Η έρευνα διενεργήθηκε παράλληλα σε Ελλάδα, Μάλτα και Γαλλία με την ΕΚΠΟΙΖΩ να συντονίζει τις τρεις χώρες και να υλοποιεί την έρευνα που έλαβε χώρα στην Ελλάδα. Το διάστημα διεξαγωγής της ήταν από τις 9 Οκτωβρίου έως τις 12 Νοεμβρίου 2023 και πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά σε Ελλάδα και Γαλλία και τηλεφωνικά στη Μάλτα, με το ερωτηματολόγιο να είναι κοινό και για τις τρεις χώρες. Στην Ελλάδα συγκεντρώθηκαν 730 απαντήσεις, στη Γαλλία 511 και στη Μάλτα 600.
Το κόστος και η έλλειψη εμπιστοσύνης στα επεξεργασμένα τρόφιμα, ειδικά εκείνα στα οποία έχουν ενσωματωθεί πρόσθετες ουσίες (π.χ. συντηρητικά, χρωστικές κτλ), αναδείχθηκαν ως οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν την αγορά τροφίμων και επιδρούν ανασταλτικά και στην πρόθεση αγοράς των προτεινόμενων καινοτόμων προϊόντων.
Ποια είναι τα τρόφιμα που επιλέγουν οι καταναλωτές
Ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία που προκύπτουν αναφορικά με τις καταναλωτικές τάσεις και την αγοραστική συμπεριφορά του κοινού.
Με ποια κριτήρια επιλέγουν οι καταναλωτές τα τρόφιμα που αγοράζουν; Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά των τροφίμων που εκτιμούν περισσότερο στις αγορές τους; Πόσο εμπιστεύονται τις νέες τεχνολογίες και τα καινοτόμα αυτά προϊόντα; Πόσο διατεθειμένοι θα ήταν να τα αγοράσουν; Ποιες είναι οι αντιλήψεις τους για υγιεινή διατροφή, ποιος ο βαθμός εμπιστοσύνης στα επεξεργασμένα τρόφιμα; Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα σκιαγραφούν το προφίλ των καταναλωτών στον τομέα της αγοράς τροφίμων, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας.
Τα σημαντικότερα ευρήματα:
* Και στις τρεις χώρες οι καταναλωτές όταν αγοράζουν προϊόντα διατροφής, δίνουν ιδιαίτερα βαρύτητα στη «φυσικότητα» των τροφίμων, καθώς τα θεωρούν πιο υγιεινά, ενώ ακολουθούν με σημαντικά ποσοστά προτίμησης τα παραδοσιακά τρόφιμα και αυτά που παράγονται τοπικά. Ειδικά στην Ελλάδα, οι συμμετέχοντες εμφανίζονται να αξιολογούν με ιδιαίτερα μεγάλα ποσοστά αυτά τα χαρακτηριστικά.
* Παρά τις γενικές επιφυλάξεις για τα τρόφιμα με πρόσθετα, όταν πρόκειται για τα καινοτόμα προϊόντα διατροφής που προτείνονται στο πλαίσιο του έργου EXCEL4MED, τα εμπλουτισμένα με αντιοξειδωτικές ουσίες, η στάση των καταναλωτών εμφανίζεται πιο θετική και στις τρεις χώρες, καθώς καταγράφεται ένα σημαντικό ποσοστό που είναι διατεθειμένο να δοκιμάσει τα νέα αυτά προϊόντα. Στην Ελλάδα ειδικότερα, το 73,2% των ερωτηθέντων εμφανίζεται πρόθυμο να τα δοκιμάσει. Συγκεκριμένα, καταγράφεται προθυμία αγοράς συγκεκριμένων καινοτόμων προϊόντων, εμπλουτισμένων με αντιοξειδωτικά που έχουν εξαχθεί από κουκούτσια και φλούδες εσπεριδοειδών και ροδιών, χωρίς τη χρήση χημικών ουσιών.
