Πλήρες προστατευτικό πλαίσιο για τα παιδιά που ενηλικιώνονται μέσα στα ιδρύματα παιδικής προστασίας, χωρίς να έχουν προοπτική υιοθεσίας ή αναδοχής, δημιουργεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας μέσω του προγράμματος Ημιαυτόνομης Διαβίωσης.
Αφορά παιδιά και νέους 15 ετών και άνω οι οποίοι είτε ζουν σε ιδρύματα, είτε φιλοξενούνται προσωρινά για λόγους προστασίας, σε κάποιο νοσοκομείο. Μέχρι το τέλος του 2025, εκτιμάται ότι στα διαμερίσματα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης θα έχουν ενταχθεί τουλάχιστον 200 παιδιά και νέοι με δυνατότητα παραμονής μέχρι και το 26ο έτος της ηλικίας τους.
Σε δήλωση της η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη τονίζει:
«Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε ολιστική μέριμνα για το μέλλον των παιδιών που ζούσαν στα ιδρύματα και μετά την ενηλικίωση τους, βρίσκονταν εν μια νυκτί στο δρόμο χωρίς κανένα στήριγμα και χωρίς κανένα εφόδιο. Τα παιδιά αυτά ήταν αόρατα για το κοινωνικό κράτος και αυτό ερχόμαστε να διορθώσουμε με το πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Δεν βάζουμε απλώς τα παιδιά σε κάποια διαμερίσματα θεωρώντας ότι έτσι ως πολιτεία κάνουμε το χρέος μας. Θα παρέχουμε όλα τα απαραίτητα εφόδια ώστε να επιτευχθεί η σταδιακή και ομαλή αυτονόμησή τους.
Κοινωνικοί λειτουργοί ψυχολόγοι και εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν την εξατομικευμένη φροντίδα και υποστήριξη τους ενώ θελήσαμε να διασφαλίσουμε και μια σχετική οικονομική αυτοτέλεια παρέχοντας το μηνιαίο οικονομικό βοήθημα των 375 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Κάθε παιδί εκτός ιδρύματος είναι μια μεγάλη ανίκη της κοινωνίας μας.»
Τι προβλέπει το πρόγραμμα
Τα παιδιά, ανά 2 έως 4 άτομα, θα έχουν το δικό τους σπίτι πλήρως εξοπλισμένο, με ίντερνετ και τουλάχιστον 2 υπολογιστές.
Το πρόγραμμα καλύπτει όλα τα έξοδα διαμονής των ωφελούμενων, τα λειτουργικά κόστη των διαμερισμάτων, τα κόστη για την εκπαίδευση, επιμόρφωση και την επαγγελματική κατάρτιση. Συγκεκριμένα θα παρέχεται καθημερινή φροντίδα, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, εξωσχολικές δραστηριότητες για τα μικρότερα παιδιά ενώ για τα άνω των 18 θα παρέχεται επαγγελματική καθοδήγηση και εργασιακή συμβουλευτική.
Εκτός από την κάλυψη όλων των εξόδων διαμονής, του κόστους εκπαίδευσης, επιμόρφωσης και επαγγελματικής κατάρτισης στους νέους θα δίνεται μηνιαίως οικονομικό βοήθημα ύψους 375 ευρώ προκειμένου να καλύπτουν τα προσωπικά τους έξοδα. Ένα παιδί μπορεί να ενταχθεί σε διαμέρισμα Ημιαυτόνομης διαβίωσης από την ηλικία των 15 ετών και να παραμένει στο πρόγραμμα μέχρι και το 26 έτος της ηλικίας του. Προβλέπεται 24ωρη φροντίδα και παρακολούθηση για τα ανήλικα παιδιά.
Προϋπόθεση για συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι ο ωφελούμενος να διαμένει είτε σε ίδρυμα είτε προσωρινά, για λόγους προστασίας, σε κάποια νοσηλευτική μονάδα. Δεύτερη προϋπόθεση είναι η συναίνεση του ωφελούμενου ατόμου να ενταχθεί στο πρόγραμμα. Εάν είναι ανήλικος, πρέπει να συναινούν και οι ασκούντες τη γονική́ μέριμνα, την επιτροπεία ή την επιμέλεια του ανηλίκου.
