Ο πρώτος Φαινολογικός Κήπος ιδρύθηκε την Τρίτη 15 Δεκεμβρίου στις εγκαταστάσεις του Εργοστασίου ΤΙΤΑΝ στην Ευκαρπία, ένας από τους τρεις που δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα και στο μητροπολιτικό αστικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE CliVUT – Climate value of urban trees (LIFE18 GIC/IT/001217), από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Με τη δημιουργία τους επιδιώκεται η αξιοποίηση της επιστήμης της φαινολογίας στη διαχείριση του αστικού πρασίνου, στην αποτελεσματική προσαρμογή των πόλεων στην κλιματική αλλαγή και στην ενίσχυση της δυναμικής δέσμευσης του CO2.
Το Εργοστάσιο ΤΙΤΑΝ, στο πλαίσιο της συνεργασίας του με το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος ΑΠΘ, δέσμευσε με την υπογραφή σχετικού Μνημονίου Συνεργασίας έκταση 2.500 τ.μ. εντός του χώρου του εργοστασίου, στην οποία φυτεύτηκαν 100 δέντρα και θάμνοι από 20 διαφορετικά είδη, 5 ανά είδος. Ο Φαινολογικός Κήπος του Εργοστασίου ΤΙΤΑΝ θα χρησιμοποιηθεί για ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς, τόσο κατά τη διάρκεια του προγράμματος, όσο και μετά το πέρας του. Έτσι, για περίοδο τουλάχιστον 10 ετών, θα καταγράφονται με συστηματικό τρόπο βιολογικά δεδομένα, τα οποία συσχετίζουν την χρονική στιγμή εκδήλωσης των διαφόρων λειτουργικών φάσεων ανάπτυξης φυτών στον ετήσιο κύκλο, με τις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες. Η καταγραφή των δεδομένων θα συνεισφέρει στη γνώση γύρω από την κλιματική αλλαγή, τις επιπτώσεις και την ανάσχεσή της. Ταυτόχρονα, σχεδιάζεται η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για μαθητές σχολείων προκειμένου, μέσα από τη βιωματική συμμετοχή στη δράση καταγραφής, να ενισχυθεί η γνώση και η ευαισθητοποίησή τους απέναντι στο αστικό πράσινο και τον ρόλο του στον αστικό χώρο.
Το πρόγραμμα LIFE CliVUT συντονίζεται για την Ελλάδα από το Εργαστήριο Δασοκομίας του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η Καθηγήτρια κυρία Θέκλα Κ. Τσιτσώνη, επιστημονικά υπεύθυνη του Προγράμματος, με αφορμή την ίδρυση του Κήπου ανέφερε τα εξής: «Η σχέση των αστικών περιοχών με την κλιματική αλλαγή είναι διττή, καθώς από τη μία πλευρά επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις επιπτώσεις αυτού του φαινομένου, από την άλλη, όμως, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες επιβάρυνσης, συμβάλλοντας μέχρι και 70% στις ανθρωπογενείς εκπομπές αεριών του θερμοκηπίου, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ΕΕ, στην προσπάθεια να αμβλύνει αυτές τις επιπτώσεις, αλλά και να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, προωθεί πολιτικές που έχουν στόχους τη μείωση των εκπομπών, μέσα από σχέδια βιώσιμου αστικού σχεδιασμού και διαχείρισης για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των πόλεων. Βασικοί στόχοι του Προγράμματος Life CLIVUT είναι να:
- βελτιωθεί η ικανότητα προσαρμογής των αστικών οικοσυστημάτων,
- μεγιστοποιηθεί το δυναμικό επίδρασης στην κλιματική αλλαγή των ιδιωτικών αστικών χώρων πρασίνου,
- ενισχυθούν τα φυσικά στοιχεία και χαρακτηριστικά μέσα στις αστικές περιοχές, γεγονός που θα ευνοήσει την προστασία και ενίσχυση της βιοποικιλότητας,
- συμμετέχουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, οι εμπλεκόμενοι φορείς, ακόμα και οι πολίτες τόσο στον σχεδιασμό όσο και στην εφαρμογή των στρατηγικών που αφορούν στην κλιματική αλλαγή και στη διαχείριση των αστικών χώρων πρασίνου,
- συμπεριληφθούν και επιχειρηματικοί παράγοντες στην ανάπτυξη αυτών των στρατηγικών,
- δοκιμαστούν καλές πρακτικές και να αναπτυχθούν νέες μέθοδοι εκπαίδευσης, για την ευαισθητοποίηση παιδιών και εφήβων.
Στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης δημιουργήθηκαν οι 3 Φαινολογικοί Κήποι, για να δώσουν την δυνατότητα παρατήρησης και μελέτης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, καθώς φαίνεται να υπάρχει μετατόπιση της έναρξης των βιολογικών γεγονότων, αλλά και μεταβολή στη διάρκειά τους. Οι αλλαγές αυτές στην εποχική δραστηριότητα των φυτών από χρόνο σε χρόνο αποτελούν έναν ευαίσθητο αλλά απόλυτα εμφανή δείκτη αλλαγών στη λειτουργία των οικοσυστημάτων. Η εφαρμογή της γνώσης αναμένεται να λάβει χώρα σε ιδιωτικούς κήπους ή κήπους ιδιωτικών φορέων που είναι επισκέψιμοι από το κοινό ή σε χώρους πρασίνου που αποτελούν μέρος οικονομικής δραστηριότητας (δηλαδή χώροι στάθμευσης σε εμπορικά κέντρα, εκθεσιακοί χώροι κ.λπ.), αλλά και σε δημόσιους αστικούς χώρους πρασίνου. Η ευκαιρία για «citizen science» μέσα από το πρόγραμμα LIFE CliVUT θα παράσχει στους πολίτες την ευκαιρία να συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση της αλλαγής του κλίματος, εκπαιδεύοντας τους κατάλληλα.»
Ο Κώστας Νικολάου, Διευθυντής του Εργοστασίου ΤΙΤΑΝ Ευκαρπίας ανέφερε τα εξής: «Έχουμε τη μεγάλη χαρά να συμπράττουμε με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για την υλοποίηση του πρώτου Φαινολογικού Κήπου στην Ελλάδα που φιλοξενείται στο εργοστάσιό μας στην Ευκαρπία. Είναι ένα καινοτόμο πρόγραμμα το οποίο φέρνει κοντά την επιστημονική τεχνογνωσία, με την εταιρική υπευθυνότητα και την τοπική κοινωνία, ιδιαίτερα τη νέα γενιά, με στόχο μαζί να συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Στον Τιτάνα είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στην προστασία του περιβάλλοντος, την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Γι’ αυτό επιδιώκουμε ουσιαστικές συνεργασίες και δράσεις όπως αυτή, που ταυτίζονται απόλυτα με τους υψηλούς στόχους περιβαλλοντικής αριστείας και τις δεσμεύσεις μας για χαμηλές εκπομπές άνθρακα, με γνώμονα τη μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη.»
Τα είδη που φυτεύτηκαν είναι:
|
Δέντρα |
Θάμνοι |
| Acer campestre – Πεδινό Σφενδάμι
Alnus glutinosa – Σκλήθρο Cercis siliquastrum – Κουτσουπιά Populus canescens – Υβρίδιο Λεύκης Prunus avium – Κερασιά Fraxinus angustifolia – Φράξος Quercus ilex – Αριά Quercus pubescens – Χνοώδης Δρυς Sorbus domestica – Σορβιά Tilia cordata – Φλαμουριά |
Berberis vulgaris – Βερβερίδα
Cornus sanguinea – Κρανιά Coryllus avellana – Φουντουκιά Euonymus europaeus – Ταφλάνι Ligustrum vulgare – Λιγούστρο Phyllirea latifolia – Φιλλύκι Punica granatum – Ροδιά Salix caprea – Ιτιά Sambucus nigra – Κουφοξυλιά Spartium junceum – Σπάρτο |
Σχετικά με το πρόγραμμα
Βασικός στόχος του προγράμματος είναι η αξιοποίηση της ακαδημαϊκής τεχνογνωσίας για την καλύτερη αξιολόγηση της σημασίας του αστικού πρασίνου στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και τη δυναμική δέσμευσης του CO2. Εταίροι του προγράμματος είναι το Πανεπιστήμιο της Περούντζια (Università degli Studi di Perugia – Dipartimento di Ingegneria Civile ed Ambientale), οι Δήμοι της Μπολόνια και της Περούντζια, το ιταλικό Ινστιτούτο CESAR (Centro per lo Sviluppo Agricolo e Rurale) και το πορτογαλικό Ινστιτούτο ISG (Instituto Superior de Gestão, ENSINUS–Estudos Superiores SA). Έτσι, πέραν της Θεσσαλονίκης αντίστοιχες περιοχές για πιλοτική εφαρμογή, επιλέχθηκαν στην Ιταλία και την Πορτογαλία.
Επιπλέον, η υλοποίηση του προγράμματος αναμένεται να συμβάλλει στην ανάπτυξη και πιλοτική εφαρμογή στρατηγικής εγκατάστασης και διαχείρισης αστικών χώρων πρασίνου, τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών, με γνώμονα τη μεγιστοποίηση της θετικής επίδρασής τους στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αλλά και στην εξέλιξη της φιλοσοφίας της διαχείρισης των αστικών χώρων πρασίνου.
Τέλος, το LIFE CliVUT θα παράσχει τόσο στα κέντρα λήψης αποφάσεων, όσο και στους πολίτες την ευκαιρία να κατανοήσουν καλύτερα το αστικό οικοσύστημα, τις συνθήκες ανάπτυξης των δέντρων σε αυτό, την έννοια της βιοποικιλότητας και τη σημασία της ορθολογικής διαχείρισής τους για τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα των πόλεων, μέσα από εκπαιδευτικές και συμμετοχικές δράσεις. Αντίστοιχα, θα εφαρμοστούν καλές πρακτικές και θα αναπτυχθούν νέες μέθοδοι εκπαίδευσης και βιωματικές δραστηριότητες, για παιδιά και εφήβους.
Το πρόγραμμα αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2023.
Περισσότερες πληροφορίες:
Site: https://www.lifeclivut.eu/