* Θετική εμφανίζεται η στάση των καταναλωτών και στις τρεις χώρες ως προς την αγορά προϊόντων διατροφής που η παραγωγή τους σέβεται την προστασία του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδας.
* Το κόστος και η ηλικία αναδεικνύονται ως οι καθοριστικότεροι αποτρεπτικοί παράγοντες στην αγορά των προτεινόμενων καινοτόμων προϊόντων. Ωστόσο, αν και πρόθυμοι να τα δοκιμάσουν, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων σε Ελλάδα και Μάλτα δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ένα επιπλέον αντίτιμο για τα προτεινόμενα καινοτόμα τρόφιμα. Στη Γαλλία, η εικόνα εμφανίζεται ελαφρώς διαφορετική, καθώς φαίνεται να υπάρχει λίγο μεγαλύτερη προθυμία να πληρώσουν παραπάνω για τα τρόφιμα αυτά.
Ειδικότερα, ως προς το καθένα από τα τρία προϊόντα, η στάση των καταναλωτών καταγράφεται ως εξής:
– Smoothies: H προθυμία των ερωτηθέντων να πληρώσουν ένα επιπλέον κόστος για να τα αγοράσουν επηρεάζεται από τον παράγοντα ηλικία και εισόδημα. Ειδικότερα ως προς την ηλικία, σε Ελλάδα και Μάλτα, η ηλικιακή ομάδα με τη μικρότερη διάθεση να πληρώσει παραπάνω είναι οι καταναλωτές άνω των 51 ετών, σε αντίθεση με τους νέους ηλικίας 18-24 που εμφανίζονται ως οι περισσότερο διατεθειμένοι. Στη Γαλλία ισχύει η αντίστροφη εικόνα, με τους μεγαλύτερους ηλικιακά καταναλωτές να είναι εκείνοι που είναι περισσότερο διατεθειμένοι να πληρώσουν επιπλέον.
– Τυρί σε άλμη: Η ομάδα με τη λιγότερη προθυμία να πληρώσει επιπλέον για την αγορά εμπλουτισμένου τυριού σε άλμη είναι οι καταναλωτές ηλικίας άνω των 41 ετών στην περίπτωση της Ελλάδας και άνω των 51 ετών στη Μάλτα. Αντίθετα, στη Γαλλία οι καταναλωτές ηλικίας 41 ετών και άνω εμφανίζονται ως οι πιο πρόθυμοι να πληρώσουν επιπλέον. Στην Ελλάδα, οι νέοι ηλικίας μεταξύ 18 και 24 ετών είναι περισσότερο διατεθειμένοι να καταβάλλουν επιπλέον αντίτιμο για λευκό τυρί σε άλμη.
– Χυμοί: Οι καταναλωτές άνω των 41 ετών στην Ελλάδα και άνω των 51 ετών στη Μάλτα είναι περισσότερο απρόθυμοι να πληρώσουν επιπλέον, ενώ η νεότερη ηλικιακή ομάδα εμφανίζεται περισσότερο διατεθειμένη να πληρώσει ένα επιπλέον αντίτιμο. Στη Γαλλία, οι καταναλωτές μεταξύ 18-24 ετών είναι λιγότερο διατεθειμένοι να πληρώσουν παραπάνω. Όλες οι άλλες ηλικιακές ομάδες είναι πρόθυμες να πληρώσουν μεταξύ 16 σεντς και 17 σεντς επιπλέον.
Τέλος, συγκριτικά με το εισόδημα και την προθυμία των καταναλωτών να πληρώσουν ένα επιπλέον ποσό για τα καινοτόμα προϊόντα, οι περισσότερο ευκατάστατοι, εμφανίζονται πιο πρόθυμοι να πληρώσουν επιπλέον για όλα τα εμπλουτισμένα προϊόντα σε Ελλάδα και Γαλλία, ενώ στην Μάλτα δεν καταγράφηκε σαφής διαφοροποίηση όσον αφορά στο εισόδημα και την προθυμία να πληρώσουν οι καταναλωτές επιπλέον αντίτιμο για τα εμπλουτισμένα προϊόντα.
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ
