Για τους ανθρώπους που υποφέρουν από αγχώδεις διαταραχές και καταθλιπτικά επεισόδια, η θεραπεία με αντικαταθλιπτικά φάρμακα είναι σωτήρια. Ωστόσο, ενδέχεται να προκαλέσουν και κάποιες δυσάρεστες παρενέργειες, ειδικά κατά την έναρξη της αγωγής, με συμπτώματα όπως ναυτία, αύξηση βάρους ή προβλήματα στον ύπνο.
Σύμφωνα με τη Mayo Clinic, για τους περισσότερους τα συμπτώματα βελτιώνονται μέσα σε λίγες εβδομάδες από την έναρξη λήψης ενός αντικαταθλιπτικού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, τα αντικαταθλιπτικά επιφέρουν παρενέργειες που δεν υποχωρούν, ενώ σπανίως μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες που πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα.
Η επικοινωνία με τον γιατρό σας ή τον επαγγελματία ψυχικής υγείας για τυχόν παρενέργειες που έχετε είναι απαραίτητη. Για ορισμένα αντικαταθλιπτικά, η παρακολούθηση των επιπέδων στο αίμα μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό του εύρους αποτελεσματικότητας και σε ποιο βαθμό μπορεί να προσαρμοστεί η δόση ώστε να μειωθούν τα συμπτώματα.
Αν οι ανεπιθύμητες ενέργειες φαίνονται ανυπόφορες, μπορεί να μπείτε στον πειρασμό να σταματήσετε να παίρνετε ένα αντικαταθλιπτικό ή να μειώσετε τη δόση μόνοι σας. Μην το κάνετε. Τα συμπτώματά σας μπορεί να επιστρέψουν, ενώ η ξαφνική διακοπή του αντικαταθλιπτικού μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα που μοιάζουν με στέρηση. Μιλήστε με τον γιατρό σας προκειμένου να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τις καλύτερες επιλογές για τις συγκεκριμένες ανάγκες σας.
Ναυτία
Η ναυτία συνήθως ξεκινά νωρίς μετά την έναρξη ενός αντικαταθλιπτικού. Μπορεί να υποχωρήσει αφού το σώμα σας προσαρμοστεί στο φάρμακο. Εξετάστε αυτές τις επιλογές:
Πάρτε το αντικαταθλιπτικό σας μαζί με το φαγητό, εκτός αν σας έχει δοθεί διαφορετική οδηγία.
Τρώτε μικρότερα, πιο συχνά γεύματα.
Πίνετε πολλά υγρά, όπως δροσερό νερό. Δοκιμάστε ένα αντιόξινο ή υποσαλικυλικό βισμούθιο.
Μιλήστε με τον γιατρό σας σχετικά με την αλλαγή δοσολογίας ή μια μορφή βραδείας αποδέσμευσης του φαρμάκου.
Αυξημένη όρεξη, αύξηση βάρους
Μπορεί να αυξηθεί το βάρος σας λόγω κατακράτησης υγρών ή έλλειψης σωματικής δραστηριότητας ή επειδή έχετε περισσότερη όρεξη, όταν τα συμπτώματα της κατάθλιψης υποχωρήσουν. Ορισμένα αντικαταθλιπτικά είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν αύξηση βάρους από άλλα. Αν ανησυχείτε για την αύξηση βάρους, ρωτήστε τον γιατρό σας αν αυτή είναι μια πιθανή παρενέργεια του αντικαταθλιπτικού που συνταγογραφείται και συζητήστε τρόπους αντιμετώπισης του ζητήματος. Εξετάστε παράλληλα και αυτές τις επιλογές:
Μειώστε τα γλυκά και τα ζαχαρούχα ποτά.
Επιλέξτε θρεπτικά τρόφιμα με χαμηλότερες θερμίδες, όπως λαχανικά και φρούτα, και αποφύγετε τα κορεσμένα και τρανς λιπαρά.
