Σχετικώς υψηλές συντάξεις σε… ώριμη ηλικία με πολλά χρόνια ασφάλισης, αλλά και απλά… επιδόματα στην περίπτωση λίγων ετών ασφάλισης, προκύπτουν για τους νέους ασφαλισμένους, αλλά και για τους σημερινούς σαραντάρηδες, πενηντάρηδες και πενηνταπεντάρηδες, όταν θα έρθει η ώρα για να καταθέσουν την αίτηση συνταξιοδότησης.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα θα το έχουν οι νεότεροι, καθώς η σύνταξή τους θα υπολογιστεί με βάση τον μέσο συντάξιμο μισθό καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου τους, ενώ ήδη εφαρμόζεται το μέτρο αυτό για όσους βγαίνουν στη σύνταξη, με αφετηρία το 2002. Τότε, με τον νόμο Ρέππα, εισήχθη η βασική διάταξη περί υπολογισμού της τελικής σύνταξης με βάση το μέσο εισόδημα καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου. Με δεδομένο ότι οι μισθοί έχουν συμπιεστεί δραστικά την τελευταία δεκαετία, είναι προφανές ότι χιλιάδες 40άρηδες και 45άρηδες θα φτάσουν να βγάλουν συντάξεις των 500-700 ευρώ, καθώς οι μέσες συντάξιμες αποδοχές θα παραμείνουν καθηλωμένες για πάρα πολλά χρόνια.
Σαφώς καλύτερα θα είναι τα πράγματα για τους δημοσίους υπαλλήλους, τους υπαλλήλους ΔΕΚΟ και του ΟΑΕΕ που θέλουν 5-10 χρόνια να συνταξιοδοτηθούν, όπως και για τους μη μισθωτούς επαγγελματίες (γιατρούς, δικηγόρους, πολιτικούς μηχανικούς κ.λπ.), εφόσον έχουν επιλέξει από την 3η ασφαλιστική κατηγορία και πάνω. Από την άλλη, «ριγμένοι» θα είναι οι ασφαλισμένοι του ΙΚΑ, των οποίων οι αποδοχές ήταν και θα είναι μικρότερες και συνεπώς θα λάβουν μικρότερη σύνταξη.
Τα μειονεκτήματα
Βασικά μειονεκτήματα για τους σημερινούς νέους εργαζομένους και μελλοντικούς συνταξιούχους είναι οι χαμηλές αποδοχές, η επιμήκυνση του εργασιακού βίου και τα μεγάλα διαστήματα ανεργίας ή… καθυστερημένης εισόδου στην αγορά εργασίας.
Όπως προκύπτει και από τα σχετικά παραδείγματα, που βασίζονται στον υπολογισμό των συντάξεων με τον νόμο Βρούτση του 2020, βασική προϋπόθεση για μια αξιοπρεπή σύνταξη είναι η διατήρηση των συντάξιμων αποδοχών πάνω από 1.000 ευρώ, ενώ, σε διαφορετική περίπτωση, όταν ο μέσος όρος μειώνεται δραστικά, τότε μεγάλο πλήθος των μελλοντικών συντάξεων θα μοιάζουν σαν… επίδομα.
Για τη συντριπτική πλειονότητα των ανειδίκευτων ή ειδικευόμενων αλλά χαμηλά αμειβόμενων εργαζομένων, το σοκ θα είναι πολύ μεγάλο. Χαρακτηριστικά, αν κάποιος εισήλθε στην αγορά εργασίας το 2015 με μεικτό μισθό 800 ευρώ, τότε έως το 2055 που θα βγει στη σύνταξη έχοντας συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας του, θα λάβει σύνταξη η οποία δεν θα καλύπτει ουσιαστικά τις τρέχουσες ανάγκες του με βάση την τότε αγοραστική δύναμη.
Εθνική και ανταποδοτική σύνταξη
Τα χρόνια προϋπηρεσίας και τα έτη ασφάλισης αποτελούν τα δύο «κλειδιά» για να μπορέσει κάποιος να πετύχει υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης και να λάβει το μάξιμουμ της εθνικής σύνταξης, καθώς και ένα πολύ καλό ποσό από την ανταποδοτική, συν την επικουρική που αναλογεί στις εισφορές του.
