Για πολλά χρόνια, η ταινία «Μπουμπουλίνα» του 1959 με την Ειρήνη Παπά θεωρείτο πως είχε χαθεί.
Υπήρχε μόνο ένα σωζόμενο αντίγραφο της ταινίας, μία κασέτα VHS, εγγραφή σε οικιακό βίντεο από παλαιότερη μετάδοση της ΕΡΤ.
Η ποιότητά της δεν ήταν καλή. Η διευθύντρια του Εργαστηρίου Μελέτης Ελληνικού Κινηματογράφου και Τηλεόρασης και πρόεδρος του Τμήματος Κινηματογράφου, Ελευθερία Θανούλη, συνειδητοποίησε πως δεν σωζόταν κόπια της ταινίας σε καλή κατάσταση, όταν χρειάστηκαν πλάνα του συγκεκριμένου φιλμ για να ενσωματωθούν στο ντοκιμαντέρ «Το 1821 στον Κινηματογράφο», το οποίο και θα είναι η συνεισφορά του Εργαστηρίου στους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
«Ψάχνοντας το υλικό, από τον περασμένο Νοέμβριο, για το ντοκιμαντέρ που ετοιμάζουμε στο Τμήμα, η ταινία “Μπουμπουλίνα” είχε τα μεγαλύτερα προβλήματα και ήταν αδύνατο να τη χρησιμοποιήσουμε έστω και για τα λίγα λεπτά που θα χρειαζόμασταν», εξηγεί η κ. Θανούλη.
Άρχισε, λοιπόν, ν’ αναζητά, με τη βοήθεια του παραγωγού Παναγιώτη Κακαβιά της Kfilms -η οποία θα αναλάβει τη διανομή του αποκατεστημένου υλικού- παραγωγούς και διανομείς που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξεύρεση μια καλής κόπιας. Έμαθε ότι ένας απόγονος ενός εκ των δύο παραγωγών, ο Αντώνης Μουγνάι, είχε στην κατοχή του τα αρνητικά της ταινίας, τα οποία ελέγχθηκαν και διαπιστώθηκε πως περιείχαν ολόκληρη την ταινία.
Δεν υπήρχε, ωστόσο, η οικονομική δυνατότητα για την αποκατάσταση και την ψηφιοποίησή τους.
«Στην ανάγκη εξεύρεσης χρηματοδότησης για την αποκατάσταση και την ψηφιοποίηση του φιλμ ένιωσαν “υποχρεωμένοι” -όπως είπαν- να ανταποκριθούν άμεσα η Εριέττα Κούρκουλου- Λάτση και ο Φίλιππος Κούρκουλος- Λάτσης, συμβάλλοντας να ευοδωθεί ο αγώνας δρόμου, στον οποίο επιδόθηκε το ΕΜΕΚΤ, ώστε να προλάβει η ταινία να είναι έτοιμη για προβολή στις 25 Μαρτίου 2021», επισημαίνει η Ελευθερία Θανούλη.
Θα μεταδοθεί στις 25 Μαρτίου η ταινία
Η ταινία τελικά αποκαταστάθηκε και θα μεταδοθεί από την ΕΡΤ στις 25 Μαρτίου 2021, ημέρα της επετείου των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.
Η διευθύντρια του ΕΜΕΚΤ επικοινώνησε αρχικά με το Μουσείο Μπουμπουλίνας στην προσπάθειά της να μάθει μήπως είχαν εκείνοι το φιλμ. Όχι μόνο δεν το είχαν αλλά ήλπιζαν να το βρει εκείνη και να τους το δώσει, πράγμα που τελικά έγινε. «Είναι πολύ ευχαριστημένοι με αυτήν την εξέλιξη και ενδεχομένως να κάνουμε από κοινού κάποιες δράσεις στο μέλλον», σημειώνει η κ. Θανούλη.
Ο διευθυντής του Μουσείου Μπουμπουλίνας και απόγονος της ηρωίδας, Παύλος Δεμερτζής- Μπούμπουλης, ευχαρίστησε το ΕΜΕΚΤ για την εύρεση της ταινίας τόσα χρόνια μετά.
Ήταν, όπως είπε, πάντα όνειρο του πατέρα του, Φίλιππου (εμπνευστή και δημιουργού του Μουσείου, που απεβίωσε το 2018), να βρει την ταινία, καθώς ήταν παρών, παιδί πέντε ετών τότε, στα γυρίσματά της. Την ανάγκη να αποκατασταθεί το φιλμ, στο οποίο η διάσημη παγκοσμίως Ελληνίδα ηθοποιός ενσαρκώνει μια Ελληνίδα ηρωίδα, είχαν επισημάνει διεθνώς, οι μελετητές της φιλμογραφίας της Ειρήνης Παπά.
