Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων το Σάββατο ανήλθε στα 1505 νέα κρούσματα, με τα αποτελέσματα να συνάδουν με τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (n=1550) μετά από επικαιροποίηση της παραμετροποίησης του μοντέλου στη βάση της παρατηρούμενη αποτελεσματικότητας των μέτρων που βρίσκονται σε ισχύ σήμερα. Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 55141 και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε στο 2,7%. Η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα άνω των 50.000 την ημέρα (όπως και πραγματοποιείται τις τελευταίες ημέρες), συντελεί στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πορεία της πανδημίας, αλλά και να εντοπίζονται περισσότεροι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί, συντελώντας στον περιορισμό της πανδημίας. Γενικά όμως θα πρέπει να αυξηθεί κι άλλο ο αριθμός των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 χρησιμοποιώντας τα rapid test και τα self test για να καταπολεμηθεί η δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE.
Ο αριθμός ημερήσιων θανάτων (37) που καταγράφηκε το Σάββατο είναι σημαντικά μειωμένος σε σχέση με την Παρασκευή (56) και όπως είχαμε προβλέψει από την προηγούμενη εβδομάδα, ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος που σήμερα είναι 53 έχει ξεκινήσει αποκλιμάκωση σε συνδυασμό με την πτωτική πορεία του αριθμού των κρουσμάτων.
Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), ο αριθμός τους μειώθηκε σημαντικά σε σχέση με την Παρασκευή (586 από 617). Έτσι συνεχίζεται η αποκλιμάκωση (αυτό βέβαια με την παραδοχή ότι θα συνεχίσουν να τηρούνται τα ισχύοντα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των προβλεπόμενων self-test και ανοίγματα δραστηριοτήτων υψηλού συγχρωτισμού, όπως τα mall και η εστίαση θα γίνουν με την κατάλληλη προετοιμασία), η οποία είναι πλέον σταθερή. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση όπως και των θανάτων είναι αναλογικά χαμηλότερος σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη στο δεύτερο κύμα, τόσο λόγω των εμβολιασμών ευπαθών ομάδων, όσο και του υψηλότερου αριθμού τεστ ανίχνευσης, που συντελεί στον εντοπισμό περισσότερων ασυμπτωματικών ή ήπια συμπτωματικών κρουσμάτων. Επίσης, η διασπορά των μεταλλαγμένων στελεχών που έχουν μεγαλύτερη μεταδοτικότητα από το στέλεχος του SARS-CoV-2 που κυριαρχούσε μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου και η αυξημένη κινητικότητα του πληθυσμού έχουν μεγαλώσει το ποσοστό των νεότερων ηλικιών που μολύνονται με αποτέλεσμα η μέση ηλικία των μολύνσεων να έχει πέσει σημαντικά. Η καμπύλη εξέλιξης του αριθμού των ασθενών που νοσηλεύονται σε κλίνες ΜΕΘ με βάση τις προσομοιώσεις της πλατφόρμας CORE, όπως αυτή παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, των ασθενών που νοσηλεύονται σε απλές κλίνες στο Σχήμα 2, ενώ μια εκτίμηση για την πορεία των θανάτων ανά ημέρα παρουσιάζεται στο Σχήμα 3.
Σχήμα 1. Αριθμός κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (ΜΕΘ) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 2. Αριθμός κρουσμάτων σε σοβαρή κατάσταση (νοσηλευόμενοι σε απλές κλίνες) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Σχήμα 3. Αριθμός θανάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ και τις προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE.
Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων, καθώς και του κυλιόμενου μέσου όρου 7 ημερών του αριθμού των κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού, όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια μέχρι τις 31 Μαΐου, αποτυπώνονται στο Σχήμα 4. Με βάση το συνδυασμένο άνοιγμα της εστίασης στις 3 Μαΐου, και των προβλεπόμενων βαθμίδων εκπαίδευσης (Δημοτικά και Γυμνάσια) στις 10 Μαΐου, αναμέναμε την επιβράδυνση της πορείας αποκλιμάκωσης, με σημαντική πιθανότητα να υπάρξει και ένα μικρό ανοδικό κύμα το τελευταίο δεκαήμερο του Μαΐου. Εντούτοις, φάνηκε ότι ο συνδυασμός της μαζικής χρήσης των self-test με την άνοδο της θερμοκρασίας, συνέβαλαν καθοριστικά και με αυξημένη αποτελεσματικότητα στον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας. Με βάση την επικαιροποιημένη πρόβλεψη που πραγματοποιήσαμε, σύμφωνα με τον αριθμό των κρουσμάτων που παρατηρείται αυτές τις ημέρες, δεν αναμένουμε πλέον την προσωρινή αναστροφή της πορείας αποκλιμάκωσης. Αντίθετα, αναμένουμε τη συνέχιση της αποκλιμάκωσης, η οποία θα υποβοηθηθεί περαιτέρω από τον ταχύ ρυθμό εμβολιασμών (ο τελευταίος πρέπει βέβαια να συνεχιστεί). Πρέπει επίσης να σημειωθεί, ότι με βάση την επικαιροποιημένη ανάλυση των δεδομένων διασποράς της πανδημίας στη χώρα, παρατηρήθηκε αύξηση των ενεργών επαφών τις τελευταίες ημέρες του Απριλίου. Αυτές μπορούν να οφείλονται στο άνοιγμα των μεγάλων εμπορικών κέντρων (να σημειωθεί ότι έγινε χωρίς την εγκατάσταση συσκευών απολύμανσης του αέρα αν και πρόκειται για εσωτερικούς χώρους με ανάγκη τεχνητού εξαερισμού) και στην κίνηση της αγοράς λόγω του Πάσχα, αλλά και στις αυξημένες κοινωνικές επαφές κατά τη διάρκεια των εορτών του Πάσχα. Αντίθετα, η υποχρεωτική εφαρμογή του μέτρου των self-test (σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και εργαζομένους σε διάφορους τομείς οικονομικών δραστηριοτήτων που άνοιξαν), συντέλεσε στο να μη γίνει αναστροφή της πορείας αποκλιμάκωσης. Αυτή η προβλεπόμενη πορεία, που αφορά τα κρούσματα, τους νοσηλευόμενους σε απλές κλίνες, όσο και σε ΜΕΘ, καθώς επίσης και τους θανάτους, βασίζεται στις ακόλουθες παραδοχές:
- 200.000 self-test πραγματοποιούνται ημερησίως, και οι φορείς που εντοπίζονται θετικοί και θα επιβεβαιώνονται και με τεστ του ΕΟΔΥ, θα εισέρχονται σε καραντίνα 14 ημερών και θα ακολουθεί ιχνηλάτηση των επαφών τους. Σε αυτή τη βάση πιστεύουμε να γίνεται κατανοητή η σημασία του μέτρου, αφού θα συντελεί αποφασιστικά στη διακοπή αλυσίδων μετάδοσης από ασυμπτωματικούς και προσυμπτωματικούς που χωρίς να έχουν αντιληφθεί ότι είναι φορείς, θα μετέδιδαν τον ιό. Επίσης πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα self-test αυτή τη στιγμή και μέχρι να επιτευχθεί η πολυπόθητη ανοσία μέσω των εμβολιασμών, είναι το αποτελεσματικότερο μέτρο για την ταχύτερη και όσο το δυνατόν επιστροφή στην κανονικότητα, με παράλληλο περιορισμό της διασποράς και αποκλιμάκωση της πανδημίας. Όπως ήδη αναφέρθηκε παραπάνω, η αποτελεσματικότητα του μέτρου των self-test ήδη αποδείχθηκε καθοριστική για την καλή επιδημική πορεία που παρατηρείται.
- Τα ανοίγματα δραστηριοτήτων που έχουν ξεκινήσει από τις 5 Απριλίου, θα πραγματοποιούνται με τους προγραμματισμένους όρους προφύλαξης και ταυτόχρονα δε θα παρατηρηθούν εικόνες αδικαιολόγητης συρροής. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, υπευθυνότητα και σύνεση ώστε να τηρηθούν οι παραπάνω όροι. Εάν συνεχιστεί η τήρηση των μέτρων, τότε η πορεία αποκλιμάκωσης δε θα αναστραφεί.
- Ο ρυθμός εμβολιασμών θα συνεχιστεί με το ρυθμό που πραγματοποιείται τώρα, δηλαδή περίπου 110.000 ημερησίως, όπως και πραγματοποιείται από τις 5 Μαΐου.
Με δεδομένη την αβεβαιότητα που αφορά κυρίως τις δύο πρώτες παραδοχές, οι προβλέψεις μας θα επαναεπικαιροποιούνται εάν παρατηρήσουμε αποκλίσεις που δε θα επιβεβαιώνουν την αναμενόμενη πορεία. Όπως ήδη αναφέραμε, η πορεία των κρουσμάτων φαίνεται να είναι ελαφρώς καλύτερη από την μέχρι πρότινος αναμενόμενη, και πλέον απομακρύνεται η πιθανότητα προσωρινής αναστροφής της πορείας αποκλιμάκωσης.