Το υψηλότερο ποσό εθνικής σύνταξης είναι τα 384 ευρώ για 20 έτη ασφάλισης, ενώ μειώνεται κατά 2% για κάθε έτος που υπολείπεται αυτού του ορίου. Από την άλλη, μειώνεται για τους συνταξιούχους λόγω γήρατος κατά 1/40 για κάθε χρόνο που υπολείπεται των 40 ετών ασφάλισης. Επιπλέον, για κάποιον που θα βγει στη σύνταξη στα 62 του χρόνια, η μείωση ανέρχεται σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται έως τα 67 χρόνια.
Στους συνταξιούχους με μειωμένη σύνταξη και ποσοστό ανικανότητας 67%-79,99%, χορηγείται το 75% της εθνικής σύνταξης, ενώ για όσους έχουν 50%-66,99% χορηγείται το 50%. Στους συνταξιούχους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω ανικανότητας με ποσοστό έως 49,99%, χορηγείται το 40% της εθνικής σύνταξης, ενώ σε αυτούς με ποσοστό 80% και άνω χορηγείται το πλήρες ποσό. Πρέπει να σημειωθεί ότι, σε περίπτωση πολλών συντάξεων, η εθνική σύνταξη καταβάλλεται μόνο μία φορά. Σε περίπτωση συνταξιούχου ή δικαιούχου δύο μειωμένων κύριων συντάξεων, καταβάλλεται το ποσοστό της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε καθεμία από αυτές, εφόσον το άθροισμά τους είναι μικρότερο ή ίσο με το πλήρες ποσό, δηλαδή τα 384 ευρώ.
Τα… περίεργα
Σημείο αναφοράς για την εθνική σύνταξη είναι το όριο ηλικίας εξόδου από την αγορά εργασίας, καθώς, στην περίπτωση της μειωμένης, υπάρχει τριπλό… πετσόκομμα.
Ο διπλός «κόφτης» στην εθνική σύνταξη αφορά την ηλικία εξόδου από την αγορά εργασίας και τον αριθμό των ενσήμων. Αν κάποιος βγει στα 67 με 20 έτη ασφάλισης, θα λάβει 384 ευρώ, ενώ αν βγει στα 62 θα πάρει 268,80 ευρώ. Εξυπακούεται ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα «τσεκουρωθούν» τόσο η αναλογική-ανταποδοτική όσο και η επικουρική σύνταξη. Άρα, λίγα έτη ασφάλισης και έξοδος με πλήρη ή μειωμένη σύνταξη οδηγούν ουσιαστικά σε συντάξεις-επιδόματα.
Αν ένας εργαζόμενος βγει στη σύνταξη με 15 έτη ασφάλισης (4.500 ένσημα) και σε ηλικία 62 ετών, τότε θα βγάλει εθνική σύνταξη 241,92 ευρώ, καθώς επιβάλλεται ως… ποινή ο διπλός «κόφτης» της ηλικίας και των ετών ασφάλισης ή ενσήμων, που είναι λιγότερα από τα 20 έτη ή 6.000 μέρες εργασίας. Ένα από τα παράδοξα του συστήματος είναι ότι ένας 67χρονος με 6.000 ένσημα θα λάβει την ίδια εθνική σύνταξη με έναν που έχει 40 χρόνια ασφάλισης και την ίδια ηλικία. Βέβαια, η ανταποδοτική σύνταξη αλλά και η επικουρική θα είναι για τον δεύτερο συνταξιούχο του παραδείγματος τουλάχιστον κατά 40% υψηλότερες. Επιπλέον, κάποιος με 35 έτη ασφάλισης, αν αποχωρήσει στα 62 του, θα λάβει εθνική σύνταξη 268,80 ευρώ (λειτουργεί ο «κόφτης» της ηλικίας), ενώ με 40 έτη ασφάλισης ή 12.000 ένσημα μπορεί να λάβει το μάξιμουμ των 384 ευρώ, ακόμη και αν είναι 62 ετών.
Παραδείγματα
1. Συντάξιμες αποδοχές 2.000,00 ευρώ, έτη ασφάλισης 38, ηλικία συνταξιοδότησης 67 έτη. Η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 898,20 ευρώ. Σύνολο: 1.282,20 ευρώ, συν την επικουρική.
2. Συντάξιμες αποδοχές 2.000,00 ευρώ, έτη ασφάλισης 45, ηλικία συνταξιοδότησης 67 έτη. Η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 1.050,20 ευρώ. Σύνολο: 1.434,20 ευρώ, συν την επικουρική.