Κρατήστε ένα ημερολόγιο τροφίμων – η παρακολούθηση του τι τρώτε μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το βάρος σας.
Ζητήστε συμβουλές από διαιτολόγο.
Κάντε τακτική σωματική δραστηριότητα ή ασκηθείτε τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.
Μιλήστε με τον γιατρό σας για την αλλαγή φαρμάκων, ώστε να γνωρίζετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα.
Κόπωση, υπνηλία
Η κόπωση και η υπνηλία είναι κοινά, ειδικά κατά τις πρώτες εβδομάδες θεραπείας με ένα αντικαταθλιπτικό. Εξετάστε αυτές τις επιλογές:
Πάρτε έναν σύντομο υπνάκο κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Κάντε κάποια σωματική δραστηριότητα, όπως περπάτημα.
Αποφύγετε να οδηγείτε ή να χειρίζεστε επικίνδυνα μηχανήματα μέχρι να περάσει η κούραση.
Πάρτε το αντικαταθλιπτικό σας πριν από τον ύπνο, αν το εγκρίνει ο γιατρός σας.
Μιλήστε με τον γιατρό σας για να δείτε αν η προσαρμογή της δόσης θα σας βοηθήσει.
Αϋπνία
Ορισμένα αντικαταθλιπτικά μπορεί να προκαλέσουν αϋπνία, καθιστώντας δύσκολο να κοιμηθείτε ή να παραμείνετε κοιμισμένοι, επομένως μπορεί να είστε κουρασμένοι κατά τη διάρκεια της ημέρας. Εξετάστε αυτές τις επιλογές:
Πάρτε το αντικαταθλιπτικό σας το πρωί, αν το εγκρίνει ο γιατρός σας.
Αποφύγετε τρόφιμα και ποτά με καφεΐνη, ιδιαίτερα αργά την ημέρα.
Κάντε τακτική σωματική δραστηριότητα ή άσκηση, όμως φροντίστε να την έχετε ολοκληρώσει αρκετές ώρες πριν από τον ύπνο.
Αν η αϋπνία είναι συνεχές πρόβλημα, ρωτήστε τον γιατρό σας σχετικά με τη λήψη ενός ηρεμιστικού φαρμάκου πριν από τον ύπνο ή ρωτήστε αν η λήψη χαμηλής δόσης ενός ηρεμιστικού αντικαταθλιπτικού, όπως η τραζοδόνη ή η μιρταζαπίνη, πριν από τον ύπνο μπορεί να βοηθήσει.
Ξηροστομία
Η ξηροστομία είναι μια κοινή παρενέργεια πολλών αντικαταθλιπτικών. Εξετάστε αυτές τις επιλογές:
Πιείτε νερό τακτικά.
Μασήστε τσίχλα χωρίς ζάχαρη ή φάτε σκληρή καραμέλα χωρίς ζάχαρη.
Αποφύγετε τον καπνό, το αλκοόλ και τα καφεϊνούχα ποτά, διότι μπορούν να κάνουν το στόμα σας πιο ξηρό.
Αναπνεύστε από τη μύτη σας, όχι από το στόμα σας.
Βουρτσίζετε τα δόντια σας δύο φορές την ημέρα, χρησιμοποιείτε οδοντικό νήμα καθημερινά και επισκεφθείτε τακτικά τον οδοντίατρό σας. Η ξηροστομία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας.
Μιλήστε με τον γιατρό ή τον οδοντίατρό σας σχετικά με φάρμακα που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή για την ξηροστομία.
Αν η ξηροστομία εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά ενοχλητική, παρά τις παραπάνω προσπάθειες, ρωτήστε τον γιατρό σας για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της μείωσης της δόσης του αντικαταθλιπτικού.
Δυσκοιλιότητα
Η δυσκοιλιότητα συνδέεται συχνά με τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, επειδή διαταράσσουν την κανονική λειτουργία του πεπτικού συστήματος και άλλων οργάνων. Άλλα αντικαταθλιπτικά προκαλούν μερικές φορές δυσκοιλιότητα επίσης. Εξετάστε αυτές τις επιλογές:
Πίνετε άφθονο νερό.
Τρώτε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες, όπως φρέσκα φρούτα και λαχανικά, πίτουρα και δημητριακά ολικής αλέσεως.
Ασκηθείτε τακτικά.
Πάρτε ένα συμπλήρωμα φυτικών ινών.
Ζητήστε τη συμβουλή του γιατρού σας σχετικά με τα προϊόντα για τη δυσκοιλιότητα, εφόσον άλλα μέτρα δεν έχουν αποτέλεσμα.
Ζάλη
Η ζάλη είναι πιο συχνή με τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και τους αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (ΜΑΟΙ), παρά με άλλα αντικαταθλιπτικά. Αυτά τα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν χαμηλή αρτηριακή πίεση, με αποτέλεσμα ζάλη. Σκεφτείτε αυτές τις επιλογές:
Κινηθείτε αργά όταν μεταφέρεστε από καθιστή σε όρθια θέση.
Χρησιμοποιήστε χειρολισθήρες, μπαστούνια ή άλλα στιβαρά αντικείμενα για στήριξη.
Αποφύγετε την οδήγηση ή τον χειρισμό μηχανημάτων.
Αποφύγετε την καφεΐνη, τον καπνό και το αλκοόλ.
Πίνετε πολλά υγρά.
Πάρτε το αντικαταθλιπτικό σας πριν από τον ύπνο, αν το εγκρίνει ο γιατρός σας.
Αναταραχή και ανησυχία
Η διέγερση, η ανησυχία ή το άγχος μπορεί να προκύψουν από τη διεγερτική δράση ορισμένων αντικαταθλιπτικών. Αν και το να έχετε περισσότερη ενέργεια μπορεί να είναι καλό, μπορεί να σημαίνει ότι δεν μπορείτε να χαλαρώσετε ή να καθίσετε ακίνητοι, ακόμη και αν το θέλετε. Εξετάστε αυτές τις επιλογές:
Ασκηθείτε τακτικά, όπως τζόκινγκ, ποδηλασία ή αερόμπικ ή κάποιο είδος σωματικής δραστηριότητας, όπως το περπάτημα. Μιλήστε πρώτα με τον γιατρό σας για το ποιος θα ήταν ο καλύτερος τύπος άσκησης ή σωματικής δραστηριότητας για εσάς.
Κάντε ασκήσεις βαθιάς αναπνοής, μυϊκή χαλάρωση ή γιόγκα.
Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας σχετικά με την προσωρινή λήψη ενός χαλαρωτικού ή ηρεμιστικού φαρμάκου ή τη μετάβαση σε ένα αντικαταθλιπτικό που δεν είναι τόσο διεγερτικό.
Να είστε σε εγρήγορση για έντονες ή παρορμητικές σκέψεις μαζί με υψηλή ενέργεια. Αν εμφανιστούν, μιλήστε αμέσως με τον γιατρό σας, διότι μπορεί να είναι σημάδια διπολικής διαταραχής ή άλλης σοβαρής διαταραχής.
Σεξουαλικές παρενέργειες
Πολλά αντικαταθλιπτικά προκαλούν σεξουαλικές παρενέργειες. Μπορούν να περιλαμβάνουν μειωμένη σεξουαλική ορμή και δυσκολία επίτευξης οργασμού. Ορισμένα αντικαταθλιπτικά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην επίτευξη ή τη διατήρηση της στύσης (στυτική δυσλειτουργία). Οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν σεξουαλικές παρενέργειες από άλλα αντικαταθλιπτικά.
