Υπολειτουργεί ο Πύργος της Ουρανούπολης, λόγω έλλειψης προσωπικού! Ένα από τα μνημεία που αποτελούσαν αδιαμφισβήτητο πόλο έλξης Ελλήνων και ξένων επισκεπτών, βρίσκεται στο έλεος της εγκατάλειψης παρά το ότι επί σειρά ετών ήταν μια μόνιμη «στάση» των ταξιδιωτών στην ευρύτερη προ του Άθω περιοχή.
Παρά το γεγονός ότι ο Πύργος της Ουρανούπολης είναι ένα από τα μνημεία – σύμβολα της περιοχής, η Πολιτεία αποφάσισε να δείξει και σ’ αυτή την περίπτωση το σκληρό της πρόσωπο και έτσι, δεν ενεκρίθησαν οι συμβάσεις για πρόσληψη εποχικού προσωπικού, υπεύθυνου για τη λειτουργία του.
Ο προϊστάμενος της 10ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Ιωάννης Ταβλάκης, μιλώντας στο halkidikinews.gr σχολίασε την επικρατούσα κατάσταση. «Δε γνωρίζουμε για ποιο λόγο το υπουργείο απέρριψε τις συμβάσεις για πρόσληψη εποχικού προσωπικού και ως εκ τούτου πλέον ο Πύργος υπολειτουργεί. Η επισκεψιμότητά του ήταν κάτι περισσότερο από ικανοποιητική, αρκεί να σας αναφέρω ότι ήταν διπλάσια σε ποσοστό από του Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης!» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ.Ταβλάκης.
Παρά το ότι η 10η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων προχώρησε έγκαιρα στις απαιτούμενες διαδικασίες για πρόσληψη προσωπικού, η έγκριση των συμβάσεων από το υπουργείο δεν ήρθε ποτέ, γεγονός που προκαλεί εύλογα το ερώτημα για το πώς τελικά αντιλαμβάνεται η Πολιτεία την ανάδειξη και προβολή της Ιστορικής και Πολιτιστικής μας κληρονομιάς και εν τέλει την τουριστική ανάπτυξη στη χώρα μας…
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Ως τη δεκαετία του 1920 στην Ουρανούπολη υπήρχε ένα μεγάλο κτήμα που ανήκε στη Μονή Βατοπεδίου και ονομαζόταν «Προσφόριον». Κέντρο του μετοχίου του Προσφορίου ήταν το οχυρό συγκρότημα του πύργου, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα στο κέντρο της Ουρανούπολης και περιλαμβάνει τον βυζαντινό πύργο, ένα μικρό οχυρό περίβολο (μπαρμπακάς) προσαρτημένο στην ανατολική πλευρά και ένα εξωτερικό οίκημα (αρσανάς). Το κτήμα της Μονής Βατοπεδίου, όπως και τα περισσότερα αγιορειτικά κτήματα της Χαλκιδικής, απαλλοτριώθηκε από το ελληνικό κράτος για την αποκατάσταση των προσφύγων της Μικράς Ασίας.
Πληροφορίες για τις κτηριακές εγκαταστάσεις κατά τον μεσαίωνα δεν υπάρχουν, εκτός από την αναφορά ενός αμφισβητούμενου χωριού στις αρχές του 16ου αιώνα. Κατά τον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα, οι κτηριακές εγκαταστάσεις του μετοχίου βρίσκονταν στην περιοχή γύρω από τον πύργο και περιελάμβαναν ελαιοτριβείο, πηγάδι, στάβλους, χαλκάδικο και κολληγάδικο, από τα οποία σώζονται σήμερα τα δύο τελευταία.
