Με τα ακραία θερμικά φαινόμενα να σημειώνονται όλο και πιο συχνά παγκοσμίως, οι επιστήμονες εμπνέονται από τον φυσικό κόσμο γύρω τους, στην προσπάθεια αναζήτησης νέων τεχνολογιών που θα διατηρούν τους ανθρώπους δροσερούς, χωρίς κλιματιστικά και παρόμοιες συσκευές.
Τι κοινό μπορεί να έχει το Makita Fan Jacket, το μπουφάν με το εσωτερικό σύστημα ψύξης, ή το γιλέκο που λειτουργεί σαν σφουγγάρι κρατώντας μας δροσερούς, με τα ασημένια μυρμήγκια της Σαχάρας και της καμήλες της ερήμου; Τίποτα λιγότερο από το γεγονός ότι ένας ολόκληρος επιχειρηματικός κόσμος έχει εμπνευστεί από τους βιολογικούς τρόπους που τα ζώα της φύσης αντιμετωπίζουν την ζέστη. Με την θερμοκρασία να ανεβαίνει συνεχώς, όλα τα έμβια όντα έχουν μια κοινή αποστολή στο μυαλό τους: να νικήσουν τη ζέστη. Και ενώ οι άνθρωποι έχουν καταφύγει στις δικές τους λύσεις, όπως τα κλιματιστικά, τα ψυγεία και τους ανεμιστήρες, τα ζώα έχουν τους δικούς τους, μοναδικούς τρόπους που τα βοηθούν να διατηρούνται δροσερά.
Αυτό που μπορεί κανείς εύκολα να παρατηρήσει στα παρακάτω παραδείγματα, είναι ότι μερικές φορές η επιστήμη αντιγράφει τη φύση και πολλές φορές οι άνθρωποι μοιραζόμαστε παραπάνω κοινά βιολογικά χαρακτηριστικά και λειτουργίες με τα υπόλοιπα ζώα από ότι φανταζόμαστε. Ας δούμε ποια είναι αυτά:
Σπίτια τελευταίας τεχνολογίας
Οι τερμίτες είναι έντομα που ζουν σε μεγάλες κοινωνικές αποικίες, με καταμερισμό εργασίας. Κατασκευάζουν ογκώδεις κατασκευές, γνωστές ως αναχώματα, με εξελιγμένο κλιματισμό. Κάτι σαν τις πολυκατοικίες και τα γραφεία που δημιουργούν οι άνθρωποι, με εγκατεστημένα συστήματα κλιματισμού και εξαερισμού. Πολυάριθμοι θύλακες αέρα ρυθμίζουν τον εξαερισμό και το εσωτερικό αυτών των τύμβων των τερμιτών, με στόχο να παραμένουν δροσεροί ακόμη και σε καυτή ζέστη. Στην πραγματικότητα, οι αρχιτέκτονες προσπαθούν να αντιγράψουν αυτόν τον σχεδιασμό για να κατασκευάσουν αποτελεσματικά συστήματα εξαερισμού στα σύγχρονα κτίρια.
Spa Λάσπης
Από το δωμάτιο ενός ακριβού σπα στην φύση, τα μπάνια λάσπης παραμένουν μια μέθοδο που χρησιμοποιούν τα ζώα για να παραμείνουν δροσερά. Οι ελέφαντες κυλιούνται και κάνουν μπάνιο στη λάσπη, η οποία βοηθά το σώμα τους να δροσιστεί καθώς αυτή εξατμίζεται. Ως πρόσθετο όφελος, το κυλίνδρισμα τους βοηθά επίσης να απομακρύνουν τα παράσιτα και να παραμένουν απαλλαγμένα από ασθένειες. Τα ζώα κάνουν ακόμη και ντους στη σκόνη και τη λάσπη, η οποία λειτουργεί ως προστατευτικό αντηλιακό.
Χρώματα σώματος
Λόγω της αλλαγής των θερμοκρασιών, είδη σαυρών όπως ο χαμαιλέοντας αλλάζουν τα χρώματά τους. Ο λόγος έγκειται στο ότι καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία, το χρώμα του σώματός τους γίνεται πιο ανοιχτό και έτσι απορροφά λιγότερη θερμότητα, διατηρώντας τα πιο δροσερά. Τους καλοκαιρινούς μήνες, οι ειδικοί επίσης προτείνουν αντίστοιχα να φοράμε ανοιχτόχρωμο ρουχισμό, ο οποίος θα ανακλά το φως του ήλιου.
