Μαύρη επέτειος η σημερινή, καθώς στις 14 Αυγούστου του 1974 ξεσπούσε ο δεύτερος Αττίλας. Λίγες ώρες μετά, το 36% της Κύπρου βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή. Περισσότεροι από 5.000 νεκροί, περίπου 2.500 συνολικά οι αγνοούμενοι και 200.000 εκτοπισμένοι, πρόσφυγες μέσα στην ίδια την πατρίδα τους. Αυτός είναι ο τραγικός απολογισμός εκείνων των ημερών, με τη μνήμη να παραμένει ακόμα ζωντανή στην πολύπαθη μεγαλόνησο.
Τα ξημερώματα της 14ης Αυγούστου 1974 ο ταγματάρχης της Εθνικής Φρουράς Τάσος Μάρκου έμεινε μόνος του σε ένα από τα υψώματα της Μιας Μηλιάς, εκεί που είχε στηθεί η τελευταία γραμμή της ελληνοκυπριακής άμυνας πριν από την Αμμόχωστο. Είχε μόλις ξεκινήσει η δεύτερη τουρκική εισβολή κατά της Κύπρου.
«Η λέξη κόλαση είναι μικρή για να περιγράψει κανείς την κατάσταση που επικρατούσε. Έβλεπες μόλις πέντε με δέκα μέτρα μπροστά σου από τη σκόνη, τις εκρήξεις και την αεροπορία. Εκεί ήταν η κύρια προσπάθεια των Τούρκων», λέει ο λοχαγός της Εθνικής Φρουράς Ανδρέας Στυλιανίδης.
Από εκείνη την ημέρα έως και σήμερα ο Τάσος Μάρκου αγνοείται. Όπως και περίπου ακόμα 1.000 Ελληνοκύπριοι και Ελλαδίτες, στρατιωτικοί και πολίτες. Ο αξιωματικός της Εθνικής φρουράς Παναγιώτης Αδάμου, ήταν ο τελευταίος άνθρωπος που μίλησε με τον Μάρκου.
«Επέμενα να φύγει και ο ίδιος, διότι πολλοί είχαν αρχίσει να υποχωρούν. Μάλιστα του είπα: «Ταγματάρχα αν δεν λυπάσαι τίποτα άλλο, σκέψου τουλάχιστον τα παιδιά σου». Αυτό τον εξαγρίωσε. Τούτη ήταν η τελευταία φορά που τον είδα», αναφέρει ο Αδάμου.
Ο Τάσος Μάρκου είναι ένας από τους πολεμιστές της ελληνο-τουρκικής σύγκρουσης που τίμησε μέχρι τέλους τον όρκο και τα όπλα του.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκεχειρίας από τις 24 Ιουλίου έως τις 14 Αυγούστου, οι Τούρκοι ενίσχυαν θέσεις και δυνάμεις, μέσω του προγεφυρώματος της Κυρήνειας. Σαράντα χιλιάδες ένοπλοι, εκατοντάδες άρματα και οχήματα πεζικού έστησαν το σιδηρόφραχτο τείχος του Αττίλα. Απ’ την άλλη μεριά, έλλειψη σε όπλα και κατάσταση χάους, μετά το προδοτικό πραξικόπημα και την αποτυχημένη επιστράτευση.
«Εμείς δεν είχαμε ούτε αντιαρματικό. Ούτε ο Τάσος είχε στα χέρια του όπλα αντιαρματικά, που συνήθως έχουν οι διοικητές για να μας βοηθήσουν. Δεν του έδωσαν τίποτα. Πολεμούσαμε μόνο με το σώμα μας και με μερικά λιανοντούφεκα που είχαμε«, δηλώνει ο λοχαγός της Εθνικής Φρουράς Ανδρέας Στυλιανίδης.
Η παρουσία των Τούρκων στις διαπραγματεύσεις της Γενεύης για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Αθήνας- Άγκυρας- Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων ήταν προσχηματική. Οι Τούρκοι γνώριζαν ότι είχαν τον πρώτο λόγο στο βόρειο τμήμα του νησιού. Οι εικόνες με τα κατοχικά στρατεύματα να εισέρχονται στην Αμμόχωστο προκαλούν, ακόμα και σήμερα θλίψη και περισυλλογή.
Ο Τάσος Μάρκου, μαζί με άλλους Ελληνοκύπριους αξιωματικούς και οπλίτες, και με τους άνδρες της ΕΛΔΥΚ πολέμησαν σε έναν από τους πλέον ηρωικούς αγώνες του ελληνισμού. Απέναντι στην τουρκική υπεροπλία επέδειξαν ανιδιοτέλεια και εν τέλει θυσιάστηκαν για τα ιδανικά τους.
Επιμέλεια: Πιέρρος Τζανετάκος
