Η φυσικοθεραπεία και κάτ. επέκταση η μουσικοθεραπεία είναι η κατάλληλη χρήση της μουσικής και των μουσικών στοιχείων με στόχο την υποστήριξη, βελτίωση ή αποκατάσταση της διανοητικής, φυσικής, συναισθηματικής και πνευματικής υγείας. Η μουσική παρέχει μια «ρυθμική οργάνωση», η οποία μπορεί να μεταφερθεί και σε άλλα κοινωνικά πλαίσια, όπως στο σχολείο και στο σπίτι, μιας και ο ρυθμός είναι απαραίτητο στοιχείο για την κίνηση και τη ζωή. Συνεπώς, βασικό ρόλο στη μουσικοθεραπεία παίζει και η σωματική έκφραση που προκύπτει από την ανάγκη του συμμετέχοντα να κινηθεί προκειμένου να εκφραστεί ταυτόχρονα μέσα από το ίδιο του το σώμα. Επιπλέον, η μουσικοθεραπεία ασκείται από ειδικά καταρτισμένους μουσικοθεραπευτές και σκοπός της δεν είναι η ανάπτυξη ενός καλλιτεχνικού αποτελέσματος αλλά θεραπευτικού.
Έρευνες υποστηρίζουν ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ λόγου και τραγουδιού καθώς και ρυθμού και κίνησης. Η μουσικοθεραπεία εφαρμόζει το θεραπευτικό έργο της μέσω των ευεργετικών ιδιοτήτων της μουσικής. Συγκεκριμένα, μέσα από τα δομικά στοιχεία της μουσικής, όπως ο ρυθμός, η μελωδία και η ένταση, χρησιμοποιείται ως μέσο επικοινωνίας και δημιουργικής έκφρασης σε ανθρώπους με διαφορετικών ειδών διαταραχές. Συνεπώς, αφού κάθε είδους διαταραχή έχει συναισθηματικό αντίκτυπο, η μουσικοθεραπεία αποτελεί το καταλληλότερο εργαλείο ψυχικής βελτίωσης και εξέλιξης.
Σε ποιους απευθύνεται η Μουσικοθεραπεία?
Η μουσικοθεραπεία απευθύνεται σε παιδιά και ενήλικες που χρειάζονται στήριξη με τη συναισθηματική και επικοινωνιακή τους ανάπτυξη. Απευθύνεται σε άτομα όλων των ηλικιών, με κινητικές, νοητικές ή συναισθηματικές διαταραχές, προβλήματα συμπεριφοράς ή επικοινωνίας, ή μαθησιακές δυσκολίες. Πιο συγκεκριμένα, απευθύνεται σε άτομα με:
- Νοητική υστέρηση
- Προβλήματα ακοής
- Προβλήματα όρασης
- Σύνδρομο Down
- Εγκεφαλικές δυσλειτουργίας
- Αναπτυξιακές διαταραχές
- Νευρολογικές διαταραχές
- Προωρότητα
- ΔΕΠΥ
- Άγχος
- Κατάθλιψη
- Φοβίες
- Σχιζοφρένεια
- Επιθετική συμπεριφορά
- Γεροντική άνοια
- Νόσο Αλτσχάιμερ
- Εξαρτήσεις
- Καρδιοπάθειες
- Μαθησιακά προβλήματα
- Ψυχική ένταση
- Χρόνιο ή οξύ πόνο
- Ανάγκη στήριξης σε περιόδους αλλαγών
- Ανάγκη για δημιουργική έκφραση, χωρίς να χρειάζονται μουσικές γνώσεις
- Κατά τη διάρκεια του τοκετού
Ποια είναι τα οφέλη της μουσικοθεραπείας?
Έρευνες που έγιναν μέχρι σήμερα έδειξαν ότι άτομα που λαμβάνουν μουσικοθεραπεία έχουν παρουσιάσει βελτίωση σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς της ζωής τους. Η μουσικοθεραπεία, λοιπόν, στοχεύει σε:
- Ανάπτυξη των κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων
- Ανάπτυξη του λόγου
- Ανάπτυξη της προσοχής και ικανότητας συγκέντρωσης
- Ανάπτυξη της βλεμματικής επαφής
- Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και συντονισμού
- Ανάπτυξη πρωτοβουλίας
- Ανάπτυξη αυτοεκτίμησης
- Ανάπτυξη αυτοπεποίθησης
- Συναισθηματική στήριξη
- Δημιουργική έκφραση
- Μείωση φόβου και άγχους
Τι συμβαίνει, λοιπόν, κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας μουσικοθεραπείας?
Κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας μουσικοθεραπείας, ο θεραπευτής και ο συμμετέχων δημιουργούν μια μουσική δραστηριότητα μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον, είτε μέσω της ακρόασης είτε μέσα από αλληλεπίδραση που έχουν με απλά μουσικά όργανα. Για να επωφεληθεί το άτομο από τη μουσικοθεραπεία δεν χρειάζεται να έχει ιδιαίτερες μουσικές ικανότητες, ενώ δεν υπάρχει μια ιδιαίτερη μορφή μουσικής η οποία είναι περισσότερο αποτελεσματική από μια άλλη. Οι προτιμήσεις του ατόμου και οι εξατομικευμένες ανάγκες θεραπείας θα καθορίσουν το είδος της μουσικής και τις τεχνικές της μουσικοθεραπείας που θα εφαρμόσει στην κάθε περίπτωση ο θεραπευτής.
Αρχικά, ο μουσικοθεραπευτής αξιολογεί τη συναισθηματική και σωματική κατάσταση του ασθενούς, αλλά και το επίπεδο επικοινωνίας που αυτός έχει. Έπειτα, ¨χτίζουν¨ παρέα τη μουσική δραστηριότητα ανάλογα τις ικανότητες του ασθενή μέσα από τραγούδι, φωνητικό αυτοσχεδιασμό, λαρυγγισμούς, χτύπημα μουσικών οργάνων, απλών ή πιο περίπλοκων, και μουσικοκινητικές δραστηριότητες. Απώτερος στόχος αυτών είναι η δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος και η ανάπτυξη δεξιοτήτων μέσα από την προσωπική και δημιουργική έκφραση συναισθημάτων και κίνησης.
