Πίσω στη δεκαετία του ’90, όταν ο Stephen Witt φοιτούσε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, «σκόνταψε» σε κάτι που έκαναν πολλά παιδιά εκείνη την εποχή. «Μια μέρα, άνοιξα τον υπολογιστή, μπήκα σε ένα κανάλι συνομιλίας και ανακάλυψα όλη αυτή τη μουσική εκεί έξω έτοιμη για λήψη», είπε. «Ποτέ δεν αναρωτήθηκα: “Είναι καλό ή κακό πράγμα όλο αυτό;”. Ήταν δωρεάν μουσική!».
Σήμερα, όλοι γνωρίζουν πόσο κακό ήταν κάτι που αποδείχτηκε σχεδόν καταστροφικό για τη μουσική βιομηχανία, στις αρχές της δεκαετίας του ’00.
Αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν, ωστόσο, είναι η ιστορία πίσω από εκείνους που δημιούργησαν την τεχνολογία που έκανε δυνατή αυτή την επανάσταση, καθώς και την ομάδα των ανθρώπων που κατάλαβαν πρώτοι πώς να χρησιμοποιούν τα εργαλεία της τόσο δελεαστικά.
Αυτή είναι η ιστορία που αφηγείται ένα νέο ντοκιμαντέρ που προκαλεί σκέψεις, με τον άκρως διασκεδαστικό τίτλο «How Music Got Free».
Το ντοκιμαντέρ περιγράφει λεπτομερώς τον σχεδόν καταστροφικό αντίκτυπο που είχε στη βιομηχανία η πειρατεία, γιορτάζει όμως επίσης την τεχνολογική λαμπρότητα και το όραμά της.
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει περίπου μισή ντουζίνα μουσικούς πειρατές, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν έφηβοι εκείνη την εποχή και των οποίων τα σχέδια προέβλεπαν στρατηγικές που τελειοποιήθηκαν αργότερα από παγκόσμιες εταιρείες όπως το Spotify και το Netflix.
Δεν θα είχαν ποτέ την ευκαιρία, ωστόσο, όλοι αυτοί οι πειρατές, αν δεν υπήρχε μια γερμανική εταιρεία με το όνομα Fraunhofer που δημιούργησε την τεχνολογία MP3 τη δεκαετία του ’90.
Ενώ η καινοτομία τους κατέστησε δυνατή την διευρυμένη χρήση αρχείων από το κοινό, η εταιρεία δεν είχε βρει μια πρακτική ή νομική χρήση για αυτήν την εποχή. Εκεί μπήκαν οι μουσικοί πειρατές και άλλαξαν την μουσική ιστορία για πάντα.
Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1980, άρχισε να σχηματίζεται μια παράνομη ομάδα εφήβων που έγινε γνωστή ως σκηνή «warez». Ο αρχικός τους στόχος ήταν να αφαιρέσουν την προστασία πνευματικών δικαιωμάτων από τα βιντεοπαιχνίδια για να αποκτήσουν δωρεάν το ακριβό λογισμικό τους και να το μοιραστούν με άλλους. Μέχρι τη δεκαετία του ’90, ορισμένοι από τους ίδιους εκείνους εφήβους είχαν την ιδέα να εφαρμόσουν αυτή την πρακτική στα δεδομένα των πολυπόθητων CD.
Και κάπως έτσι δημιουργήθηκε αυτό το φαινόμενο που όλοι μας ζούμε σήμερα: τη μουσική online, μουσική που μπορεί κάποιος να κατεβάσει ή να κάνει stream στον υπολογιστή και στο τηλέφωνο του.
Είναι ενδιαφέρον τελικά ότι οι ενέργειες των μουσικών πειρατών ολοκληρώθηκαν, έχοντας άθελά τους μία άκρως θετική επίδραση στα γούστα των χρηστών αλλά και των θαυμαστών των συγκροτημάτων. Ενώ σε παλαιότερες εποχές οι ακροατές συνήθιζαν να ανακαλύπτουν νέα μουσική μέσω ραδιοφωνικών σταθμών, οι οποίοι έπαιζαν ο καθένας συγκεκριμένα είδη, οι δωρεάν ιστότοποι μουσικής έδιναν στους ακροατές πρόσβαση σε κάθε ήχο που μπορούσαν να φανταστούν, εκθέτοντάς τους σε ένα πολύ ευρύτερο φάσμα διαφορετικών στυλ. Υπό αυτή την έννοια, οι πειρατές έφτιαξαν το μοντέλο που πλέον έχει υιοθετήσει το Spotify και το έχει κάνει ένα παγκόσμιο κολοσσό.
Τα πράγματα έληξαν λιγότερο ευνοϊκά για τους μουσικούς πειρατές, ορισμένοι από τους οποίους έχουν πλέον ποινικό μητρώο. Το ντοκιμαντέρ How Music Got Free είναι ένα σωστό αρχείο για το πως έφτασε σήμερα στα χέρια μας η μουσική και ο τρόπος με τον οποίο την ακούμε.
Το How Music Got Free είναι διαθέσιμο στο Paramount+.
