Να θέσει τις βάσεις για την αναπτυξιακή προοπτική της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας επιχειρεί το νέο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Δυτικής Μακεδονίας, που εγκρίθηκε σε ΦΕΚ από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και ενέργειας και δόθηκε στη δημοσιότητα.
Πρόκειται για ένα μακροσκελές κείμενο, στο οποίο γίνεται ιδιαίτερη μνεία στα αναξιοποίητα αποθέματα, τόσο φυσικών πόρων, όσο και ανθρώπινου δυναμικού, τα οποία μπορούν να ενταχθούν δυναμικότερα στην παραγωγική της εξειδίκευση. Βασικός στόχος αυτού είναι η αναδιάρθρωση της παραγωγικής ενεργειακής δραστηριότητας, με την προώθηση της παραγωγής και έρευνας καθαρής ενέργειας, αλλά και την στροφή της Περιφέρειας στην έρευνα και την καινοτομία. Ο χωροταξικός σχεδιασμός έχει ως δεδομένο την ανάγκη για διασφάλιση της ενεργειακής αυτάρκειας της Περιφέρειας και της χώρας ευρύτερα, παράλληλα με την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Ειδικότερα αναφέρεται πως η μετάβαση της περιφερειακής οικονομίας σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία έως το 2050 πρέπει να έχει ως βασικό ζητούμενο τη διατήρηση του χαρακτήρα της περιοχής ως ενεργειακού κέντρου της χώρας και την ανάδειξη της σε εναλλακτικό ενεργειακό κόμβο.
Σύμφωνα με αυτό η αναπτυξιακή προοπτική της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στηρίζεται, εν μέσω άλλων, στην αναδιάρθρωση της παραγωγικής ενεργειακής δραστηριότητας, με την προώθηση της παραγωγής και έρευνας καθαρής ενέργειας. Στον εκσυγχρονισμό και τη διαφοροποίηση της περιφερειακής οικονομίας, με την ανασυγκρότηση και τον ανασχεδιασμό των τριών τομέων παραγωγής καθώς και τη στροφή της Περιφέρειας στην έρευνα και την καινοτομία. Τα φυσικά και ανθρωπογενή αποθέματα που έχει η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, της δίνουν τη δυνατότητα να αναδείξει ένα παραγωγικό προφίλ προς την ανταγωνιστική και ποιοτική αγροτική παραγωγή, τον εναλλακτικό τουρισμό και τον πολιτισμό. Ορισμένες υποδομές και υπηρεσίες περιφερειακής κλίμακας μπορούν να ενισχύσουν τη δυναμική τους με την αξιοποίηση της συνοριακής θέσης της Περιφέρειας και με τη συμπληρωματικότητα με άλλους κλάδους, συμβάλλοντας πιο ενεργά στη διαφοροποίηση και ανάπτυξη της περιφερειακής οικονομίας (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, υποδομές υγείας). Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά «H μετάβαση της περιφερειακής οικονομίας σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία έως το 2050 πρέπει να έχει ως βασικό ζητούμενο τη διατήρηση του χαρακτήρα της περιοχής ως ενεργειακού κέντρου της χώρας και την ανάδειξη της σε εναλλακτικό ενεργειακό κόμβο (μέσω της αξιοποίησης της ενεργειακής της ταυτότητας και της ευνοϊκής διεθνούς συγκυρίας), παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό και τη διαφοροποίηση της τοπικής οικονομίας, την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και του περιβάλλοντος». Η καθαρή