδωση του κύματος. Με βάση τις προσομοιώσεις μας, κάθε επιδημική φάση κρατά δύο μήνες. Αφού δημιουργηθεί ανοσία σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού, μετά υπάρχει πτώση, που δεν διατηρείται για πάρα πολύ», αναφέρει στο «ΘΕΜΑ».
Η τωρινή έξαρση κορωνοϊού είναι η πιο μεγάλη και ισχυρή εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο. «Από το καλοκαίρι του 2022 έχουμε να δούμε τόσο μεγάλη ένταση», επισημαίνει ο κ. Μαγιορκίνης. Το κύμα δεν αποτυπώνεται σε αριθμό κρουσμάτων, καθώς τα περισσότερα δεν δηλώνονται, αφού οι πολίτες διενεργούν ως επί το πλείστον self tests και απομονώνονται. Δύο όμως δείκτες είναι οι πλέον ενδεικτικοί της δυναμικής κυκλοφορίας του κορωνοϊού σήμερα στη χώρα μας.
15.000 αιτήσεις για αντι-ιικά
Ο πρώτος είναι οι αιτήσεις για αντι-ιικά φάρμακα, ο αριθμός των οποίων πενταπλασιάστηκε σε διάστημα ενός μήνα! Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Στέλιο Λουκίδη, το τελευταίο 15ήμερο του Νοεμβρίου καταγράφηκαν 3.000 αιτήσεις για αντι-ιικά, ενώ το αντίστοιχο διάστημα του Δεκεμβρίου ο αριθμός τους ανέβηκε στις 15.000.
Ο δεύτερος δείκτης είναι οι νοσηλείες. Τα νοσοκομεία διαχειρίζονται πλέον μεγάλο αριθμό ασθενών με COVID – και όχι μόνο. Ενδεικτικά, την περασμένη Τετάρτη οι νέες εισαγωγές ξεπέρασαν τις 300 και το σύνολο των νοσηλευόμενων ασθενών με κορωνοϊό τόσο σε απλές κλίνες όσο και σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) πλησίαζε τους 1.700. Αξίζει να σημειωθεί ότι η νοσηλεία των ασθενών δεν έχει καμία σχέση με τα πρώτα κύματα της πανδημίας, όπως διευκρινίζει ο κ. Λουκίδης, βάσει της εμπειρίας του στο Νοσοκομείο Αττικόν, όπώς και γιατροί άλλων νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς παραμένουν στο νοσοκομείο λίγες ημέρες και ο αριθμός όσων νοσούν βαριά και χρειάζονται διασωλήνωση και νοσηλεία σε ΜΕΘ δεν είναι υψηλός. Είναι χαρακτηριστικό ότι παράλληλα με τον μεγάλο αριθμό εισαγωγών καθημερινά καταγράφεται και ένας εξίσου μεγάλος αριθμός εξιτηρίων από τα νοσοκομεία.
Ο αστάθμητος παράγων
Γιατί, όμως, τώρα καταγράφεται ένα τόσο δυνατό κύμα κορωνοϊού; Σύμφωνα με τον κ. Μαγιορκίνη, πρόκειται για έναν συνδυασμό της νέας υποπαραλλαγής (JN.1), της πτώσης της θερμοκρασίας και των εορτών. «Καθεμία από αυτές τις μεταλλάξεις έχει μεγάλο ποσοστό ανοσολογικής διαφυγής σε σχέση με την προηγούμενή της. Δεν μπορούμε όμως να τις συγκρίνουμε. Θα γινόταν σύγκριση αν όλος ο πληθυσμός ήταν επίνοσος. Δεν είχε, δηλαδή, κολλήσει ποτέ. Για τη δεδομένη φάση και τη δεδομένη ανοσία του πληθυσμού αυτή τη στιγμή, λέμε ότι η νέα αυτή υποπαραλλαγή είναι η πιο μεταδοτική».
