Με αφορμή την σημερινή Διεθνής ημέρα μνήμης θυμάτων του Ολοκαυτώματος η Πόλη Ανάποδα, σε ανακοίνωση που εξέδωσε αναφέρεται στην μετατροπή της πλατείας Ελευθερίας σε πάρκινγκ με απόφαση του δημάρχου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνου Ζέρβας λέγοντας ότι «Ως δημοτική παράταξη από τη μεριά μας ζητούσαμε ήδη από τον Δεκέμβριο του 2019 να φύγουν οι λαμαρίνες. Να φύγουν όμως όχι, όπως επιθυμεί η διοίκηση, για να έρθουν -κι άλλα- αυτοκίνητα στο πολύπαθο κέντρο, αλλά για να διαμορφωθεί από τις υπηρεσίες του δήμου ένας ελεύθερος κοινόχρηστος χώρος με δέντρα, παρτέρια και υπαίθριους καθιστικούς χώρους, ώστε να αποδοθεί προς χρήση στους κατοίκους της πόλης, μέχρι να υλοποιηθεί η αρχιτεκτονική πρόταση για το Πάρκο Μνήμης.
Αντίθετα, έναν μήνα πριν, σε μια πράξη που προσβάλλει βάναυσα την ιστορική μνήμη και μας γυρίζει πολλές δεκαετίες πίσω, η πλατεία Ελευθερίας, ο μαρτυρικός τόπος όπου οι ναζί ταπείνωσαν για μια ολόκληρη μέρα χιλιάδες συμπολίτες μας, μετατράπηκε ξανά σε χώρο στάθμευσης, τάχα προσωρινά. Λες και η ντροπή της επιστροφής των αυτοκινήτων στο συγκεκριμένο σημείο είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη ανάλογα με τη διάρκειά της. Για να μη μιλήσουμε για την πικρή πείρα που έχει αυτή η πόλη από τις διάφορες «προσωρινές λύσεις» που έχει βιώσει και βιώνει ακόμη».
Αναλυτικά η ανακοίνωση:
Φέτος συμπληρώνονται 77 χρόνια από το τέλος της ναζιστικής φρίκης στην Ευρώπη. Σαν σήμερα, στις 27 Ιανουαρίου 1945, τμήματα του σοβιετικού στρατού φτάνουν στο Άουσβιτς και βρίσκουν 7.000 αποστεωμένους κρατούμενους που δεν είχαν συρθεί μαζί με τους υπόλοιπους στις «πορείες θανάτου» που οργάνωσαν οι ναζιστικές δυνάμεις κατά την υποχώρησή τους.
Πριν λίγα χρόνια αυτή η ημερομηνία ανακηρύχθηκε ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος και πρόληψης των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Θύματα, που υπολογίζονται σε πάνω από 6.000.000 (Εβραίοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία, αλλά και Τσιγγάνοι, Πολωνοί, κομμουνιστές, Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου, κρατούμενοι από την υπόλοιπη κατεχόμενη Ευρώπη, ομοφυλόφιλοι, μάρτυρες του Ιεχωβά, ανάπηροι, ψυχικά ασθενείς κ.α.). Η Θεσσαλονίκη ήταν από τις πόλεις που πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος κατά το Ολοκαύτωμα.
Το 1935 ζούσαν περίπου 60.000 Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη, με τους περισσότερους να ανήκουν στα λαϊκά κοινωνικά στρώματα. Παρόλη τη μείωση του πληθυσμού τους από την αρχή του αιώνα, τα πλήγματα από τις πυρκαγιές και τις αντισημιτικές επιθέσεις εναντίον τους (Κάμπελ), εξακολουθούσαν να κατέχουν μια σημαντική θέση στην κοινωνία της πόλης, συμμετέχοντας σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής και στους κοινωνικούς αγώνες. Δυστυχώς, η έλευση των Ναζί θα τα ανέτρεπε όλα αυτά με τραγικό τρόπο.