ενέργεια και η αποθήκευσή της, συμπεριλαμβανομένου του πράσινου υδρογόνου και των επιμέρους υποδομών και δικτύων που αυτό απαιτεί, προτάσσονται ως κύριος τομέας για τον εκσυγχρονισμό και τον παραγωγικό μετασχηματισμό της Περιφέρειας. Παράλληλα, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας του παραγωγικού συστήματος της Περιφέρειας συνεπάγεται τη διαφοροποίηση των επιχειρήσεων και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους. Ιδιαίτερα σημαντικός για το σκοπό της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας του παραγωγικού συστήματος είναι ο ρόλος της έρευνας και της καινοτομίας και της σύνδεσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και άλλων ερευνητικών φορέων με τις επιχειρήσεις. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στη δημιουργία ενός οικοσυστήματος καινοτομίας στην περιοχή, αναδεικνύοντας ως τομείς πρωταρχικού ενδιαφέροντος την καθαρή ενέργεια, τις τεχνολογίες πληροφορικής και την αγροδιατροφή, λόγω των εξειδικεύσεων της Περιφέρειας. Σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή θα διαδραματίσει η προωθούμενη Ζώνη Καινοτομίας, η οποία προβλέπεται να αναπτυχθεί στον άξονα Κοζάνης-Πτολεμαΐδας-Αμυνταίου-Φλώρινας, ως φορέας ομπρέλα για την ανάπτυξη υποδομών και δράσεων που προωθούν την καινοτομική επιχειρηματικότητα, και θα αποτελέσει έναν από τους βασικούς μοχλούς αλλαγής του οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου στη μεταλιγνιτική περίοδο της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
Βασικός πόλος ανάπτυξης εθνικής εμβέλειας στη Δυτική Μακεδονία ορίζεται η Κοζάνη, η οποία σύμφωνα με το Γενικό Πλαίσιο Χωρικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης κατατάσσεται στους δευτερεύοντες εθνικούς πόλους και αποτελεί το κυρίαρχο αστικό κέντρο της Περιφέρειας. Επίσης, βρίσκεται ανάμεσα στα δύο πολυπολικά συμπλέγματα ανάπτυξης δικτύων συνεργασίας μεταξύ γειτονικών αστικών κέντρων που έχουν οριστεί και διαμορφώνεται από τα αστικά κέντρα Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Αμύνταιο και Φλώρινα. Ο αναπτυξιακός της ρόλος συνδέεται στενά με την παραγωγή ενέργειας, καθώς αποτελεί τον κύριο πόλο του πολυπολικού συμπλέγματος ανάπτυξης ως προς τον κλάδο της παραγωγής και έρευνας καθαρής ενέργειας, αλλά και με την καινοτομική επιχειρηματικότητα ως πόλος της προωθούμενης Ζώνης Καινοτομίας. Η Κοζάνη καλείται να αναβαθμίσει τον ρόλο της τόσο ως κέντρο περιφερειακής εμβέλειας όσο και ως δευτερεύων εθνικός πόλος με διαπεριφερειακή εμβέλεια και να αναλάβει ρόλο και ως πόλος – κόμβος στον ευρύτερο διασυνοριακό χώρο των Δυτικών Βαλκανίων και ειδικότερα στον χώρο Ελλάδα-Βόρεια Μακεδονία-Αλβανία, αξιοποιώντας αφενός την εγγύτητα με χώρες της διασυνοριακής ζώνης και τη βελτίωση της προσβασιμότητας σε αυτές και αφετέρου αναβαθμίζοντας τον ρόλο της ως κόμβου οικονομικής και επιχειρηματικής επικοινωνίας με τις χώρες αυτές ιδιαίτερα στον τομέα της παραγωγής και έρευνας καθαρής ενέργειας.
