Η πρώτη αυτοσχεδιαστική παράσταση στη Θεσσαλονίκη είναι γεγονός.
Ένα έργο -χωρίς την παραμικρή προετοιμασία- «γεννιέται» και «πεθαίνει» την ίδια ημέρα. Στο θέατρο Αμαλία, στις 8 Δεκεμβρίου. Δείτε ΕΔΩ τις λεπτομέρειες.
Της Θεοδώρας Απότα
Ο διευθυντής εκπαίδευσης της improVIBE, Μενέλαος Πρόκος, μιλά στο seleo.gr.
Τι είναι το improv theater;
Το αυτοσχεδιαστικό θέατρο Improv Theater είναι μια μορφή θεάτρου διαφορετική από τις άλλες. Δεν υπάρχει κείμενο, δεν υπάρχουν προκαθορισμένοι χαρακτήρες, δεν υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας. Οι ηθοποιοί με έμπνευση το οτιδήποτε, δημιουργούν στη στιγμή μια ιστορία επί σκηνής, μπροστά στα μάτια των θεατών. Αυτή η μορφή τέχνης είναι ευρέως γνωστή ως improv.
Όταν λέμε ότι κανείς δεν έχει προετοιμάσει τίποτα, εννοούμε τίποτα-τίποτα; Δεν υπάρχουν κάποιες βάσεις; Ένα book τύπου «θα ξεκινήσω έτσι (έστω!) και όπως πάει;».
Nada! Απολύτως τίποτα. Εξάλλου, δεν έχει πλάκα να ξέρεις έστω και μικρά κομμάτια του τι θα κάνεις. Ή μάλλον, να το πω αλλιώς. Δεν έχει πλάκα να νιώθεις ασφάλεια. Όχι επί σκηνής. Η ασφάλεια της γνώσης σε βάζει σε γνώριμα μονοπάτια. Το θέμα είναι να ανακαλύπτουμε κάτι καινούριο κάθε μα κάθε φορά επί σκηνής. Να δημιουργούμε κάτι καινούριο. Δεν μπορώ να σου περιγράψω πόσο συναρπαστικό είναι να νιώθουμε αυτό το δημιουργικό άγχος, αυτή την αδρεναλίνη, πριν από κάθε παράσταση, καθώς αναρωτιόμαστε «τι θα συμβεί απόψε; Ποιοι θα είμαστε; Πού θα βρεθούμε; Τι θα πάει στραβά;». Όσες παραστάσεις κι αν κάνεις. Ασχολούμαι με αυτή τη μορφή τέχνης 12 χρόνια τώρα, και συνεχίζω να το νιώθω σε κάθε παράσταση. Στο improv μαθαίνουμε να αγκαλιάζουμε το ρίσκο, και να βγάζουμε πραγματικά ειλικρινή συναισθήματα και αντιδράσεις. Αυτό που θα δεις επί σκηνής εκείνη την ώρα, είναι 100% αυτό το οποίο βιώνουμε.
Δηλαδή δεν ξέρεις καν αν πηγαίνεις να δεις κωμωδία, δράμα ή τίποτα από τα δύο.
Ακριβώς. Ούτε καν εμείς δεν ξέρουμε αν θα δημιουργήσουμε μια παράσταση στην οποία θα πλαντάξεις στο κλάμα, ή αν θα σου κοπεί η ανάσα από τα γέλια. Και οτιδήποτε ενδιάμεσο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι σε κάθε μας παράσταση συνήθως παίζουμε με όλο το φάσμα των συναισθημάτων. Όπως σε μια πραγματική κατάσταση στη ζωή μας που ένας άνθρωπος μπορεί να περάσει από χίλια κύματα, πρακτικά και συναισθηματικά, μέχρι να φτάσει κάπου, έτσι είναι και σε κάθε μας παράσταση.
Με την πλοκή και την έκβασή της παράστασης τί γίνεται; Πώς συνεννοείστε μεταξύ σας;
Είναι από τα πιο tricky κομμάτια του να δημιουργήσεις ένα αυτοσχεδιαστικό έργο. Η εκπαίδευση και η συνεχής εξάσκηση του improv σε βοηθάει να αποκτήσεις εργαλεία και να χτίσεις κώδικες με τους συμπαίκτες σου που ενισχύουν αυτή τη συνεργασία. Αλλά πέραν αυτού, με τον Παναγιώτη Δελαβίνια έχουμε άλλο επίπεδο επικοινωνίας. Έχουμε πετύχει αυτό το οποίο ονομάζουμε «group mind». Καταλαβαίνουμε τον τρόπο σκέψης ο ένας του άλλου και κατανοούμε πλήρως το τι θέλουμε να πετύχουμε με την κάθε σκηνή που κάνουμε. Σίγουρα επίσης βοηθάει το ότι κουβαλάμε την ίδια βλακεία, και τα ίδια συναισθηματικά μπουντρούμια μέσα μας. Κάπως έτσι καταφέραμε να αναγνωρίσουμε ότι οι δυο μας, και μαζί με τον Δανιήλ Οικονομέα ως μουσικό μας, έχουμε κοινό όραμα και εξίσου υψηλό σεβασμό για την τέχνη που υπηρετούμε.
