Ο Χαβρίας ή αλλιώς το ποτάμι της Ορμύλιας πηγάζει, κυρίως, από τους ορεινούς όγκους του Χολομώντα και του Στρατωνικού όρους, βόρεια και του Κάκαβου, ανατολικά. Θεωρώντας ως κύρια πηγή του Χαβρία την περιοχή ‘Πιάβιτσα’ του Νεοχωρίου, μπορεί να εκτιμηθεί ότι το συνολικό μήκος του ποταμού είναι της τάξεως των 59 km. Απ` αυτά τα 17,5 ανήκουν στο Δήμο Ορμύλιας, τα 8,5 στο Δήμο Σιθωνίας, τα 10 στο Δήμο Πολυγύρου και τα υπόλοιπα 23 στο Δήμο Αρναίας.
Η γενική διεύθυνση της κοίτης του είναι ΒΒΑ – ΝΝΔ. Ο Χαβρίας εκβάλλει στον Τορωναίο κόλπο στην ‘Παλιομάνα’ της Ορμύλιας, λίγο μετά το Βατοπέδι. Κάποιες άλλες πηγές του βρίσκονται βορειανατολικά της Αρναίας, στην περιοχή Τσαΐρια. Τα δυο κύρια τμήματά του Χαβρία, αυτό που κατεβαίνει από την περιοχή του Παλαιοχωρίου και αυτό που έρχεται από ανατολικά, από την περιοχή του Γοματίου και της Μ. Παναγίας, ενώνονται σε ένα στην περιοχή της ‘Σμίξης’ (αυτό υπονοεί και η ονομασία της τοποθεσίας) για να αποτελέσουν από εκεί και κάτω την κεντρική κοίτη του ποταμού.
Άγνωστο παραμένει, ακόμα και στις μέρες μας, το αρχαίο όνομα του ποταμού που πηγάζει από τις περιοχές του Νεοχωρίου και της Αρναίας ο ένας βασικός του άξονας και από την περιοχή του ‘Κάκαβου’ ο άλλος. Τα τελευταία χρόνια επικράτησε η άποψη πως, λόγω των μεγάλων ποσοτήτων άμμου που κατέβαζε, ονομαζόταν ‘Αμμίτης’, δηλαδή αμμουδερός, άποψη πάντως που δεν επιβεβαιώνεται από κάποια γραπτή ιστορική πηγή και μάλλον αυτό το όνομα αφορά το ποτάμι που πηγάζει από τον ορεινό όγκο ‘Ομβριανό’ στο Δήμο Ζερβοχωρίων και εκβάλλει στη λίμνη Βόλβη. Αναφέρονται όμως από την αρχαιότητα τα ονόματα δυο παραποτάμων του που δεν προσδιορίζεται με ακρίβεια η θέση τους, του ‘Μάνη’ και του ‘Πεταρίσκου’. Είναι, επομένως, λογικό να λησμονήθηκε έτσι το αρχαίο όνομα του ποταμού από πολύ νωρίς. Στα νεότερα χρόνια, σε αγιορείτικα έγγραφα του 14ου αιώνα τον συναντούμε ως «ποταμόν», «μέγαν ποταμόν» ή «μεγαλοπόταμο», ενώ στους περισσότερους χάρτες ονομάζεται σαν «το ποτάμι της Ορμύλιας» ή «ποταμός Ερμυλίας». Από τα μέσα ήδη περίπου του 19ου αιώνα πρέπει να έγινε η παρανόηση και από πολλούς συγγραφείς μνημονεύεται ως «Χαβρίας», όνομα που ανήκει όμως, όπως φαίνεται, στον κύριο ποταμό της Καλαμαριάς.
Οι Εκβολές του Ποταμού Χαβρία από ψηλά – Ορμύλια Χαλκιδικής (video – foto GeorgeSal George)