Σε περίπτωση που δεν διασφαλίζεται η συναίνεσή τους, ο αρμόδιος εισαγγελέας δύναται να διατάξει την τοποθέτηση του ανηλίκου σε Μονάδα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης, εφόσον κρίνει ότι αυτό́ προάγει το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού
Τέλος, για να ενταχθεί ένα άτομο στο Πρόγραμμα δεν θα πρέπει να κάνει χρήση παράνομων ψυχοδραστικών ή άλλων τοξικών ουσιών και δεν θα πρέπει να πάσχει από κάποιο ενεργό ψυχιατρικό νόσημα εξαιτίας του οποίου μπορεί να θέσει τον εαυτό του ή άλλα πρόσωπα σε κίνδυνο της ζωής ή της σωματικής τους ακεραιότητας.
Πώς θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα
Υπάρχουν δύο διαφορετικές διαδικασίες για να συμμετέχει ένα παιδί ή νέος ενήλικας στο Πρόγραμμα.
Αρχικά, μπορεί να ενταχθεί στο Πρόγραμμα κατόπιν υποβολής αιτήματος από́ τη δομή́ στην οποία διαμένει προς τη Διεύθυνση Προστασίας Παιδιού́ και Οικογένειας του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Η διαδικασία γίνεται μέσω του πληροφοριακού συστήματος Anynet, και η Διεύθυνση Προστασίας Παιδιού́ και Οικογένειας ελέγχει τις διαθέσιμες θέσεις που υπάρχουν σε Μονάδες Ημιαυτόνομης Διαβίωσης και προτείνει την ένταξη του παιδιού σε κάποιο διαμέρισμα. Σε περίπτωση που ένα παιδί ή νέος παρότι το επιθυμεί, δεν προταθεί από τη δομή την οποία διαμένει να ενταχθεί στο Πρόγραμμα, μπορεί ο ίδιος να επικοινωνήσει με τη Διεύθυνση Προστασίας Παιδιού και Οικογένειας και να ζητήσει να ενταχθεί στο Πρόγραμμα.
Η Διεύθυνση θα ζητήσει από τον Κοινωνικό Σύμβουλο της Περιφέρειας του τόπου διαμονής του ενδιαφερόμενου ή τον Κοινωνικό Λειτουργό του αρμόδιου Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας να εισηγηθεί εάν ο ενδιαφερόμενος πληροί τις προϋποθέσεις για να ενταχθεί στο Πρόγραμμα. Αν η εισήγηση είναι θετική́, η Διεύθυνση θα προτείνει την ένταξη του ενδιαφερόμενου σε κάποιο από τα διαθέσιμα διαμερίσματα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης.
Ποιοι φορείς μπορούν να λειτουργήσουν τα διαμερίσματα
Οι φορείς μπορούν να υποβάλουν αίτημα για να χρηματοδοτηθούν για την ίδρυση μιας Μονάδας Ημιαυτόνομης Διαβίωσης μέχρι τις 30/06/2025. Ο συνολικός προϋπολογισμός του Προγράμματος ανέρχεται σε 12.655.080,66 ευρώ και θα χρηματοδοτηθεί από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Διαμερίσματα ημιαυτόνομης διαβίωσης μπορούν να λειτουργήσουν είτε δημόσιοι φορείς οι οποίοι δραστηριοποιούνται στην παροχή́ υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας σε ανηλίκους ή και σε Άτομα με Αναπηρία και εποπτεύονται από́ το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, είτε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού́ δίκαιου, πιστοποιημένα από́ το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, σύμφωνα με τον ν. 2646/1998 (Α’ 236) τα οποία δραστηριοποιούνται στην παροχή́ υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας σε ανηλίκους ή και σε Άτομα με Αναπηρία.
Οι φορείς οι οποίοι επιθυμούν να χρηματοδοτηθούν για την ίδρυση και λειτουργεία μιας Μονάδας Ημιαυτόνομης Διαβίωσης υποβάλουν αίτημα στο Πληροφοριακό Σύστημα Anynet στη σελίδα https://mhd.anynet.gr.
Εφόσον το αίτημα εγκριθεί από τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, οι φορείς αδειοδοτούνται από την αρμόδια υπηρεσία της οικείας περιφερειακής ενότητας όπου βρίσκονται τα διαμερίσματα που απαρτίζουν την Μονάδα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης.
