Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν που θα προσγειωθεί στη Σούδα σήμερα το απόγευμα γύρω στις 16:30, θα είναι ο τρίτος υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος που θα δει από κοντά την εξαιρετική θέα από το σπίτι της οικογένειας Μητσοτάκη στο Ακρωτήρι Χανίων. Είχαν προηγηθεί το 2020 ο προκάτοχος του στο State Department Μάικ Πομπέο και παλαιότερα, για πρώτη φορά το 1991 ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος, ο οποίος επανήλθε το 1994 ιδιωτικώς, διατηρώντας στενή σχέση με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.
Γύρω στις 17:00, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα υποδεχθεί τον υψηλό προσκεκλημένο του και θα ξεκινήσουν την επαφή τους με μια κατ’ ίδιαν συζήτηση. Ο κ. Μπλίνκεν θα φτάσει στην Κρήτη αμέσως μετά τις επαφές που θα έχει στην Τουρκία με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά και με τον ομόλογο του Χακάν Φιντάν. Ο κ. Μπλίνκεν φτάνει στη χώρα μας σε μια περίοδο άμβλυνσης της έντασης στον ελληνοτουρκικό άξονα, κόντρα στην τάση ανάφλεξης της ευρύτερης περιοχής, καθώς οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή προοιωνίζονται διεύρυνση της σύγκρουσης.
Υπό αυτό το πρίσμα, εκτίμηση της Αθήνας είναι ότι η συμπερίληψη της χώρας μας στο πρόγραμμα της περιοδείας Μπλίνκεν, αμέσως μετά τις επαφές του στην Τουρκία, αναδεικνύει τον ελληνικό ρόλο ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας, αλλά και ως αξιόπιστου και αναγκαίου εταίρου και συμμάχου στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η ατζέντα
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στη συνάντηση αναμένεται να συζητηθούν διεθνή και περιφερειακά ζητήματα, με επίκεντρο τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, οι τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία και η αμυντική συνεργασία Ελλάδας-ΗΠΑ. Είναι δεδομένο, άλλωστε, ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο, με δεδομένες τις πρόσφατες υψηλόβαθμες επαφές του κ. Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, την ομιλία στο Κογκρέσο, αλλά και την τροποποίηση της Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας, η οποία αναγνώρισε την γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή και ανέδειξε τον μακροχρόνιο χαρακτήρα της δέσμευσης των ΗΠΑ στην Ελλάδα σε μια περίοδο που αναπροσαρμόζονταν οι αμερικανικές προτεραιότητες.
Όχι «πακέτο» τα F-35 και τα F-16
Ίσως το πιο ενδιαφέρον σκέλος της συζήτησης, όμως, ως προς τα εξοπλιστικά προγράμματα, έχει να κάνει με το ελληνικό αίτημα για την αγορά F-35 τα επόμενα χρόνια, επί του οποίου εκκρεμεί η αμερικανική έγκριση. Από την Αθήνα επισημαίνουν ότι η ελληνοαμερικανική αμυντική συνεργασία «είναι αυτόνομη και δεν ετεροπροσδιορίζεται». Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα ακολουθεί μια συστηματική πολιτική ενίσχυσης των δικών της ένοπλων δυνάμεων και δεν μπορεί να υπαγορεύει σε μια χώρα, όπως οι ΗΠΑ, τι θα κάνουν με τα εξοπλιστικά προγράμματα της Τουρκίας και ειδικά σε ό,τι αφορά την προμήθεια των F-16, έστω και αν το Κογκρέσο εξακολουθεί να διατυπώνει ισχυρές επιφυλάξεις.
Αυτό που για την Αθήνα είναι κρίσιμο είναι να αποσυσχετισθεί η προμήθεια των ελληνικών F-35 από αυτή των τουρκικών F-16. «Δεν μπορεί να συνδέονται τα εξοπλιστικά προγράμματα της Ελλάδας, ενός αξιόπιστου εταίρου των ΗΠΑ και συνεπούς συμμάχου με προσφορά στο ΝΑΤΟ με προγράμματα άλλων χωρών», λένε σιβυλλικά κυβερνητικές πηγές, τοποθετούμενες έτσι και επί των δημοσιογραφικών πληροφοριών ότι ο κ. Μπλίνκεν πιέζει την Τουρκία να εγκρίνει σύντομα την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, «κραδαίνοντας» ως απειλή τα F-35 για την Ελλάδα. «Η Ελλάδα έχει καταθέσει το αίτημά της για την προμήθεια μιας μοίρας F35 και αναμένει την επίσημη εκκίνηση της διαδικασίας με αποστολή επιστολής στο Κογκρέσο για την έγκριση της πώλησης», τονίζουν κυβερνητικές πηγές με νόημα.
Παρόντες στο ραντεβού που θα ακολουθήσει της κατ’ ιδίαν συζήτησης θα είναι από ελληνικής πλευράς ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού, πρέσβης Άννα Μαρία Μπούρα και η ειδική σύμβουλος Διεθνούς Πολιτικής και Δημόσιας Διπλωματίας του πρωθυπουργού Αριστοτελία Πελώνη. Παρών στην Κρήτη, πέραν των συνεργατών του Αμερικανού υπουργού, θα είναι και ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζωρτζ Τσούνης που συναντήθηκε προχθές γι’ αυτόν τον λόγο με τον κ. Γεραπετρίτη.