Ιδρώτας
Η εφίδρωση μπορεί να είναι ο πιο γνωστός τρόπος για να δροσιστείτε, κυρίως επειδή είναι η πιο κοινή βιολογική μέθοδος των ανθρώπων. Ο ιδρώτας αποτελείται κυρίως από νερό με λίγο κάλιο, αλάτι και άλλα μέταλλα. Καθώς εξατμίζεται από το δέρμα, μεταφέρει τη θερμότητα μακριά και μειώνει τη συνολική θερμοκρασία του σώματός σας. Ο ιδρώτας παράγεται στους ιδρωτοποιούς αδένες, οι οποίοι ενεργοποιούνται από τον υποθάλαμο, την περιοχή του εγκεφάλου σας που ελέγχει ορισμένες βασικές βιολογικές διεργασίες, όπως τον καρδιακό ρυθμό, την αρτηριακή πίεση και τη θερμοκρασία του σώματός σας. Το μέσο ανθρώπινο σώμα διαθέτει από δύο έως πέντε εκατομμύρια ιδρωτοποιούς αδένες.
Οι άνθρωποι, ωστόσο, δεν είναι τα μόνα ζώα με ιδρωτοποιούς αδένες, αλλά ένα από τα λίγα είδη που παράγουν μεγάλες ποσότητες ιδρώτα για να δροσίζονται. Ενώ η εφίδρωση μπορεί να οδηγήσει σε αμήχανες στιγμές εν μέσω μιας ζεστής μέρας, ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι μας έδωσε επίσης ένα εξελικτικό πλεονέκτημα. Ο Daniel Lieberman, καθηγητής Ανθρώπινης Εξελικτικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, υποστηρίζει ότι η ικανότητά μας να ιδρώνουμε μας επέτρεψε να διανύουμε μεγαλύτερες αποστάσεις με μεγαλύτερη ταχύτητα σε σχέση με άλλα ζώα. Αυτό σήμαινε ότι οι άνθρωποι μπορούσαν να κυνηγούν θηράματα κατά τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας, όταν τα άλλα αρπακτικά αναγκάζονταν να ξεκουραστούν. Άλλοι ειδικοί, όπως η ανθρωπολόγος Nina Jablonski του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, υποστηρίζουν ότι η εφίδρωση παρείχε πιο αποτελεσματική ψύξη που μας επέτρεψε να εξελίξουμε μεγαλύτερους, θερμότερους εγκεφάλους.
Εκτός από τα ανώτερα πρωτεύοντα θηλαστικά (πίθηκοι, πίθηκοι και άνθρωποι), τα άλογα είναι από τα μόνα άλλα ζώα στον κόσμο που ιδρώνουν άφθονα. Ωστόσο, τα ζώα που δεν διαθέτουν αυτό τον βιολογικό μηχανισμό, όπως το τέρας Gila, η δηλητηριώδης σαύρα του Μεξικού, αφήνουν το νερό να εξατμιστεί μέσω του κροταφικού ανοίγματος, μειώνοντας έτσι τη θερμοκρασία του σώματός τους.
Απελευθέρωση θερμότητας
Τα ζώα που συνήθως καλύπτονται από γούνα έχουν ορισμένα μέρη του σώματος με ελάχιστη κάλυψη – όπως η κοιλιά και τα άκρα. Μέσω αυτών των τμημάτων του σώματος, ζώα όπως τα λιοντάρια ή οι καμήλες ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του σώματος και απελευθερώνουν την υπερβολική θερμότητα. Το φτερούγισμα των φτερών των πτηνών εξυπηρετεί επίσης τον ίδιο σκοπό. Αυτή η πρακτική, όχι μόνο βοηθά τα ζώα να κρατήσουν μακριά τα τσιμπούρια και άλλα έντομα, αλλά και να απελευθερώσουν θερμότητα.
Παρομοίως λειτουργεί και το χτύπημα των μεγάλων αυτιών κάποιων ζώων. Μπορεί κανείς γενικά να εντοπίσει ζώα με μεγάλα αυτιά, όπως οι ελέφαντες και οι λαγοί, να τα χτυπάνε κατά διαστήματα. Οι ελέφαντες έχουν 300 λίτρα θερμού αίματος που κυκλοφορούν στα αυτιά τους, τα οποία χτυπάνε για να δροσιστούν. Το χτύπημα των αυτιών επιτρέπει στο αίμα να ρέει πιο αποτελεσματικά και διώχνει την υπερβολική θερμότητα προς τα έξω.
Κρύψιμο
Στην Ινδία, όπου οι θερμοκρασίες μπορεί να φτάσουν τους 50 βαθμούς Κελσίου κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών ημερών, τα ζώα επιλέγουν δροσερά μέρη για να κρυφτούν. Σκάβουν λαγούμια και καταφεύγουν κάτω από βράχους και σχισμές για να αποφύγουν τον ήλιο. Αυτά τα μέρη προσφέρουν στα ζώα ένα επαρκές μικροκλίμα για την αποφυγή της υπερθέρμανσης του σώματός τους. Συχνά, τα ζώα βγαίνουν από τις κρυψώνες τους μόνο κατά τις πρώτες πρωινές ή αργά βραδινές ώρες για να αναζητήσουν τροφή και νερό. Κάτι παρόμοιο που κάνουμε και εμείς όταν οι θερμοκρασίες είναι αρκετά υψηλές για να κυκλοφορήσουμε για ώρα κάτω από τον καυτό ήλιο.