Υπάρχει αλληλεπίδραση με τους θεατές;
Αναλόγως την παράσταση και τις προτιμήσεις του κάθε θιάσου. Μας αρέσει να παίζουμε με το κοινό, αλλά στην συγκεκριμένη κατεύθυνση που έχει αυτή η παράσταση προτιμούμε να το αποφεύγουμε. Το πιθανότερο, λοιπόν, είναι να περιοριστεί η διάδρασή μας με τον Δανιήλ να παίρνει μια πρόταση από το κοινό στην αρχή της βραδιάς. Μια πρόταση που εμείς οι δύο δεν ακούμε, γιατί έχουμε κλειστά τα αυτιά μας. Σκοπός είναι να επηρεαστεί μόνο ο Δανιήλ από αυτό που θα ακούσει, ώστε εμείς οι δύο να επηρεαστούμε αποκλειστικά και μόνο από τη μουσική που θα συνθέσει εκείνη την ώρα με βάση την πρόταση που πήρε.
Πότε ολοκληρώνεται η παράσταση; Μέχρι «όσο τραβήξει» ή υπάρχει προκαθορισμένος χρόνος για το κλείσιμο της αυλαίας;
Συνήθως αυτά τα έργα που δημιουργούμε κρατάνε μεταξύ 60 και 80 λεπτών. Μιας και αν μας άφηναν, εμείς θα παίζαμε μέχρι το πρωί, θέτουμε σαν όριο τα 90 λεπτά. Η μόνη ένδειξη που έχουμε για αυτό, είναι ένα οπτικό σήμα που μας κάνει ο φωτιστής μας (ο οποίος, φυσικά και επίσης αυτοσχεδιάζει) ακριβώς στα 60 λεπτά. Με αυτό τον τρόπο καταλαβαίνουμε πόση ώρα έχει περάσει και ξεκινάμε σιγά-σιγά να κλείνουμε την ιστορία μας.
Από τι εμπνέεστε; Από το κοινό; Από τη μέρα που είχατε; Ποια τα ερεθίσματα που οδηγούν στο τελικό αποτέλεσμα;
Από οτιδήποτε. Όπως προανέφερα, ο Δανιήλ εμπνέεται από το κοινό, συνθέτει κάτι εκείνη τη στιγμή με βάση το συναίσθημα που του προκάλεσε αυτό που άκουσε, και εμείς με τη σειρά μας εμπνεόμαστε από τη μουσική του. Πέραν αυτού, ναι, η ψυχολογία με την οποία ανεβαίνουμε στη σκηνή, θα επηρεάσει τους χαρακτήρες που θα παίξουμε, τα κεντρικά μηνύματα της ιστορίας μας, τον συναισθηματισμό της όλης ατμόσφαιρας κ.ο.κ. Και φυσικά, το οτιδήποτε μα οτιδήποτε συμβεί, είτε ηθελημένα, είτε από λάθος. Ένα φτάρνισμα από το κοινό μπορεί να πυροδοτήσει μια ολόκληρη ιστορία. Ένα σαρδάμ δικό μας μπορεί να κατευθύνει την ψυχοσύνθεση ενός από τους χαρακτήρες που υποδυόμαστε. Τα πάντα είναι τροφή για δημιουργία, και δεν υπάρχουν λάθη. Υπάρχουν μόνο απρόσμενες ευκαιρίες.
Είναι όσο δύσκολο ακούγεται το να το κάνετε αυτό;
Όχι και τόσο. Οι άνθρωποι είμαστε αποθήκες πληροφοριών, εμπειριών, ερεθισμάτων. Όταν μαθαίνεις να αφήνεσαι, να μην φιλτράρεις τίποτα, και να αντιμετωπίζεις το κάθε τι που θα βγει από μέσα σου ως θετικό και χρήσιμο, τότε η έμπνευση της εκάστοτε ημέρας, σε συνάρτηση με τη σπίθα που θα δοθεί από το κοινό, θα έχει κάθε φορά ως αποτέλεσμα μια εντελώς καινούργια πραγματικότητα απ’ άκρη σ’ άκρη.
