Την Καθαρά Δευτέρα η Αποκριά λήγει και αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή, «Οι Μεγάλες 40 Ημέρες», μέχρι την Κυριακή του Πάσχα.
Η Τεσσαρακοστή, η μεγαλύτερη σε διάρκεια, αλλά και η αυστηρότερη περίοδος νηστείας του εκκλησιαστικού έτους κάνει την αρχή και μαζί της η σωματική και ψυχική εγκράτεια, η μετάνοια, η κατάνυξη, η προσευχή. Οι Χριστιανοί «καθαρίζονται» πνευματικά και σωματικά, εξ ου και Καθαρά Δευτέρα. Τα «Κούλουμα», ημέρα νηστείας, γιορτάζονται κατά κύριο λόγο με διάφορα σαρακοστιανά εδέσματα, την παραδοσιακή λαγάνα, την ταραμοσαλάτα, τον χαλβά, τα θαλασσινά και τις ελιές.
Γιατί πετάμε χαρταετό
Ο λόγος που πετάμε χαρταετό, κατά την ελληνική παράδοση θυμίζει αρκετά τον λόγο που ισχύει και το κινεζικό έθιμο. Συμβολίζει το πέταγμα της ψυχής προς τον ουρανό και ουσιαστικά προς τον Θεό. Οι άνθρωποι πιο παλιά πίστευαν ότι όσο πιο ψηλά φτάσει ο χαρταετός, τόσο πιο πιθανό ήταν να ακούσει ο Θεός τις προσευχές τους.
Ο λόγος που το έθιμο αυτό συμβαίνει κατά την Καθαρά Δευτέρα, δεν είναι τυχαίος. Βρίσκεται στο γεγονός ότι πρόκειται για την πρώτη μέρα της Σαρακοστής, κατά την οποία οι χριστιανοί ξεκινούν την σωματική και πνευματική κάθαρση. Δεν ξέρουμε που και πότε ξεκίνησε η συγκεκριμένη παράδοση, όμως το πιο πιθανό είναι οι Κινέζοι να έκαναν την αρχή. Οι χαρταετοί στην Κίνα έκαναν την εμφάνισή τους πριν από 3.000 χρόνια περίπου.
Γιατί τρώμε λαγάνα
Η λαγάνα είναι ένας άζυμος άρτος που συνηθίζεται να τρώγεται την Καθαρά Δευτέρα. Η λαγάνα φτιάχνεται δίχως προζύμι και συμβολίζει το πρόχειρο ψωμί που έτρωγαν οι Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή. Από τότε και έπειτα, επιβαλλόταν από Μωσαϊκό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα. Αυτό σταμάτησε μέχρι το τελευταίο Πάσχα, όταν ο Χριστός ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.