Υπενθυμίζεται ότι ο επιπολασμός της JN.1 και η ταχέως αυξανόμενη εξάπλωσή της οδήγησαν τον ΠΟΥ στην απόφαση να την ξεχωρίσει από την ΒΑ.2.86 (γνωστή και ως Pirola), από την οποία προέρχεται, και να την τοποθετήσει μόνη της στη λίστα με τις υποπαραλλαγές ενδιαφέροντος. Με δεδομένη την επίπτωση της νέας υποπαραλλαγής σε ΗΠΑ και Ευρώπη, θεωρείται πιθανό να φτάσει ακόμη και στο 60% των κρουσμάτων στην Ελλάδα.
Οι γιορτές ύψωσαν ψηλά την επιδημιολογική καμπύλη, ο κίνδυνος, όμως, ελλοχεύει πίσω από έναν αστάθμητο παράγοντα: την επαναλειτουργία των σχολείων από σήμερα. «Το σχολείο δεν συμμετέχει σήμερα στην αυξημένη μετάδοση. Είναι πολύ πιθανόν να έχει επιπλέον επίπτωση στην εξάπλωση», αναφέρει στο «ΘΕΜΑ» ο κ. Λουκίδης. Τα υπουργεία Υγείας και Παιδείας είναι σε διαρκή συνεργασία για την ομαλή λειτουργία των σχολικών μονάδων.
Οι διευθυντές των σχολείων και οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης έχουν λάβει επικαιροποιημένο έγγραφο με τις οδηγίες για COVID, γρίπη και ιώσεις, στο οποίο υπενθυμίζονται οι σωστές πρακτικές για τον περιορισμό της μετάδοσης και την ανάγκη εμβολιασμού. Σύμφωνα με τους ειδικούς και το υπουργείο Παιδείας, οι γονείς δεν πρέπει να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο εάν εμφανίζουν συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού και να παραμένουν σπίτι έως ότου βελτιωθεί η κατάσταση της υγείας τους.
Ισχυρή σύσταση για μάσκα
Η απειλή για ηλικιωμένους και ευάλωτους παραμένει ακόμη και σήμερα που έχει δημιουργηθεί υβριδική ανοσία στον πληθυσμό. Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Υγείας επικαιροποίησε τις ισχυρές συστάσεις για περιορισμό των λοιμώξεων του αναπνευστικού, μετά από συνεδρίαση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου.
Με βάση τις τελευταίες ανακοινώσεις:
■ Είναι αναγκαίο να εμβολιαστούν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα με το επικαιροποιημένο εμβόλιο για τον COVID-19, καθώς και με το εμβόλιο της γρίπης όσα άτομα είναι άνω των 60 ετών και με υποκείμενα νοσήματα, όπως συστήνεται από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών.
■ Είναι εξαιρετικά σημαντική η χρήση μάσκας προστασίας σε όλους τους χώρους υγειονομικών μονάδων (π.χ. νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας), σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ) καθώς και σε κλειστές δομές που φιλοξενούν ευάλωτους πληθυσμούς.
■ Ειδικά για τα άτομα που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού (ηλικιωμένοι, άτομα με υποκείμενα νοσήματα), επί συμπτωμάτων, να αναζητούν έγκαιρα ιατρικές συμβουλές, με σκοπό να γίνονται έγκαιρη διάγνωση και άμεση χορήγηση θεραπείας.
■ Είναι απαραίτητο τα άτομα που διαβιούν σε ΜΦΗ και λοιπές κλειστές δομές ευάλωτου πληθυσμού να τηρούν τα μέτρα πρόληψης και να εμβολιάζονται κατά της γρίπης και του COVID-19 με το επικαιροποιημένο εμβόλιο.
Επιπλέον, συστήνεται ισχυρά να τηρούνται από τον γενικό πληθυσμό τα μέτρα πρόληψης των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού: υγιεινή των χεριών, συστηματικός αερισμός κλειστών χώρων, απομόνωση επί συμπτωμάτων, συνεχής χρήση μάσκας ειδικά σε χώρους με συνωστισμό, περιορισμός επαφών με ευάλωτα άτομα και πραγματοποίηση διαγνωστικών ελέγχων.