3. Συντάξιμες αποδοχές 1.800,00 ευρώ, έτη ασφάλισης 40, ηλικία συνταξιοδότησης 62 έτη. Η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 900,18 ευρώ, Σύνολο: 1.284,18 ευρώ, συν την επικουρική.
4. Συντάξιμες αποδοχές 1.500,00 ευρώ, έτη ασφάλισης 28, ηλικία συνταξιοδότησης στα 62 έτη. Η εθνική σύνταξη είναι 268,80 ευρώ και η ανταποδοτική 359,25 ευρώ. Σύνολο: 628,05 ευρώ, συν την επικουρική.
5. Συντάξιμες αποδοχές 1.500,00 ευρώ, έτη ασφάλισης 31, ηλικία συνταξιοδότησης 62 έτη. Η εθνική σύνταξη είναι 268,80 ευρώ και η ανταποδοτική 425,25 ευρώ. Σύνολο: 694,05 ευρώ, συν την επικουρική.
6. Συντάξιμες αποδοχές 1.400,00 ευρώ, έτη ασφάλισης 29, ηλικία συνταξιοδότησης 67 έτη. Η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 352,24 ευρώ. Σύνολο: 736,24 ευρώ, συν την επικουρική.
7. Συντάξιμες αποδοχές 1.400,00 ευρώ, έτη ασφάλισης 31, ηλικία συνταξιοδότησης 67 έτη. Η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 396,90 ευρώ. Σύνολο: 780,90 ευρώ, συν την επικουρική.
8. Συντάξιμες αποδοχές 1.400,00 ευρώ, έτη ασφάλισης 35, ηλικία συνταξιοδότησης 62 έτη. Η εθνική σύνταξη είναι 268,80 ευρώ και η ανταποδοτική 522,34 ευρώ. Σύνολο: 791,14 ευρώ, συν την επικουρική.
9. Συντάξιμες αποδοχές 1.200,00 ευρώ, έτη ασφάλισης 27, ηλικία συνταξιοδότησης 62 έτη. Η εθνική σύνταξη είναι 268,80 ευρώ και η ανταποδοτική 272,88 ευρώ. Σύνολο: 541,68 ευρώ, συν την επικουρική.
10. Συντάξιμες αποδοχές 1.200,00 ευρώ, έτη ασφάλισης 27, ηλικία συνταξιοδότησης 67 έτη. Η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 272,88 ευρώ. Σύνολο: 656,88 ευρώ, συν την επικουρική.
11. Για συντάξιμες αποδοχές 1.100,00 ευρώ με 37 έτη ασφάλισης και ηλικία συνταξιοδότησης 67 έτη, η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 465,96 ευρώ. Σύνολο: 849,96 ευρώ, συν την επικουρική.
12. Για συντάξιμες αποδοχές 1.100,00 ευρώ με 35 έτη ασφάλισης και ηλικία συνταξιοδότησης 67 έτη, η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 410,41 ευρώ. Σύνολο: 794,41 ευρώ, συν την επικουρική.
13. Για συντάξιμες αποδοχές 1.000,00 ευρώ με 25 έτη ασφάλισης και ηλικία συνταξιοδότησης 62 έτη, η εθνική σύνταξη είναι 268,80 ευρώ και η ανταποδοτική 206,80 ευρώ. Σύνολο: 475,60 ευρώ, συν την επικουρική.
14. Για συντάξιμες αποδοχές 900,00 ευρώ με 40 έτη ασφάλισης και ηλικία συνταξιοδότησης 67 έτη, η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 450,09 ευρώ. Σύνολο: 834,09 ευρώ, συν την επικουρική.
15. Για συντάξιμες αποδοχές 900,00 ευρώ με 40 έτη ασφάλισης και ηλικία συνταξιοδότησης 62 έτη, η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 450,09 ευρώ. Σύνολο: 834,09 ευρώ, συν την επικουρική.
16. Για συντάξιμες αποδοχές 900,00 ευρώ με 27 έτη ασφάλισης και ηλικία συνταξιοδότησης 62 έτη, η εθνική σύνταξη είναι 268,80 ευρώ και η ανταποδοτική 204,66 ευρώ. Σύνολο 473,46 ευρώ, συν την επικουρική.
17. Για συντάξιμες αποδοχές 900,00 ευρώ με 27 έτη ασφάλισης και ηλικία συνταξιοδότησης 67 έτη, η εθνική σύνταξη είναι 384,00 ευρώ και η ανταποδοτική 204,66 ευρώ. Σύνολο 588,66 ευρώ, συν την επικουρική.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
