Τα Τζαμαλάρια είναι ένα παραδοσιακό έθιμο που αναβιώνει στο χωριό Άρνισσα Πέλλας την ημέρα των Φώτων.
Επίκεντρο του εθίμου είναι ο γάμος. Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ένα ζιζάνιο, το “μπουμπάρι”, που μπαίνει ανάμεσα στους νεόνυμφους και τους παρενοχλεί, τους προτείνει άλλο ταίρι. Το έθιμο περιλαμβάνει ατελείωτο γλέντι στους δρόμους του χωριού.
Τα «Τζάμαρλα» είναι ένα χορευτικό λατρευτικό δρώμενο των κατοίκων της Άρνισσας, του παλιού Όστροβου, με ρίζες πολλών αιώνων. Το βασικό θέμα του εθίμου είναι μια από τις σημαντικότερες τελετές των ανθρώπων, ο γάμος, ο οποίος σατιρίζεται με διάφορους τρόπους. «Νύφη» ντύνεται ένα αγόρι που βαστάζεται από δύο «Καπετανέους» οι οποίοι προσπαθούν να προστατέψουν την τελετή του γάμου από το «Μπούμπαρ», το ζιζάνιο, που αποτελεί το άλλο κεντρικό πρόσωπο του εθίμου. Το «Μπούμπαρ» προσπαθεί να δώσει, με τις ενέργειες και τις κινήσεις του, ένα κωμικό και ταυτόχρονα τραγικό χαρακτήρα στην όλη παράσταση του δρώμενου. Πειράζοντας την νύφη σκοτώνεται από τους «Καπετανέους» έπειτα από βαριά χτυπήματα μεγάλων «Λασταγκαρκίων-Βασταγαρίων».
Στη συνέχεια τον λόγο παίρνει ο «Μπάετς-Παινευτής», ένα ακόμη πρόσωπο της παρέας, ο οποίος «,παέσε-παινεύει», τα μέλη του σώματος του «Μπούμπαρ» και εικονικά τα μοιράζει, ανάλογα με την χρησιμότητά τους, στον κόσμο που συμμετέχει. Η παράσταση τελειώνει με την ανάσταση του «Μπουμπαριού» και τα τρελά, από χαρά, πηδήματα των Τζαμαλάρηδων που προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να προκαλέσουν θόρυβο χαράς τραγουδώντας πολλές φορές «Τσάρνα όφτσα,μπέλο μλέκο, μπρούς, μπρούς – Μαύρη προβατίνα άσπρο γάλα, μπρούς, μπρούς».
Σύμφωνα με το έθιμο, ένα αγόρι ηλικίας από 16 μέχρι 35 χρόνων ντύνεται νύφη με παραδοσιακή τοπική φορεσιά, ενώ άλλα δύο της ίδιας ηλικίας ντύνονται τα αδέρφια της νύφης που την κρατάνε. Ένα ακόμα ντύνεται μπουμπάρι και γυρίζουν όλο το χωριό με συνοδεία παραδοσιακής ορχήστρας.
Σε συγκεκριμένες πλατείες του χωριού αναπαριστάται ένα δρώμενο κατά το οποίο το μπουμπάρι ορμάει για να αρπάξει την νύφη, αλλά τα αδέρφια το ρίχνουν στο έδαφος σκοτωμένο και μοιράζουν τα μέρη του σώματος του. Μετά το μπουμπάρι σηκώνεται πάνω και λένε το σύνθημα “μαύρη προβατίνα, άσπρο γάλα μπρους μπρους” και έτσι συνεχίζουν. Η νύφη στο έθιμο συμβολίζει τον νέο χρόνο, τα αδέρφια συμβολίζουν τους αγγέλους, ενώ το μπουμπάρι το Κακό.