Σύμφωνα με την κ. Θανούλη, «είναι σημαντικό για το εργαστήριό μας να συνεισφέρει με κάθε τρόπο στη μελέτη του ελληνικού κινηματογράφου και τηλεόρασης και μία δράση αποκατάστασης και διάσωσης μιας τέτοιας σημαντικής ταινίας εκπληρώνει με τον καλύτερο τρόπο τους στόχους μας. Θα ακολουθήσουν και άλλες ενέργειες για τη διάσωση και άλλων ταινιών, όπως για παράδειγμα την ταινία του Τατασόπουλου με τίτλο «Ζάλογγο, το κάστρο της λευτεριάς», επίσης γυρισμένη το 1959. Πολλές απ’ αυτές τις ταινίες υπάρχουν σε beta αλλά το αρχικό φιλμ έχει φθορές και χρήζει αποκατάστασης και ψηφιοποίησης», τονίζει.
Η ταινία
Η «Μπουμπουλίνα» γυρίστηκε το 1959 από τη ΦΑΡΟΣ ΦΙΛΜ και ήταν αφιερωμένη στην πρώτη από τις δύο πιο καταξιωμένες ηρωίδες της Επανάστασης. Σ’ αυτή τη βιογραφική αφήγηση, μαζί με τα γεγονότα της προσωπικής της ζωής, συμπυκνώνεται το νόημα της Επανάστασης ως εθνικού ξεσηκωμού μετά 400 χρόνια σκλαβιάς.
Τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα υποδύεται η Ειρήνη Παπά και ο Νίκος Κούρκουλος, σε μία από τις πρώτες εμφανίσεις του στο σινεμά, τον Γιάγκο Γιάννουζα, γιο της Λασκαρίνας Πινότση από τον πρώτο της γάμο με τον Δημητρό Γιάννουζα (τον οποίο ενσαρκώνει ο Ανδρέας Μπάρκουλης). Πρωταγωνιστούν επίσης οι: Χριστόφορος Νέζερ, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Μιράντα Μυράτ, Γεωργία Βασιλειάδου, Κούλης Στολίγκας, Αρτέμης Μάτσας, Λευτέρης Βουρνάς, Κούλα Αγαγιώτου. Η σκηνοθεσία και το μοντάζ είναι του Κώστα Ανδρίτσου, το σενάριο του Κώστα Ασημακόπουλου και του Νέστορα Μάτσα, η μουσική του Κώστα Καπνίση, η φωτογραφία του Giovanni Varriano και τα σκηνικά και τα κοστούμια του Τάσου Ζωγράφου.
Αναπαραστάσεις του 1821 στον κινηματογράφο και την τηλεόραση
Το ντοκιμαντέρ «Το 1821 στον Κινηματογράφο» θα προβληθεί για πρώτη φορά στην ημερίδα με θέμα «Αναπαραστάσεις του 1821 στον κινηματογράφο και την τηλεόραση», που έχει προγραμματίσει το ΕΜΕΚΤ για τις 25 Μαΐου, ωστόσο εφόσον δεν το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες θα μεταφερθεί τον Οκτώβριο.
Ταυτόχρονα γίνονται και συνεννοήσεις με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την προβολή του και σε σχετική εκδήλωση το φθινόπωρο, αλλά και για την προβολή της αποκατεστημένης κόπιας της Μπουμπουλίνας στο πλαίσιο του 62ου Φεστιβάλ το Νοέμβριο. Σχεδιάζεται επίσης και μια προβολή της ταινίας, όταν οι υγειονομικές συνθήκες το επιτρέψουν, στην αυλή του αρχοντικού της Μπουμπουλίνας στις Σπέτσες, που έχει μετατραπεί σε μουσείο.
Στην ημερίδα θα παρουσιαστούν και κάποια από τα έργα που δημιούργησαν φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ, μέσα από μια σειρά μαθημάτων για την επέτειο των 200 ετών από την Επανάσταση. «Ήταν δύσκολο να τους κάνουμε να νιώσουν την σημασία της επετείου, ωστόσο κάποιοι από αυτούς ενθουσιάστηκαν με το θέμα και προέβησαν είτε στην συγγραφή σεναρίων είτε στην παραγωγή ντοκιμαντέρ είτε στην παραγωγή διαφημιστικών σποτ», σημειώνει η κ. Θανούλη.