Ποια η στάση του κόσμου απέναντι στο improv theater στην Ελλάδα; Ποια η πρόβλεψή σας για το μέλλον του στη χώρα;
Είναι ακόμα ένα άγνωστο είδος διασκέδασης και ενασχόλησης για την Ελλάδα. Όταν άνοιξα την ImproVIBE το 2012, την πρώτη σχολή improv theater της χώρας μας, δεν ήξερε σχεδόν κανένας τι είναι το improv. Αλλά μέσα σε 9 μόλις χρόνια έχουμε πετύχει πάρα πολλά. Είναι συναρπαστικό να βλέπουμε να μεγαλώνει συνεχώς η κοινότητα των improvisers στην Ελλάδα και να ασχολείται όλο και περισσότερος κόσμος με αυτή την τέχνη. Κάθε χρόνο περνάνε εκατοντάδες άνθρωποι από την εκπαίδευση που προσφέρουμε και τις παραστάσεις μας, και παθιάζονται. Άνθρωποι που ποτέ δεν είχαν φανταστεί ότι μπορεί να ασχοληθούν με κάτι θεατρικό, και πόσο μάλλον ότι μπορεί να είναι και καλοί σε αυτό. Ταυτόχρονα, ανοίγουν σιγά σιγά και άλλες σχολές, όπως η Ya Impro, η τοπική σχολή improv theater που υπάρχει εδώ στη Θεσσαλονίκη από το 2019. Την λειτουργούν δύο παλιοί μας μαθητές και κάνουν πανέμορφη δουλειά προσπαθώντας να μεγαλώσουν την τοπική κοινότητα αυτοσχεδιαστών, προσφέροντας παραστάσεις και σεμινάρια. Ξέρουμε ότι και εδώ, όπως και στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις, ο κόσμος που ανακαλύπτει το improv το αγκαλιάζει. Κάποιοι το βάζουν στη ζωή τους ως μια μορφή διασκέδασης, άλλοι ως χόμπι, άλλοι το κάνουν επάγγελμα, και άλλοι το κάνουν θρησκεία και καταλήγουν να βάζουν πάνω από το τζάκι τους ένα κάδρο που απεικονίζει ένα παντζάρι να απαγγέλει ποίηση. Η πραγματικότητα είναι ότι αν ρωτήσεις 50 ανθρώπους τι είναι το improv, θα πάρεις 50 διαφορετικές απαντήσεις. Και θα είναι όλες σωστές, διότι το improv είναι για τον καθένα και την καθεμία αυτό που νιώθουν για τους εαυτούς τους.
Θα ήθελα να πιστεύω ότι η εξέλιξη του improv στην Ελλάδα είναι παράλληλη με το όραμά μας. Κάποια μέρα, να βρίσκεται το improv στα σχολεία, στις δραματικές σχολές, σε εταιρίες που θα το προσφέρουν στους υπαλλήλους τους ως τρόπο εξέλιξης των εργασιακών τους εργαλείων, σε πανεπιστήμια… Παντού. Διότι με όλη μας την καρδιά το πιστεύουμε ότι το improv κάνει καλύτερους ανθρώπους και ανοίγει πόρτες εκεί που ποτέ δεν θα φανταζόμασταν ότι υπάρχουν.
Πείτε μας μερικά λόγια για την ομάδα της ImproVibe.
Η ομάδα της ImproVIBE απαρτίζεται από πολλά λατρεμένα άτομα. Κάποιοι διδάσκουν, κάποιοι εργάζονται σε άλλους ρόλους, κάποιοι κάνουν παραστάσεις… Εξάλλου δεν είμαστε απλά μια σχολή. Δεν το βλέπω έτσι. Είμαστε ένας πυρήνας που βοηθάει στο χτίσιμο μιας οικογένειας. Εμείς οι τρεις που παίζουμε σε αυτή την παράσταση (Παναγιώτης Δελαβίνιας, Δανιήλ Οικονομέας, Μενέλαος Πρόκος) είμαστε τρεις από τους βασικούς εκπαιδευτές της ImproVIBE και σχηματίσαμε το συγκεκριμένο τρίο σαν ομάδα για παραστάσεις μόλις πριν από 3 μήνες. Γνωριζόμαστε χρόνια, ανήκουμε όλοι μας και σε άλλες ομάδες, και συχνά πίνουμε μαζί 2 ρακές παραπάνω. Αλλά σαν σχήμα είμαστε κάτι πάρα πολύ καινούριο, και ήδη έχουμε σοκαριστεί από το πόσο έχουμε ταιριάξει επί σκηνής και από το πόση χημεία έχουμε.
Είναι κάτι που προέκυψε οργανικά. Τόσο οργανικά, όσο και η συγκεκριμένη -πρώτη μας έβερ- παράσταση στη Θεσσαλονίκη. Είμαστε αφάνταστα ενθουσιασμένοι και γι’ αυτό ανυπομονούμε να παίξουμε για εσάς και να σας δείξουμε τελικά τι είναι το improv theater. Αν και, κατά πάσα πιθανότητα, στο τέλος της παράστασης δεν θα το πιστεύετε. Και είμαστε περήφανοι για αυτό.
Ανυπομονούμε για την παράσταση!