Σαρώνει η γρίπη
Εκτός από τη μεγάλη κυκλοφορία του κορωνοϊού, έντονη είναι και εκείνη των ιών της γρίπης, όπως επίσης και άλλων λοιμώξεων. Σύμφωνα με τους φαρμακοποιούς, τα διπλά self tests, εκείνα δηλαδή που ανιχνεύουν τον κορωνοϊό και τη γρίπη τύπου Α και τύπου Β, έχουν γίνει ανάρπαστα. Οπως προκύπτει από τα αποτελέσματα αυτών των τεστ και την εμπειρία των γιατρών από τους ασθενείς που εξετάζουν στα ιατρεία τους, η εποχική γρίπη είναι ιδιαίτερα «ζωηρή» φέτος. «Είναι μπροστά η γρίπη και στον αριθμό και τη βαρύτητα των περιστατικών. Εχουμε πολλές εισαγωγές και βαριά περιστατικά. Στο Νοσοκομείο Αττικόν έχουμε έναν μεγάλο αριθμό ασθενών με γρίπη», αναφέρει ο κ. Λουκίδης.
Αυξημένη επίδραση στην κοινότητα καταγράφεται και από τον RSV, αλλά και από άλλες λοιμώξεις που προκαλούνται από ιούς και βακτήρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι αρκετοί γονείς έχουν έρθει αντιμέτωποι με λοίμωξη στρεπτόκοκκου στα παιδιά τους.
Η συγκυκλοφορία των ιώσεων, όμως, δεν έχει προκαλέσει το επιθυμητό ενδιαφέρον για εμβολιασμό. Είναι ανάγκη να ενταθούν οι εμβολιασμοί για COVID-19, όπως τονίζουν πηγές του υπουργείου Υγείας και ειδικοί. Εως την περασμένη Τετάρτη, διενεργήθηκαν 177.821 εμβολιασμοί και προγραμματίστηκαν περισσότερα από 42.000 ραντεβού. Οι αριθμοί είναι σίγουρα υψηλότεροι συγκριτικά με το διάστημα πριν από τα Χριστούγεννα, καθώς αρκετοί πολίτες θορυβήθηκαν από τη μεγάλη αύξηση των μολύνσεων και προγραμμάτισαν ραντεβού, ωστόσο παραμένουν χαμηλοί.
Επιπλέον, σε χαμηλότερες… πτήσεις συγκριτικά με τους προηγούμενους χειμώνες κινείται και ο αντιγριπικός εμβολιασμός. Συγκεκριμένα, έως και την περασμένη Τρίτη πραγματοποιήθηκαν 1.583.622 αντιγριπικοί εμβολιασμοί με ιατρική συνταγή και άλλοι 1.217.940 χωρίς συνταγή, απευθείας στα ιδιωτικά φαρμακεία. Οι ειδικοί συμβουλεύουν τις ομάδες για τις οποίες συστήνεται ο αντιγριπικός εμβολιασμός να κάνουν ακόμη και τώρα το εμβόλιο προκειμένου να έχουν προστασία τον υπόλοιπο χειμώνα.
ΕΟΔΥ: Πώς επιστρέφουν οι μαθητές στα θρανία
Για να μειωθεί ο κίνδυνος μετάδοσης των λοιμώξεων του αναπνευστικού (λοιμώξεις από τον ιό SARS-CoV-2, γρίπη κ.ά.) στα σχολεία συστήνεται η τήρηση βασικών μέτρων από καθηγητές, μαθητές και λοιπό προσωπικό:
■ Τακτικό πλύσιμο των χεριών. Οταν τα χέρια είναι εμφανώς λερωμένα (σαπούνι και νερό). Πριν και μετά την προετοιμασία του γεύματος και τη χρήση της τουαλέτας.
■ Το πλύσιμο των χεριών με υγρό σαπούνι και νερό, για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, θα ακολουθείται από προσεκτικό στέγνωμα με χάρτινες χειροπετσέτες μιας χρήσης και την απόρριψή τους στους κάδους απορριμμάτων.