Εξετάστε αυτές τις επιλογές:
Σκεφτείτε ένα φάρμακο που απαιτεί μόνο μία δόση μία φορά την ημέρα και προγραμματίστε τη σεξουαλική δραστηριότητα προτού πάρετε αυτήν τη δόση.
Συζητήστε με τον γιατρό σας σχετικά με τη μετάβαση σε ένα αντικαταθλιπτικό που μπορεί να έχει λιγότερες από αυτές τις επιδράσεις, όπως η βουπροπιόνη, ή να προσαρμόσετε το φάρμακό σας για να μειωθούν οι σεξουαλικές παρενέργειες.
Μιλήστε με τον σύντροφό σας για τις σεξουαλικές παρενέργειες και πώς αυτές αλλάζουν τις ανάγκες σας. Η προσαρμογή της σεξουαλικής σας ρουτίνας μπορεί να είναι χρήσιμη. Για παράδειγμα, μπορεί να χρειαστείτε μεγαλύτερη περίοδο προκαταρκτικού παιχνιδιού προτού προχωρήσετε σε σεξουαλική επαφή.
Συζητήστε με τον γιατρό σας σχετικά με επιλογές φαρμάκων, όπως η σιλδεναφίλη, που μπορεί να μειώσουν προσωρινά τις σεξουαλικές παρενέργειες ή να θεραπεύσουν τη στυτική δυσλειτουργία και τυχόν σχετικούς κινδύνους. Αποφύγετε τα μη συνταγογραφούμενα φυτικά συμπληρώματα που υπόσχονται αυξημένη σεξουαλική επιθυμία και λειτουργία – αυτά δεν ρυθμίζονται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και ορισμένα μπορεί να είναι επικίνδυνα για την υγεία σας.
Επιδράσεις που σχετίζονται με την καρδιά
Ανάλογα με την υγεία της καρδιάς σας και τον τύπο του αντικαταθλιπτικού που παίρνετε, μπορεί να χρειαστείτε ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) πριν ή περιοδικά κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Το ΗΚΓ χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση αυτού που ονομάζεται «διάστημα QT», προκειμένου να βεβαιωθείτε ότι δεν παρατείνεται. Ένα παρατεταμένο διάστημα QT είναι μια κατάσταση του καρδιακού ρυθμού που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο σοβαρών ακανόνιστων καρδιακών ρυθμών (αρρυθμίες).
Ορισμένα αντικαταθλιπτικά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται, αν έχετε ήδη καρδιακά προβλήματα. Μιλήστε με τον γιατρό σας για την υγεία της καρδιάς σας και για τυχόν φάρμακα για την καρδιά ή άλλα φάρμακα που παίρνετε.
Γενετικές παραλλαγές
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι παραλλαγές στα γονίδια μπορεί να παίζουν ρόλο στην αποτελεσματικότητα και τον κίνδυνο παρενεργειών συγκεκριμένων αντικαταθλιπτικών. Έτσι, τα γονίδιά σας μπορεί, τουλάχιστον εν μέρει, να καθορίσουν εάν ένα συγκεκριμένο αντικαταθλιπτικό θα λειτουργήσει καλά για εσάς και αν είναι πιθανό να έχετε ορισμένες παρενέργειες.
Ορισμένες χώρες προσφέρουν γενετικές εξετάσεις με σκοπό να βοηθήσουν στον προσδιορισμό της επιλογής αντικαταθλιπτικών, αλλά οι φαρμακευτικές αγωγές δεν καλύπτονται πάντα από τον ασφαλιστικό φορέα.
Περισσότερες μελέτες γίνονται για να καθοριστεί ποια θα μπορούσε να είναι η καλύτερη αντικαταθλιπτική επιλογή με βάση τη γενετική σύνθεση. Ωστόσο, ο γενετικός έλεγχος αποτελεί μέρος -όχι αντικατάσταση- μιας διεξοδικής ψυχιατρικής εξέτασης και κλινικών αποφάσεων.
Πηγή: newsbeast.gr