Η ύπαρξη του πύργου αναφέρεται ήδη από το 1344, η ίδρυσή του όμως φαίνεται πως είχε γίνει πολύ παλιότερα, ίσως τον 12ο αιώνα. Οι ανασκαφικές έρευνες δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί και έτσι ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για τη μεσαιωνική ιστορία του πύργου. Το Μάιο του 1379 φιλοξενήθηκε εδώ ο δεσπότης (=βασιλεύς) της Θεσσαλονίκης Ιωάννης Παλαιολόγος, ο οποίος και απήλλαξε τότε τον πύργο από τις φορολογικές υποχρεώσεις. Αργότερα στον μεγάλο σεισμό του 1585 το συγκρότημα πρέπει να έπαθε σοβαρές ζημιές, με αποτέλεσμα να επισκευαστεί και να αναμορφωθεί, όπως έδειξαν οι έρευνες. Μια μαρτυρία από τον Αύγουστο του 1858 μας πληροφορεί ότι ο πύργος ήταν «μέσα άδειος και ακατοίκητος», προφανώς πυρολυμένος και ερημωμένος, κατάσταση στην οποία θα είχε περιέλθει μετά τις καταστροφές που υπέστη ολόκληρη η Χαλκιδική κατά την επανάσταση του 1821. Την ίδια χρονιά όμως, το 1858, άρχισε και ένα μεγάλο οικοδομικό πρόγραμμα ανακατασκευών, που έφερε το συγκρότημα στη σημερινή του μορφή.
Ο πύργος στερεώθηκε και αποκαταστάθηκε από τη 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Κατά τη διάρκεια των εργασιών αναγνωρίστηκαν και αναδείχθηκαν οι ιστορικές αρχιτεκτονικές φάσεις του συγκροτήματος. Βασική αρχή των επεμβάσεων υπήρξε η διατήρηση και ανάδειξη του αυθεντικού υλικού των κτηρίων στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Έτσι, διατηρήθηκαν και στερεώθηκαν τα παλιά αρμολογήματα που διατηρούνταν, κυρίως στην ανατολική όψη του πύργου.
Στις ξύλινες κατασκευές έγιναν ενισχύσεις με μεταλλικά στοιχεία και συμπλήρωση των φθαρμένων μερών τους, ενώ οι αντικαταστάσεις ξύλων περιορίστηκαν στις απόλυτα απαραίτητες.
Το συγκρότημα του πύργου ήταν καθημερινά επισκέψιμο από το κοινό και φιλοξενούσε τις εκθεσιακές ενότητες: «Χριστιανική Χαλκιδική», «Η Ουρανούπολη του 20ου αιώνα. Το ζεύγος Loch» στους χώρους του Μπαρμπακά, ενώ στους χώρους του πύργου λειτούργησε και έκθεση «Το έργο του ΥΠΠΟ στην περιοχή».
Επιπλέον, στους χώρους του Αρσανά γινόταν προβολές εκπαιδευτικών και ενημερωτικών ταινιών με θέμα τη συντήρηση χειρόγραφων κωδίκων και κεραμικών αντικειμένων, ενώ με αφορμή το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Μνημείο, Μουσείο και Περιβάλλον», που διεξήγαγε παλαιότερα η 10η Εφορεία, παιδιά και ενήλικες είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της ευρύτερης περιοχής.
ΠΩΣ ΘΑ ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΤΕ ΤΟΝ ΠΥΡΓΟ ΣΗΜΕΡΑ
Ο Πύργος υπολειτουργεί με δύο άτομα προσωπικό, έναν πρωινό φύλακα και έναν νυχτοφύλακα. Το γεγονός αυτό οδηγεί στην αντικειμενική αδυναμία να παραμένει ανοιχτό το μνημείο καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Έτσι, οι επίδοξοι επισκέπτες πρέπει να τηλεφωνούν νωρίτερα στα τηλέφωνα 2310 285163 ή στο 2371022060 και να πληροφορούν το προσωπικό για την άφιξή τους στον Πύργο ούτως ώστε να τους περιμένει κάποιος εκεί…
Η τοπική κοινωνία της Ουρανούπολης είναι ανάστατη καθώς ο γνωστός Πύργος αποτελούσε σημείο αναφοράς για τους επισκέπτες και δημιουργούσε προϋποθέσεις οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής.
Των Μαρίας Παπαδημητρίου, Θοδωρή Δούκα – http://halkidikinews.gr/