Οι πρώτες στρατιωτικές φάλαγγες των Γερμανών μπήκαν στη Θεσσαλονίκη στις 9 Απριλίου 1941. Οι διωγμοί ξεκίνησαν με το «Μαύρο Σάββατο» (11 Ιουλίου 1942), όταν όλοι οι άντρες Εβραίοι ηλικίας από 18 έως 45 διατάχθηκαν να παρουσιαστούν στην πλατεία Ελευθερίας για να επιστρατευτούν για καταναγκαστική εργασία. Τη συγκεκριμένη μέρα, 6.000-7.000 απ’ αυτούς συγκεντρώθηκαν μαζί κάτω από τον καυτό ήλιο μέχρι το απόγευμα, περικυκλωμένοι από στρατιώτες με αυτόματα όπλα. Πολλοί στάλθηκαν αμέσως σε περιοχές που τις μάστιζε η ελονοσία, όπου δούλευαν δέκα ώρες την ημέρα με πολύ λίγο φαγητό. Μέσα σε δέκα εβδομάδες το 12% από αυτούς που οδηγήθηκαν εκεί, είχε πεθάνει.
Τελικά, μετά από μια περίοδο όλο και βαρύτερων μέτρων εις βάρος τους, 43.850 Εβραίοι, από τον Μάρτιο ως τον Αύγουστο του 1943, μεταφέρθηκαν από τη Θεσσαλονίκη σε στρατόπεδα θανάτου στην Πολωνία, με τη συντριπτική πλειοψηφία τους να χάνουν τη ζωή τους. Πολύ λίγοι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης βρήκαν καταφύγιο στη γύρω ύπαιθρο, προσχωρώντας στην αντίσταση, ή στην Αθήνα, όπου σώθηκε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό του εβραϊκού πληθυσμού.
Τον Οκτώβριο του 1944 η Θεσσαλονίκη απελευθερώθηκε από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ. Από τότε και μέχρι το τέλος του πολέμου, μια χούφτα Εβραίοι άρχισαν να επιστρέφουν στην πόλη της οποίας η ιστορία είχε συνυφανθεί τόσο στενά με τη δική τους για 2000 χρόνια. Βρήκαν τα σπίτια τους κατειλημμένα, την περιουσία τους λεηλατημένη, όλες εκτός από δύο ή τρεις -από τις 19- συναγωγές κατεστραμμένες, το πέντε αιώνων παλαιό νεκροταφείο τους να χρησιμοποιείται ακόμα ως λατομείο, και πολλούς στην πόλη να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να ξεχαστεί όχι μόνο η ιστορία τους σε αυτή, αλλά και όσα είχαν υποστεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής.
Κάπως έτσι το 1958 παραδόθηκε στα ιδιωτικά αυτοκίνητα και ένας από τους εμβληματικότερους τόπους μαρτυρίου τους στην πόλη, η πλατεία Ελευθερίας. Ήταν εξάλλου η εποχή της επέλασης του αυτοκινήτου, του ξηλώματος του τραμ, της αντιπαροχής και της πολυκατοικίας. Το πάρκινγκ διατηρήθηκε για δεκαετίες, χωρίς καμία δημοτική αρχή να προτείνει το αυτονόητο -την αποκατάσταση της πλατείας.
Ακόμη όμως και μετά την απόφαση του προηγούμενου δημοτικού συμβουλίου, μερικά χρόνια πριν, για έξωση του πάρκινγκ από την πλατεία και την πρόταση που κέρδισε στον επακόλουθο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό (η οποία, σημειωτέον, αρχικά επιχειρούσε μόνο υπαινικτικά να τιμήσει την ιστορική μνήμη), η πλατεία Ελευθερίας δεν έχει αποκατασταθεί όπως πραγματικά της αρμόζει.
