Δυσκοιλιότητα I.D
Η δυσκοιλιότητα αποτελεί μια συχνή παθολογική διαταραχή του γαστρεντερικού συστήματος με σημαντική επίδραση στην ποιότητα ζωής αρκετών ανθρώπων ανά τον κόσμο.
Τρόπος ζωής και δυσκοιλιότητα
Η παθογένεια της δυσκοιλιότητας είναι πολυπαραγοντική, με τον τρόπο ζωής να επιδρά σημαντικά. Συγκεκριμένα, η χαμηλή κατανάλωση εδώδιμων ινών, η χαμηλή θερμιδική κατανάλωση και η χαμηλή κατανάλωση υγρών – ιδιαίτερα σε συνδυασμό με δραστική αύξηση κατανάλωσης εδώδιμων ινών –, η λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου και ασβεστίου, η έλλειψη άσκησης και η ακινησία, η κατάχρηση καθαρτικών και η επανειλημμένη καθυστέρηση της αφόδευσης συμβάλλουν σημαντικά στην εμφάνιση δυσκοιλιότητας.
Όσον αφορά στην κατανάλωση υγρών, πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι η εξασφάλιση επαρκούς ενυδάτωσης, σε συνδυασμό με την υψηλή πρόσληψη εδώδιμων ινών, παίζει σημαντικό ρόλο στην ανακούφιση από την δυσκοιλιότητα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η ημερήσια επαρκής πρόσληψη για συνολικά υγρά (συμπεριλαμβανομένου του νερού) ανέρχεται για τους ενήλικες στα 2,5 lt για τους άντρες και στα 2 lt για τις γυναίκες.
Ροφήματα για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας
Νερό: Το νερό αποτελεί τον ιδανικότερο τρόπο ενυδάτωσης. Ενυδατώνει χωρίς να προσφέρει ενέργεια ή να βλάπτει την οδοντική υγιεινή.
Top Tip: Δοκιμάστε να εντάξετε στην καθημερινότητα σας να πίνετε ένα ποτήρι ζεστό νερό μόλις ξυπνάτε. Βοηθάει στην διέγερση της κινητικότητας του εντέρου. Να θυμάστε ότι τα ζεστά ροφήματα υπερτερούν των κρύων.
Λοιπά υγιεινά υγρά που μπορούν να προσφέρουν ενυδάτωση είναι οι χυμοί φρούτων ή/ και λαχανικών, οι σούπες, το γάλα, τα αφεψήματα κ.ά
- Καφές: Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι ο καφές μπορεί να ασκήσει ποικίλες δράσεις συμπεριλαμβανομένης της χαλαρωτικής επίδρασης στον σφιγκτήρα του πρωκτού.
- Ρόφημα σκόνη κακάο: Γευστικό και με πολλαπλά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της ανακούφισης από τη δυσκοιλιότητα. Το “Theobroma cacao” αποτελεί την ταξινοµική κατάταξη για το φυτό που oνοµάζεται κακαόδεντρο, της οικογένειας Malvaceae, που κατάγεται από τις βαθιές τροπικές περιοχές της Κεντρικής και Νότιας Αµερικής. Από τους σπόρους του, τους κόκκους κακάο παρασκευάζονται τρόφιμα όπως η σκόνη κακάο και η σοκολάτα. Κάθε κόκκος κακάο περιέχει σημαντική ποσότητα εδώδιμων ινών, με κυρίαρχες τις αδιάλυτες ίνες. 100γρ. σκόνη κακάο περιέχει 310kcal και πάνω από 12g εδώδιμες ίνες (δηλαδή 1 κουταλιά της σούπας -7 με 8γρ. – περιέχει περισσότερο από 1 γρ. εδώδιμες ίνες, ενώ δίνει μόνο 25 kcal).
Ροφήματα που θα πρέπει να αποφύγετε
- Γάλα ρυζιού. Το ρύζι είναι γνωστό ότι επιδεινώνει τη δυσκοιλιότητα.
- Τσάι: Η επίδραση του τσαγιού όσον αφορά στην επιδείνωση της δυσκοιλιότητας, πιθανότητα οφείλεται στην Θεοφυλλίνη – κύριο συστατικό του τσαγιού -, η οποία (πιθανότατα μέσω των νεφρών) προκαλεί εξωκυτταρική αφυδάτωση, δευτεροπαθή αύξηση της εντερικής απορρόφησης υγρών και κατά συνέπεια δυσκοιλιότητα.
Φάρμακα για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας
Στις περισσότερες περιπτώσεις δυσκοιλιότητας η εφαρμογή της κατάλληλης δίαιτας με προσθήκη επαρκούς ποσότητας εδώδιμων ινών και υγρών σε συνδυασμό με σωματική άσκηση αρκούν για την αντιμετώπισή της. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, κυρίως σε περιπτώσεις έντονης δυσκοιλιότητας, μπορεί να πρέπει να ληφθεί κάποια φαρμακευτική αγωγή (καθαρτικά).
Τα καθαρτικά, ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους, διακρίνονται κυρίως στα αυξάνοντα τον όγκο των κοπράνων, τα μαλακτικά, τα αλατούχα και ωσμωτικώς δρώντα και τα διεγείροντα την εντερική κινητικότητα Η φαρμακοτεχνική μορφή μπορεί να είναι δισκίο, υπόθετο, σκόνη, μαρμελάδα για δυσκοιλιότητα όπως η Tamarine®, φακελάκια τσαγιού, πόσιμο υγρό κ.λπ. Μια από τις δραστικές που προτιμάται στα καθαρτικά είναι η σένα (senna), γνωστή επίσης και ως Σέννα ή Φύλλα Αλεξανδρείας, η οποία είναι αποτελεσματική για την βραχυχρόνια αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
Τα φάρμακα θα πρέπει να λαμβάνονται πάντα με την συμβουλή του θεράποντος ιατρού ή/ και του φαρμακοποιού. Είναι σημαντικό πάντα, να γίνεται μια εκτενής αξιολόγηση από γαστρεντερολόγο για την σωστή αξιολόγηση των συμπτωμάτων και τη παθοφυσιολογία της δυσκοιλιότητας, καθώς και τον σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης.
Χριστίνα Κωστάρα
Διατροφολόγος – Διαιτολόγος, MMedSci
_______________________________________________________________________________
Ενδεικτική βιβλιογραφία
- MAHAN, L., 2020. Krause And Mahan’s Food & The Nutrition Care Process. 15th ed. SAUNDERS.
- Amaia Iriondo-DeHond et al. Effects of Coffee and Its Components on the Gastrointestinal Tract and the Brain-Gut Axis, Nutrient 2021 Jan; 13 (1): 88
- Xinjug Wang and Jienyn Yin. Complementary and Alternative Therapies for Chronic Constipation. Evid Based Complement Alternat Med 2015; 2015: 39636
- Amol Sharma et al. Constipation: Pathophysiology and current Therapeutic Approaches. Handb Exp Pharmacol 2017q 239: 59-74
- Christopher N Andrews and Martin Storr. The pathophysiology of chronic constipation. Can J Gastroenterol 2011; 25 (Suppl B) : 16B-21B
- Sun Hwan Bae. Diets for Constipation. Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr 2014 Dec 17 (4): 203-208
- Sarria Beatriz et al. Effects of regularly consuming dietary fibre rich soluble cocoa products on bowel habits in healthy subjects: a free- living, two-stage, randomized, crossover, single-blind intervention. Nutr. Metab (Lond) 2012; 9:33
