Με κεντρικό μήνυμα την ανάγκη διατήρησης της συλλογικής μνήμης για τη Μικρασιατική Καταστροφή και τα βιώματα των προσφύγων που αποτέλεσαν συστατικά στοιχεία της σημερινής ταυτότητας της χώρας πραγματοποιήθηκε, σήμερα, στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης η αναγγελία ίδρυσης της Επώνυμης Έδρας Διδασκαλίας και Έρευνας στις Μικρασιατικές Σπουδές, στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών της Σχολής Οικονομικών και Περιφερειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, μέσα από τη συνεργασία του Ιδρύματος με τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων και δωρήτριες εταιρείες- μέλη του.
«Δεν υπάρχει πιο ιδανικός τόπος για να δημιουργηθεί μία Έδρα Μικρασιατικών Σπουδών από τη Θεσσαλονίκη, αφού πολύ δίκαια αποκλήθηκε προσφυγομάνα πόλη, γιατί δυστυχώς μετά τη μεγαλύτερη εθνική καταστροφή την οποία υπέστη το Έθνος μας, ένα πολύ μεγάλο μέρος των πληθυσμών των αδελφών μας που ήταν στις πατρογονικές τους εστίες αναγκάστηκε διωγμένο να βρει νέα στέγη στη μητροπολιτική Ελλάδα και στη Θεσσαλονίκη, όπου πολλές περιοχές της πόλης μας είναι καθαρά προσφυγικές», ανέφερε στον χαιρετισμό που απηύθυνε ο υφυπουργός Εσωτερικών (τομέας Μακεδονίας- Θράκης), Κώστας Γκιουλέκας.
«Το δράμα του ελληνισμού μαζί δημιούργησε και αναγέννηση για την πορεία της πατρίδας μας», επισήμανε και εξήρε την πρωτοβουλία του ΠΑΜΑΚ και του ΣΕΒΕ για την ίδρυση της επώνυμης έδρας, επισημαίνοντας ότι «έρχεστε να καλύψετε ένα τεράστιο κενό, γιατί αν οι δικές μας γενιές προλάβουν να ακούσουν από πρώτο χέρι ζωντανές μαρτυρίες εκείνων των αδελφών που ξεριζώθηκαν, είναι βέβαιο ότι τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας δε θα έχουν κανέναν να τους πει απευθείας τι ακριβώς συνέβη κάποτε σε εκείνους τους τόπους».
«Γι’ αυτό», κατέληξε, «είναι πολύ σημαντικό όλο αυτό να γίνει αντικείμενο σπουδών, όπως δεν είναι δυνατόν η Θεσσαλονίκη να μην έχει και μία έδρα σπουδών Μεγάλου Αλεξάνδρου, εδώ, στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας, όπου γεννήθηκε λίγο πιο πάνω ο Μεγαλέξανδρος, όπου βρίσκονται τα τεκμήρια της ιστορίας για όσους προσπαθούν να την πλαστογραφήσουν».
«Αισθάνομαι ότι σήμερα επιτελείτε ένα πολύ μεγάλο εθνικό έργο», τόνισε, στον χαιρετισμό του, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, σημειώνοντας ότι η ίδρυση της Έδρας Μικρασιατικών Σπουδών «είναι ένα βήμα όχι μόνο μιας τυπικής διαδικασίας παραγωγής πανεπιστημιακής γνώσης, αλλά ένα βήμα που αναφέρεται στο εθνικό μας κεφάλαιο, ένα βήμα που σχετίζεται με την πατρίδα, τις χαμένες πατρίδες, με αυτό που χάθηκε, που δεν ήταν μόνο οι περιοχές εκεί, αλλά ένας πολιτισμός που κράτησε χιλιάδες χρόνια όρθιο αυτό που λέμε ελληνισμό».
«Είμαστε περήφανοι που με την πρωτοβουλία αυτή στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας για πρώτη φορά οι Μικρασιατικές Σπουδές εισέρχονται εστιασμένα στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση για να μελετήσουν καλύτερα οι νέοι ιστορικοί την ιστορία της Μικράς Ασίας», τόνισε στον χαιρετισμό του ο γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ, Σταύρος Καλαφάτης, εκτιμώντας ότι η λειτουργία της Έδρας θα συμβάλει στο «να δημιουργηθεί μια σημαντική κιβωτός εθνικής μνήμης, αλλά και συνεχούς επιστημονικής έρευνας, μετουσιώνοντας σε πράξη το οφειλόμενο χρέος προς τον μικρασιατικό ελληνισμό, χρέος που συναντά τις μνήμες για τη πιο βαριά συμφορά της νεότερης ιστορίας του έθνους».