■Εναλλακτικά, συστήνεται η εφαρμογή αλκοολούχου αντισηπτικού διαλύματος.
■ Καλός αερισμός των εσωτερικών χώρων διδασκαλίας. Συστήνεται να ανοίγονται τα παράθυρα τακτικά για τη βελτίωση του αερισμού.
■ Αποφυγή ανεπαρκώς αεριζόμενων χώρων με συνωστισμό ατόμων (π.χ. διάδρομοι, σκάλες, χρήση ασανσέρ).
■ Αποφυγή συγκεντρώσεων πολλών ατόμων – τήρηση φυσικών αποστάσεων.
■ Αποφυγή αγγίγματος προσώπου, μύτης, ματιών και στόματος και πλύσιμο των χεριών καλά πριν και μετά από αυτό.
Βήχας ή φτέρνισμα στον αγκώνα ή σε χαρτομάντιλο:
■ Αν χρησιμοποιηθεί χαρτομάντιλο, θα πρέπει να πεταχτεί προσεκτικά έπειτα από μία μόνο χρήση και να ακολουθήσει πλύσιμο των χεριών.
■ Εάν κάποιος/α μαθητής/τρια παρουσιάζει συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού (πονόλαιμο, βήχα, καταρροή) ή έχει θετικό αποτέλεσμα εργαστηριακού ελέγχου για αναπνευστικό παθογόνο όπως SARS-CoV-2, ιό γρίπης ή RSV, συστήνεται να παραμένει στο σπίτι και να περιορίσει τις επαφές του με άλλα άτομα.
■ Η παραμονή στο σπίτι συστήνεται μέχρι την υποχώρηση ή βελτίωση των συμπτωμάτων και την ολοκλήρωση τουλάχιστον 24 ωρών από την πλήρη υποχώρηση του πυρετού (χωρίς τη λήψη αντιπυρετικών σκευασμάτων).
Στην εγκύκλιο, δε, για τις απουσίες το υπουργείο Παιδείας αναφέρει: «Κατόπιν ερωτημάτων σχετικά με τις απουσίες μαθητών/τριών λόγω του COVID-19, σας ενημερώνουμε ότι με απόφαση του οικείου Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών των σχολικών μονάδων, καταχωρίζονται αλλά δεν προσμετρώνται οι απουσίες από τα μαθήματα μαθητών/τριών έως πέντε (5) εργάσιμων ημερών, που οφείλονται στη νόσηση από κορωνοϊό COVID-19, για το σχολικό έτος 2023-24. Η απόφαση αυτή εκδίδεται κατόπιν αιτήσεως των γονέων/κηδεμόνων των μαθητών/τριών ή των ιδίων αν είναι ενήλικοι/ες, μαζί με την οποία προσκομίζεται σχετική υπεύθυνη δήλωση της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 1599/1986, επιδεικνυόμενης ταυτόχρονα στον/στη Διευθυντή/ντρια-Προϊστάμενο/η των σχολικών μονάδων της αντίστοιχης βεβαίωσης θετικού ελέγχου με τη χρήση ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου κορωνοϊού COVID-19 (rapid test) ή μοριακού ελέγχου (PCR). Στην περίπτωση που ο/η μαθητής/τρια νοσηλευτεί αποδεδειγμένα σε νοσοκομείο λόγω νόσησης από κορωνοϊό COVID-19 οι απουσίες του καταχωρίζονται αλλά δεν προσμετρώνται για όλο το χρονικό διάστημα νοσηλείας του/της. Οι παραπάνω απουσίες είναι πέραν του προβλεπόμενου από τις γενικότερες ή ειδικότερες διατάξεις αριθμού απουσιών.
Στο μεταξύ, το υπουργείο θα παρακολουθεί την έκταση των περιστατικών γρίπης όπως αυτή θα αποτυπωθεί στο myschool για τη λήψη των ανάλογων με την περίσταση μέτρων.
