Μια καθαρά ελληνική πατέντα που έχει συνδεθεί απόλυτα με την καλοκαιρινή διάθεση και παραμένει αναλλοίωτη στον χρόνο.
Tις προάλλες πίνοντας καφέ στο μπαλκόνι κάποιος μου ζήτησε να του φτιάξω έναν φραπέ. Παραξενεύτηκα και ταυτόχρονα βρέθηκα σε αμηχανία, μιας και στο σπίτι μπορεί να είχα όλους τους καφέδες του κόσμου, όχι όμως στιγμιαίο. «Μα είναι δυνατόν να μην έχεις τον “ελληνικότερο” καφέ;» μου είπε φανερά απογοητευμένος ο φίλος όταν τον ενημέρωσα ότι το «κατάστημα» δεν μπορεί να τον εξυπηρετήσει. Η συζήτηση αμέσως πήγε στα χρόνια που πίναμε φραπέ γλυκό με γάλα με τις ώρες. Που δίναμε ραντεβού στον Λέντζο, στο Παγκράτι, για να απολαύσουμε τον «καλύτερο» κρεμώδη φραπέ της πόλης, που έφτιαχνε με μαεστρία ο κυρ Χρήστος. Εκεί όπου σύχναζαν πολιτικοί, καλλιτέχνες, επιχειρηματίες και μοιράζονταν τα ίδια τραπέζια με τον απλό κόσμο. Στην κουβέντα επάνω έμαθα πως αυτό το ιστορικό ζαχαροπλαστείο-καφέ άνοιξε και πάλι, με άλλη διεύθυνση, σε άλλο σημείο στο Παγκράτι, και σερβίρει πλέον και espresso και cappuccino.
Πώς γεννήθηκε
Δημιουργήθηκε τυχαία το 1957 στη Θεσσαλονίκη, κατά τη διάρκεια της 22ης Διεθνούς Έκθεσης. Ένας υπάλληλος που δούλευε σ’ αυτήν, ο Δημήτρης Βακόνδιος, λάτρης του ζεστού στιγμιαίου, θέλησε να φτιάξει μια κούπα καφέ. Συνειδητοποίησε, όμως, ότι δεν είχε ζεστό νερό και αποφάσισε να αυτοσχεδιάσει. Έτσι, έβαλε μέσα σ’ ένα σέικερ δύο κουταλιές από στιγμιαίο καφέ, λίγη ζάχαρη και κρύο νερό. Τα χτύπησε και έτσι γεννήθηκε ο φραπέ. Η ονομασία αυτού του παγωμένου καφέ με τον πλούσιο αφρό προέρχεται από τη γαλλική λέξη «frappé», που σημαίνει «χτυπημένος». Γιατί όμως είναι απαραίτητη η διαδικασία του χτυπήματος; Η βάση για το εν λόγω ρόφημα είναι ο στιγμιαίος καφές, ένας αφυδατωμένος καφές φίλτρου που κατά την παρασκευή του φιλτράρεται διαδοχικά, περνάει από μια ειδική επεξεργασία από την οποία αφαιρείται όλη η υγρασία του και στο τέλος ψύχεται για να πάρει τη μορφή των κόκκων που όλοι
γνωρίζουμε. Έτσι, «το χτύπημα» με το νερό θεωρείται απαραίτητο για να μπορέσει να διαλυθεί και να γίνει και πάλι καφές.
Η συνταγή
Συγκεκριμένη συνταγή για τον φραπέ δεν υπάρχει. Ο καθένας μπορεί να ακολουθεί τη δική του, ανάλογα με τα γούστα και τις προτιμήσεις. Αν όμως θέλουμε να δώσουμε μια συνταγή ως βάση, θα λέγαμε ότι χρειάζονται 2 κουταλιές του γλυκού στιγμιαίο καφέ, 1 κουταλιά του γλυκού ζάχαρη, γάλα (εβαπορέ συνήθως) και λίγο νερό σε θερμοκρασία δωματίου για να μπορέσουν οι κόκκοι του καφέ να διαλυθούν εύκολα. Επίσης, η ποσότητα του νερού δεν θα πρέπει να είναι μεγάλη γιατί κατά την ανάδευση (χτύπημα) θα δημιουργηθεί πολύς αφρός. Αφού λοιπόν χτυπήσουμε όλα τα υλικά και δημιουργηθεί μια όμορφη και αέρινη κρέμα, απογεμίζουμε το ποτήρι με κρύο νερό και προσθέτουμε πάγο.
Οι παραλλαγές
Όπως είναι φυσικό και ο συγκεκριμένος καφές έχει γίνει βάση για πολλές ακόμα συνταγές. Η πιο γνωστή και η πιο καλοκαιρινή εκδοχή του φραπέ είναι εκείνη με την μπάλα παγωτού μέσα στο ποτήρι. Συνήθως μιλάμε για μια μπάλα σοκολάτας ή κρέμας. Βέβαια υπάρχουν και οι πιο τολμηροί που τον συνδυάζουν και με άλλες γεύσεις όπως μπανάνα κ.λπ. Υπάρχει και η εκδοχή με αλκοόλ, όπου συμμετέχει το κρεμώδες Baileys, που χαρίζει μια πιο βελούδινη υφή και γλυκό χαρακτήρα.
Στο ίδιο γλυκό μοτίβο είναι και η παραλλαγή όπου το εβαπορέ γάλα αντικαθίσταται από ζαχαρούχο. Όπως καταλαβαίνετε, σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για έναν αρκετά γλυκό καφέ. Τέλος, έχουμε συναντήσει και μια πιο εντυπωσιακή εκδοχή του, με κρέμα σαντιγί από πάνω και σιρόπι είτε καραμέλας είτε σοκολάτας.
Τα οφέλη του φραπέ
Ο στιγμιαίος καφές, και κατά συνέπεια ο φραπέ, έχει αντιοξειδωτικά συστατικά που προστατεύουν τα κύτταρα ενάντια στην πρόωρη γήρανση και την εμφάνιση χρόνιων παθήσεων. Επιπλέον, λόγω της καφεΐνης που διαθέτει μπορεί να δράσει ως διεγερτικό και τονωτικό για τον οργανισμό. Σε αυτό το σημείο να καταρρίψουμε και έναν αστικό μύθο που θέλει τον στιγμιαίο καφέ να περιέχει τη μεγαλύτερη ποσότητα καφεΐνης ανά φλιτζάνι, πράγμα που δεν ισχύει. Η ποσότητα της καφεΐνης του κυμαίνεται από 65 mg έως 100 mg, ενώ ο
καφές φίλτρου φτάνει τα 120 mg καφεΐνης.
Τέλος, ο στιγμιαίος καφές δεν παχαίνει αφού περιέχει μόνο 2 θερμίδες. Εκείνα, όμως, που τον καθιστούν θερμιδική βόμβα είναι τα επιπλέον συστατικά του (ζάχαρη, γάλα, κρέμα, παγωτό).