Η μελέτη για τη Μικρά Ασία ως αναστοχασμός για την εθνική συλλογική μας ταυτότητα
«Η ίδρυση της έδρας στη Μακεδονία και την προσφυγομάνα Θεσσαλονίκη απαντά σε ένα χρόνιο και επιτακτικό αίτημα, και αποτελεί δικαίωση όσων επί χρόνια αγωνίζονται να μην σβήσουν οι μνήμες και να μην χαθούν τα πολύτιμα τεκμήρια εκείνης της περιόδου. Ειδικά για το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, η ίδρυση της έδρας συνιστά σημαντική γέφυρα, επιστημολογική και επιστημονική, για τα αντικείμενα που ήδη θεραπεύει το τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών», ανέφερε στην ομιλία του ο πρύτανης του ΠΑΜΑΚ, καθ. Στέλιος Κατρανίδης.
«Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας διά του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών σπουδών της Σχολής Οικονομικών και περιφερειακών σπουδών αποκτά την πρώτη του επώνυμη έδρα, οικονομικά στηριζόμενη από πέντε επιχειρήσεις υπό την σκέπη του Συνδέσμου Εξαγωγέων. Το γεγονός αυτό ενισχύει καθοριστικά την εξωστρέφεια του ιδρύματός μας αλλά και την αλληλεπίδρασή του με τους παραγωγικούς φορείς και την κοινωνία», επισήμανε.
Σε ό,τι αφορά το αντικείμενο της έδρας, ο κ. Κατρανίδης υπογράμμισε ότι «η Μικρασία για εμάς του Έλληνες δεν είναι απλά μία γεωγραφική περιοχή, είναι η ιστορία και ο πολιτισμός αιώνων που άνθισε στην Ιωνία γη και ένας πολιτισμός που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες, όταν καταδιωγμένοι κατέφυγαν στη μητέρα πατρίδα συνδιαμορφώνοντας τον σύγχρονο πολιτισμό της, η Μικρασία είναι μέρος της συλλογικής μας μνήμης κι η καταστροφή της ένα από τα βαθύτατα συλλογικά τραύματα της ιστορίας μας».
«Οι μνήμες παραμένουν ανεξίτηλες πολύ περισσότερο στους απογόνους των προσφύγων, πολλοί από τους οποίους είμαστε σήμερα εδώ. Η μελέτη συνεπώς για τη Μικρασία είναι ένας αναστοχασμός για την εθνική συλλογική μας ταυτότητα, την οποία διαμόρφωσαν οι εκπατρισμένοι δικοί μας, μεγάλο μέρος των οποίων, μετά τη μικρασιατική καταστροφή, εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία», επισήμανε.
«Είναι μια στιγμή που ενισχύει το ακαδημαϊκό δυναμικό της πόλης και ανοίγει νέους ορίζοντες στη μελέτη της πλούσιας πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς της Μικράς Ασίας. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία έχει μεγάλη σημασία όχι μόνο για την ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά και για τον επιχειρηματικό κόσμο», ανέφερε στην ομιλία του ο πρόεδρος του ΣΕΒΕ Συμεών Διαμαντίδης, εκφράζοντας την πεποίθηση πως η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας σηματοδοτεί την αρχή μιας γόνιμης σχέσης που θα συμβάλει στην πρόοδο της ελληνικής κοινωνίας και την ανάπτυξη ενός νέου δυναμικού πεδίου.
«Η ίδρυσης της έδρας δεν είναι απλώς μια ακόμη ακαδημαϊκή πρωτοβουλία, αντιπροσωπεύει την ανάγκη για τη διατήρηση της συλλογικής μας μνήμης, τη μελέτη και κατανόηση γεγονότων που διαμόρφωσαν τον εθνικό και πολιτισμικό χαρακτήρα και μέσα από αυτή την έδρα επιδιώκουμε να εμβαθύνουμε στην έρευνα στη μελέτη της ιστορίας, της οικονομίας, της κοινωνίας του πολιτισμού της Μικράς Ασίας», εξήγησε, υπογραμμίζοντας πως η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας αντικατοπτρίζει την ουσία της συνεργασίας μεταξύ της επιχειρηματικότητας και της ακαδημαϊκής έρευνας.