Επιπλέον, αξιοποιώντας τη συνεργασία και διασύνδεση των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις τοπικές επιχειρήσεις και φορείς για την ανάπτυξη καινοτόμων δραστηριοτήτων και τη δημιουργία καινοτόμων κλάδων, η Κοζάνη προτείνεται να παίξει τον ρόλο κέντρου εφαρμοσμένης έρευνας και επιχειρηματικών μονάδων συγκέντρωσης (cluster) με σκοπό την ανάπτυξη τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης. Επιδιώκεται να ενισχυθεί με κρίσιμες υπηρεσίες περιφερειακού ενδιαφέροντος, με στόχο την αναβάθμιση της βασικής αυτονομίας της Περιφέρειας σε υπηρεσίες διοίκησης και σε κοινωνικές υπηρεσίες. Από την άποψη της κοινωνικής υποδομής προτείνεται η αναβάθμιση του Γενικού Νοσοκομείου Κοζάνης σε Περιφερειακό Νοσοκομείο και η συλλειτουργία του με το Νοσοκομείο της Πτολεμαΐδας. Λαμβάνοντας υπόψη και το ΣΔΑΜ, κρίνεται σκόπιμη η ενίσχυση των επιχειρηματικών υποδομών της Κοζάνης με την προώθηση Επιχειρηματικών Πάρκων του ν. 4982/2022, εμπορευματικών πάρκων και πάρκων κυκλικής οικονομίας, ιδίως σε υποβαθμισμένες εκτάσεις και εγκαταστάσεις που αποκαθίστανται, εντός των πυρήνων της ΖΑΠ Κοζάνης, καθώς και σε περιοχές εγκαταλελειμμένης αστικής γης ή εγκαταλελειμμένων βιομηχανικών εγκαταστάσεων.
Στην κατεύθυνση της ανάπτυξης καινοτομικής επιχειρηματικότητας, κρίνεται σκόπιμη η υλοποίηση του προβλεπόμενου 1ου Θύλακα της προωθούμενης Ζώνης Καινοτομίας (Επιστημονικό Τεχνολογικό Πάρκο Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας), ο οποίος θα περιλαμβάνει υποδομές ανάπτυξης καινοτομίας, συστέγασης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, υλοποίησης εργαστηρίου Ευφυούς Πόλης, θερμοκοιτίδα και κόμβο επιτάχυνσης νεοφυούς επιχειρηματικότητας και συναφείς παρεμβάσεις. Με την αναβαθμισμένη οδική σύνδεση της πόλης, μέσω της Εγνατίας Οδού και των καθέτων αξόνων, σε συνδυασμό με την ανάδειξη της διαπεριφερειακής και εθνικής εμβέλειας του αεροδρομίου Κοζάνης και την υλοποίηση των σχεδιαζόμενων σιδηροδρομικών συνδέσεων καθίσταται δυνατή και επιδιώκεται η μετατροπή της Κοζάνης σε πολυτροπικό κέντρο μεταφορών της Περιφέρειας. Τέλος, απαιτούνται ολοκληρωμένες παρεμβάσεις που αφενός θα αναδεικνύουν τον υποστηρικτικό και προωθητικό αναπτυξιακό ρόλο της Κοζάνης και αφετέρου θα διασφαλίζουν την απαιτούμενη ποιότητα ζωής των κατοίκων και την παραμονή τους στην περιοχή. Ειδικότερη έμφαση δίνεται στο κέντρο της πόλης, καθώς και σε περιοχές που αντιμετωπίζουν προβλήματα φτώχειας και περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Για την ανάδειξη του ρόλου της πόλης επιδιώκεται η βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος και της εικόνας της μέσω δράσεων ολοκληρωμένου αστικού σχεδιασμού.