Όπως φαίνεται από το διάγραμμα, από τις 8 Απριλίου, είχε ξεκινήσει αποκλιμάκωση του αριθμού των κρουσμάτων, η οποία επιταχύνθηκε μετά τις 19 Απριλίου, ως αποτέλεσμα του συνδυασμού των self-test, του αυξημένου αριθμού των τεστ ανίχνευσης που πραγματοποιούνται από τον ΕΟΔΥ, την αύξηση της θερμοκρασίας και φυσικά της συνέχισης του lockdown. Όπως ήδη αναφέραμε, λόγω του ανοίγματος δραστηριοτήτων και των συρροών του Πάσχα, παρατηρήθηκε ήδη μια ταχεία ανάσχεση της πτωτικής πορείας την προπερασμένη εβδομάδα, όπως είχε προβλεφθεί από το μοντέλο CORE. Πάντως, αξίζει για άλλη μια φορά να αναφερθεί, ότι για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε άρση των περιοριστικών μέτρων για οικονομικές, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές/αθλητικές δραστηριότητες, θα πρέπει να δημιουργήσουμε την κατάλληλη υποδομή ώστε να μπορέσουμε να αναχαιτίσουμε την υπερμετάδοση των μεταλλαγμένων στελεχών εκεί όπου συμβαίνει κατά το μάλλον, δηλαδή στους τόπους εργασίας και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ενώ πλέον με τα υπάρχοντα και διαφαινόμενα ανοίγματα ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται να δοθεί και στους χώρους εστίασης αλλά και στα σχολεία. Στα συμπεράσματα προτείνονται σχετικές λύσεις.
Σχήμα 4. Πορεία του ημερησίου αριθμού των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) στην Ελληνική επικράτεια
Στις επιμέρους περιοχές με υψηλό υγειονομικό κίνδυνο, το Σάββατο παρατηρείται χαμηλότερος αριθμός κρουσμάτων στη Θεσσαλονίκη με 141 κρούσματα (158 κρούσματα την Παρασκευή), και στην Αττική με 737 κρούσματα (994 την Οαρασκευή). Επίσης τονίζουμε ξανά την ανάγκη να γίνεται γνωστός από τον ΕΟΔΥ ο αριθμός των τεστ ανίχνευσης που πραγματοποιούνται ανά περιφερειακή ενότητα (ή τουλάχιστον στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη). Με αυτά τα δεδομένα, η Αθήνα πλέον αντιπροσωπεύει περίπου το 49% των κρουσμάτων, αλλά πλέον, εμφανίζει περισσότερα από τα πενταπλάσια κρούσματα από τη Θεσσαλονίκη. Ο ρυθμός με τον οποίο επέρχεται η αποκλιμάκωση στην Αττική, είναι λίγο χαμηλότερος από ότι στη Θεσσαλονίκη, γι’ αυτό και συνεχίζουμε να εφιστούμε την προσοχή μας στην Αττική (Σχήμα 5), για την οποία είχε επισημανθεί ο κίνδυνος από τις 29 Νοεμβρίου. Δυστυχώς, διαφαίνεται ότι η πτώση δεν είναι η αναμενόμενη αρχικά με βάση το σκληρό lockdown που εφαρμόσθηκε (η απόδοση του lockdown είναι μειωμένη κατά 25% σε σχέση με το lockdown του Απριλίου 2020), σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η διασπορά του μεταλλαγμένου στελέχους B.1.1.7. του SARS-CoV-2 στον πληθυσμό της Αττικής, είναι ιδιαίτερα υψηλή και πρόσφατα ανιχνεύθηκαν και 2 νέες μεταλλάξεις με αυξημένη μεταδοτικότητα. Στη βάση των αναθεωρημένων προβλέψεων, και με δεδομένες τόσο τη μειωμένη απόδοση του lockdown, όσο και την αυξημένη διασπορά των μεταλλαγμένων στελεχών που αυξάνουν τη μεταδοτικότητα, δεν διαφαίνεται άμεση αποκλιμάκωση της πανδημίας στην Αττική (παρά την προσωρινή μείωση των κρουσμάτων που παρατηρήθηκαν αυτή την εβδομάδα), εάν δεν γίνει πιο συνεπής εφαρμογή των μέτρων που είναι σε ισχύ. Η πορεία των κρουσμάτων σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ) στην Αθήνα, παρουσιάζονται στο Σχήμα 8.