Η σημερινή διοίκηση του Δήμου, πατώντας στην αφερεγγυότητα του εργολάβου που είχε αναλάβει το έργο, αντί να προχωρήσει στην υλοποίηση έστω αυτής της αρχιτεκτονικής πρότασης που κέρδισε τον διαγωνισμό αναθέτοντάς τη στον επόμενο μειοδότη, κράτησε την πλατεία φυλακισμένη σε λαμαρίνες για άλλον ενάμιση χρόνο μετά την έξωση του προηγούμενου εργολάβου, διαλαλώντας σε κάθε τόνο ότι επιθυμεί τη δημιουργία υπόγειου (ουσιαστικά υποθαλάσσιου) πάρκινγκ κάτω από την πλατεία, με όλες τις καθυστερήσεις και την περιβαλλοντική επιβάρυνση που συνεπάγεται αυτό.
Ως δημοτική παράταξη από τη μεριά μας ζητούσαμε ήδη από τον Δεκέμβριο του 2019 να φύγουν οι λαμαρίνες. Να φύγουν όμως όχι, όπως επιθυμεί η διοίκηση, για να έρθουν -κι άλλα- αυτοκίνητα στο πολύπαθο κέντρο, αλλά για να διαμορφωθεί από τις υπηρεσίες του δήμου ένας ελεύθερος κοινόχρηστος χώρος με δέντρα, παρτέρια και υπαίθριους καθιστικούς χώρους, ώστε να αποδοθεί προς χρήση στους κατοίκους της πόλης, μέχρι να υλοποιηθεί η αρχιτεκτονική πρόταση για το Πάρκο Μνήμης.
Αντίθετα, έναν μήνα πριν, σε μια πράξη που προσβάλλει βάναυσα την ιστορική μνήμη και μας γυρίζει πολλές δεκαετίες πίσω, η πλατεία Ελευθερίας, ο μαρτυρικός τόπος όπου οι ναζί ταπείνωσαν για μια ολόκληρη μέρα χιλιάδες συμπολίτες μας, μετατράπηκε ξανά σε χώρο στάθμευσης, τάχα προσωρινά. Λες και η ντροπή της επιστροφής των αυτοκινήτων στο συγκεκριμένο σημείο είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη ανάλογα με τη διάρκειά της. Για να μη μιλήσουμε για την πικρή πείρα που έχει αυτή η πόλη από τις διάφορες «προσωρινές λύσεις» που έχει βιώσει και βιώνει ακόμη.
Τα πράγματα είναι απλά: αν η διοίκηση του Δήμου και ο ίδιος ο δήμαρχος εννοούν πραγματικά ότι είναι αμετακίνητοι στη δέσμευση να προχωρήσει η επιφανειακή διαμόρφωση της πλατείας Ελευθερίας ως πάρκου μνήμης, θα πρέπει να πάψει η χρήση της ως χώρου στάθμευσης σήμερα κιόλας (για να τιμηθεί κατάλληλα και η Διεθνής Ημέρα Μνήμης), να εγκαταλειφθεί κάθε σκέψη για υπόγειο πάρκινγκ με άμεση ανάκληση της ανάθεσης μελέτης για τη βιωσιμότητά του και να ξεκινήσει τάχιστα η διαδικασία υλοποίησης της βραβευθείσας πρότασης. Τίποτα λιγότερο. Το οφείλουμε στα θύματα του Ολοκαυτώματος, στην ιστορική μνήμη και στην πόλη μας.
Πόλη Ανάποδα – Δύναμη Ανατροπής
ΥΓ. Τα δημοτικά σχήματα Η Πόλη Ανάποδα και Δύναμη Ανατροπής, στο πλαίσιο της Ημέρας Μνήμης των Θυμάτων Ολοκαυτώματος (27/1), 77 χρόνια μετά την απελευθέρωση του Άουσβιτς, σας προσκαλούν την Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2022, στις 12:30, στη γωνία Αντιγονιδών με Πτολεμαίων, σε ένα σύντομο οδοιπορικό από τις γειτονιές των Εβραίων συμπολιτών μας στον μαρτυρικό τόπο του Μαύρου Σαββάτου (11/07/1942), την πλατεία Ελευθερίας.