Η βυζαντινολόγος, ιστορικός και πρώην Πρύτανις του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά της που προβλήθηκε στην εκδήλωση τόνισε ότι «έχουμε επιτέλους μία έδρα στο πανεπιστήμιο, όπου οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα μπορούν όχι μόνο να ξέρουν την ιστορία αλλά να δουλέψουν κιόλας γι’ αυτή» . Σημείωσε, δε, πως «ήταν καιρός, γιατί τα παιδιά είναι λίγο μακριά από αυτό που ήταν η Θεσσαλονίκη, δηλαδή μία κοσμοπολίτισσα των Βαλκανίων».
«Είδα ότι το τραύμα δεν έχει επουλωθεί…»
Για το πώς η ιδέα ίδρυσης της έδρας Μικρασιατικών Σπουδών κατέληξε στην υλοποίησή της μίλησε η ηθοποιός και συγγραφέας Μιμή Ντενίση, εξηγώντας ότι ξεκίνησε με αφορμή το θεατρικό έργο «Σμύρνη μου αγαπημένη», για τη Σμύρνη και την ιστορία της, που γνώρισε μεγάλη αναγνώριση από το κοινό. Την πρόταση για τη δημιουργία μίας πανεπιστημιακής έδρας για τις μικρασιατικές σπουδές μετέφερε, στη συνέχεια, στον πρόεδρο του ΣΕΒΕ και μέλη του συνδέσμου, που αμέσως εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τη χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας.
«Μια ιδέα δεν σημαίνει τίποτε, αν δεν πραγματοποιηθεί. Αν δεν υπήρχε στη συνέχεια της ιδέας μου ο ΣΕΒΕ με τους ανθρώπους του, που είναι σχεδόν όλοι εδώ απόγονοι Μικρασιατών προσφύγων, και στη συνέχεια το εξαιρετικό Πανεπιστήμιο Μακεδονίας […] Η κουβέντα που είχαμε κάνει με την Αρβελέρ, 12 χρόνια πριν, από τότε που ξεκίνησα τα έργα, άργησε να υλοποιηθεί γιατί έπρεπε να βρει τον σωστό χώρο. Έπρεπε να έλθει στη Μακεδονία, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και στην πόλη των προσφύγων», σημείωσε η κ. Ντενίση.
«Ξεκινώντας το 2014 να παίζω το “ Σμύρνη μου αγαπημένη” φαντάστηκα ότι θα έχει μία σχετική επιτυχία. Βίωσα κάτι που δεν ήταν θεατρική επιτυχία, αλλά ήταν σε ένα άλλο επίπεδο. Ο Έλληνας είναι καλός θεατής, στο θέατρο θα έλθει, θα χειροκροτήσει πέντε λεπτά, θα πει δυο καλές κουβέντες. Δε θα κλάψει με λυγμούς. Αυτό που έζησα εγώ στη Σμύρνη επί τρία χρόνια και άλλα τρία χρόνια μετά το “ Κι από Σμύρνη… Σαλονίκη”, που είναι η συνέχεια του προσφυγικού κόσμου στην Ελλάδα, ήταν βιωματικό, δεν ήταν θεατρικό. Ήταν αυτό που ένιωθαν οι άνθρωποι και είδα ότι το τραύμα δεν έχει επουλωθεί, δεν αισθάνονται μέρος της επίσημης ιστορίας, δεν αισθάνονται ότι τους έχει τιμήσει αρκετά το ελληνικό κράτος », ανέφερε η ηθοποιός.
Ακολούθησε ομιλία από τον καθηγητή του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Δημήτριο Σταματόπουλο, με τίτλο «Από το Ίλιον στη Σμύρνη: η Μικρά Ασία από τη μακρά στη βραχεία ιστορική διάρκεια».
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας για την ίδρυση της έδρας μεταξύ του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, του Συνδέσμου Εξαγωγέων – ΣΕΒΕ και των δωρητριών εταιρειών Alumil, Optima bank, Διαμαντής Μασούτης ΑΕ, Μπίκας ΑΕ και ΔΙΟΠΑΣ ΑΕ.
Στην εκδήλωση παρέστησαν ακόμη βουλευτές, ο γενικός πρόξενος της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη, Ζαν-Λικ Λαβό, μητροπολίτες, εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, του στρατού, μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας κ.ά.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