Αναφορικά με την Πτολεμαΐδα, καλείται να ισχυροποιήσει τον ρόλο της ως σημαντικό εναλλακτικό ενεργειακό κέντρο και να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που προκύπτουν από τον κλάδο της παραγωγής ενέργειας για τη δημιουργία παράλληλων-συμπληρωματικών δραστηριοτήτων. Παράλληλα, απαιτείται η ενίσχυση της πόλης ώστε να αποτελέσει διοικητικό, παραγωγικό και εμπορικό κέντρο υποστήριξης της Αναπτυξιακής Ενότητας Εορδαίας. Από την άποψη της κοινωνικής υποδομής, προτείνεται η αναβάθμιση του Γενικού Νοσοκομείου Πτολεμαΐδας σε Περιφερειακό Νοσοκομείο, στα πλαίσια της συλλειτουργίας του με το Νοσοκομείο της Κοζάνης. Για τα Σέρβια και το Βελβεντό προτείνεται η μεταξύ τους δικτύωση ώστε να αποτελέσουν ένα ισχυρό δίπολο αγροτικής ανάπτυξης, προώθησης τοπικών προϊόντων ποιότητας, ειδικότερα οπωροφόρων και κρασιού, και τουριστικής ανάπτυξης της Ειδικής Χωρικής Ενότητας Πιερίων-Πολυφύτου. Στη Σιάτιστα και στη Δεσκάτη, λαμβάνοντας υπόψη και τις κατευθύνσεις του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τη Βιομηχανία, κρίνεται σκόπιμη η προώθηση Επιχειρηματικών Πάρκων του ν. 4982/2022 με έμφαση στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων. Η Αιανή καλείται να λειτουργήσει ως κέντρο πολιτισμού και τουρισμού. Ο Κρόκος καλείται να ενισχύσει τον ρόλο του ως δυναμικό κέντρο αγροτικής ανάπτυξης. Το Λιβαδερό καλείται να ενισχύσει τον ρόλο του ως παραδοσιακό κέντρο κτηνοτροφίας και προτείνεται να αποτελέσει μαζί με την Ελάτη ένα δυναμικό δίπολο-κέντρο κτηνοτροφικής ανάπτυξης. Το Τρανόβαλτο, λόγω της παραγωγικής του εξειδίκευσης στον κλάδο του μαρμάρου, καλείται να ενισχύσει τον ρόλο του ως παραγωγικό κέντρο εξόρυξης μαρμάρου.
Στο Χωροταξικό σχέδιο αναγνωρίζονται ευρείες ζώνες φυσικής κληρονομιάς και τοπίου με μεγάλη αξία (οικολογική και αισθητική) και ποικίλο καθεστώς προστασίας, όπου παρατηρείται συσσώρευση, εναλλαγή και ποικιλότητα φυσικών και ανθρωπογενών αποθεμάτων. Αυτές οι ζώνες αφορούν:
- Στο σύστημα των Λιμνών Πρεσπών (Εθνικό Πάρκο Πρεσπών),
- Στη δυτική ορεινή ζώνη Γρεβενών (Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου),
- Στη ζώνη Βόρα – Βεγορίτιδας,
- Στη ζώνη Βιτσίου – Χειμαδίτιδας,
- Στο σύμπλεγμα Όρους Γράμμου,
- Στο σύμπλεγμα Όρους Βούρινου,
- Στα Στενά Αλιάκμονα – Πιέρια και
- Στην περιοχή Καστοριάς.
- Αναγνωρίζονται επίσης δίκτυα μεμονωμένων στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος, όπως τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλους, προστατευόμενοι φυσικοί πυρήνες, ιδιαίτεροι γεωλογικοί σχηματισμοί, μεμονωμένα ή σε διακριτές συσσωρεύσεις (π.χ. Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Γρεβενών – Κοζάνης), λιμναίες – παραλίμνιες περιοχές και τεχνητές λίμνες.
Σχετικά με τις ΑΠΕ δίνονται κατευθύνσεις , όπου αναφέρεται πως η δημιουργία νέων φωτοβολταϊκών συστημάτων θα πρέπει να πραγματοποιείται κατά προτεραιότητα στους πυρήνες των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης και να αξιοποιεί περιοχές με ευχέρεια διασύνδεσης με το δίκτυο, καθώς και περιοχές άγονες ή μη αρδευόμενες και περιοχές που δεν προορίζονται για βόσκηση, κατά προτίμηση αθέατες από κηρυγμένα διατηρητέα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και άλλα μνημεία μείζονος σημασίας, και από περιοχές με υψηλό δείκτη τουριστικής ανάπτυξης. Για την ανάπτυξη αιολικών συστημάτων (μεμονωμένων ή σε συστοιχίες) προς παραγωγή ενέργειας θα πρέπει να λαμβάνεται ειδική μέριμνα για την αξιολόγηση των επιπτώσεών τους στο τοπίο.
Πηγή:xronos-kozanis.gr
